Έρνεστ Χεμινγουέι- 1922: Μην ξεχνάτε τους Έλληνες πρόσφυγες!

Ρημέικ του Νίκου Γαλάτη 

Οα1ι εικόνες είναι από άλλες εποχές, τις χωρίζει ένας αιώνας. Είναι τα ίδια μέρη, ο Πειραιάς και η Αδριανούπολη, η Ειδομένη. Τις ενώνει το απίστευτο ρεπορτάζ- την εποχή της Μικρασιατικής Καταστροφής- ενός πολεμικού ανταποκριτή που βρέθηκε από μια άλλη ήπειρο εδώ και prosfne1βλέπει μανάδες, πρόσφυγες, παιδιά-χωρίς μπάντες, χωρίς εμβατήρια, χωρίς καν περίθαλψη! “Αυτοί οι άντρες ήταν οι σημαιοφόροι της δόξας που πριν λίγο καιρό λεγόταν Ελλάδα. Κι αυτή η εικόνα ήταν το τέλος της δεύτερης πολιορκίας της Τροίας» γράφει. Είναι ο μετέπειτα νομπελίστας Έρνεστ Χεμινγουέι.

Τον Δεκαπενταύγουστο του 1922 η Τουρκία αρχίζει επίθεση σε δύο σημεία στο Αφιόν Καραχισάρ. Δέκα τούρκικες μεραρχίες σφυροκοπούν τον ελληνικό στρατό σε μέτωπο πενήντα χιλιομέτρων. Δυο στρατηγοί έχουν αιχμαλωτισθεί μαζί με τα υπολείμματα του στρατού τους. Στις 26 Αυγούστου η πανωλεθρία είναι απόλυτη. Η κυβέρνηση αντικαθιστά πάλι τον Αρχιστράτηγο Χατζηανέστη με τον Τρικούπη, χωρίς να ξέρει ότι εκείνος βρίσκεται στα χέρια των Τούρκων. Ο Αρμοστής της Σμύρνης Στεργιάδης ΒΪΟΔΑΜΑΞΕΣπροσπαθεί να φύγει κρυφά με ένα ρουμάνικο πλοίο. Στα γύρω φάνηκαν τούρκοι “τσέτες”. Η κυβέρνηση παραιτείται. Στην Κωνσταντινούπολη οι τούρκοι καίνε σπίτια και καταστήματα ελλήνων. Η Σμύρνη καίγεται!

indexh_2_prosfyges_smallΟι Τούρκοι έχουν παραδώσει στις φλόγες την πόλη και σφάζουν γυναίκες, παιδιά, γέρους, βρέφη. Τα θύματα υπολογίζονται σε εκατό χιλιάδες. Ο συνταγματάρχης Πλαστήρας, ο “Μαύρος Καβαλάρης”, ζητά από την Μυτιλήνη την παραίτηση του βασιλιά. Πλέοντας η Επαναστατική Επιτροπή ζητά την “εντός της βραχυτέρας δυνατής προθεσμίας αποδημίαν του Βασιλέως Κωνσταντίνου, της Βασίλισσας Σοφίας και των Βασιλοπαίδων Νικολάου και Ανδρέου, εις την αλοδαπήν».Πρόσφυγες πλένουν τα βρεγμένα ρούχα τους έξω από τη σκηνή τους μετά από βροχή στον καταυλισμό προσφύγων της Ειδομένης, την Παρασκευή 4 Μαρτίου 2016, περιμένοντας να πάρουν την άδεια να περάσουν από τα σύνορα της Ελλάδος προς την ΠΓΔΜ. Περισσότεροι από 13.000 μετανάστες και πρόσφυγες έχουν συγκεντρωθεί στον καταυλισμό της Ειδομένης.

Ο Έρνεστ Χεμινγουέι, πολεμικός ανταποκριτής εδώ, παρακολουθεί από την Αδριανούπολη, ένα ατέλειωτο σιωπηλό πλήθος να ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ 1922πορεύεται, χωρίς να ξέρει που πάει. Είναι η πομπή των Ελλήνων προσφύγων – «τριάντα χιλιόμετρα με κάρα που τα σέρνουν βόδια, ταύροι και λασπωμένα βουβάλια, με εξουθενωμένους, κατάκοπους άνδρες, γυναίκες και παιδιά να περπατούν στα τυφλά».

“Όλη τη μέρα τους έβλεπα να περνούν από μπροστά μου. Κουρασμένοι, βρώμικοι, αξύριστοι, ανεμοδαρμένοι. Και γύρω τους η σιωπή της ξαφνιασμένης Θράκης. Έφευγαν. Χωρίς μπάντες, χωρίς εμβατήρια, χωρίς καν περίθαλψη! Αυτοί οι άντρες ήταν οι σημαιοφόροι της δόξας που πριν λίγο καιρό λεγόταν Ελλάδα. Κι αυτή η εικόνα ήταν το τέλος της δεύτερης πολιορκίας της Τροίας».(Toronto Star, 3 Νοεμβρίου 1922).

Στη συλλογή διηγημάτων του με το γενικό τίτλο «Στην προκυμαία της Σμύρνης» ο νομπελίστας γράφει: «Το χειρότερο, είπε, ήταν οι γυναίκες με τα νεκρά παιδιά. Δε μπορούσαμε να τις πείσουμε να μας δώσουν τα πεθαμένα παιδιά τους. Είχαν τα παιδιά τους, νεκρά ακόμα και έξι μέρες, αλλά δεν τα εγκατέλειπαν. Δε μπορούσαμε να κάνουμε τίποτα. Τελικά έπρεπε να τους τα πάρουμε με τη βία.»

 Ως ανταποκριτής της καναδικής εφημερίδας “Toronto Star” ο Χεμινγουέι είχε -ως ανταποκριτής-ταξιδέψει από το Παρίσι στην Κωνσταντινούπολη  στέλνοντας κατά την πορεία του τα άρθρα του στην καναδική εφημερίδα. Στην έκδοση της 20ής Οκτωβρίου 1922 γράφει:

getimage (7)images«Ο άντρας σκεπάζει με μια κουβέρτα την ετοιμόγεννη γυναίκα του πάνω στον αραμπά για την προφυλάξει από τη βροχή. Εκείνη είναι το μόνο πρόσωπο που βγάζει κάποιους ήχους [από τους πόνους της γέννας]. ΕΙΔΟΜΕΝΗ ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣΗ μικρή κόρη τους την κοιτάζει με τρόμο και βάζει τα κλάματα. Και η πομπή προχωρά… Δεν ξέρω πόσο χρόνο θα πάρει αυτό το γράμμα να φτάσει στο Τορόντο, αλλά όταν εσείς οι αναγνώστες της Σταρ το διαβάσετε να είστε
σίγουροι ότι η ίδια τρομακτική, βάναυση πορεία ενός λαού που ξεριζώθηκε από τον τόπο του θα συνεχίζει να τρεκλίζει στον ατέλειωτο λασπωμένο δρόμο προς τη Μακεδονία».

Σε μια άλλη ανταπόκρισή του στη «Σταρ» γράφει: «Βρίσκομαι σε ένα άνετο τρένο, αλλά με τη φρίκη της εκκένωσης της Θράκης, όλα μου φαίνονται απίστευτα. suroi-prosfuges-stin-adrianoupoliΈστειλα τηλεγράφημα στη «Σταρ» από την Αδριανούπολη. Δεν χρειάζεται να το επαναλάβω. Η εκκένωση συνεχίζεται…. Ψιχάλιζε. Στην άκρη του λασπόδρομου έβλεπα την ατέλειωτη πορεία της ανθρωπότητας να κινείται αργά στην Αδριανούπολη και μετά να χωρίζεται σ’ αυτούς που πήγαιναν στη Δυτική Θράκη και τη Μακεδονία. .. Δε μπορούσα να βγάλω από το νου μου τους άμοιρους ανθρώπους που βρίσκονταν στην πομπή γιατί είχα δει τρομερά πράγματα σε μια μόνο μέρα. Η ξενοδόχισσα προσπάθησε να με παρηγορήσει με μια τρομερή τούρκικη παροικία: «Δε φταίει μόνο το τσεκούρι, φταίει και το δέντρο». (Toronto Star, 14 Νοέμβρη 1922)

 


Untitled-25a
«Η υποχώρηση του ελληνικού στρατού ήταν μια θλιβερή υπόθεση, αλλά δε χρειάζεται να κατηγορούμε γι’ αυτό τον απλό Έλληνα φαντάρο. Ακόμα και όταν γινόταν εκκενώσεις περιοχών οι Έλληνες δρούσαν ως πραγματικοί στρατιώτες. Ο Κεμάλ θα είχε μεγάλο πρόβλημα αν ήταν να τους αντιμετωπίσει στη Θράκη. Ο λοχαγός Wittal του Ινδικού Ιππικού, που βρισκόταν στην Ανατόλια ως παρατηρητής κατά τη διάρκεια του πολέμου των Ελλήνων με τον Κεμάλ, μου είπε:

Πρόσφυγόπουλο παίζει με ψεύτικο υπολογιστή στον αυτοσχέδιο καταυλισμό προσφύγων της Ειδομένης, Πέμπτη 17 Μαρτίου 2016. Το κλείσιμο των συνόρων με τη ΠΓΔΜ έχει εγκλωβίσει στην Ελληνική επικράτεια περισσότερους από σαράντα χιλιάδες πρόσφυγες και μετανάστες γεγονός που έχει προκαλέσει μία ανθρωπιστική κρίση, ειδικά στο καταυλισμό της Ειδομένης, όπου χιλιάδες ανθρωποι διαβιούν υπό άθλιες συνθήκες.
Πρόσφυγόπουλο παίζει με ψεύτικο υπολογιστή στον αυτοσχέδιο καταυλισμό προσφύγων της Ειδομένης, Πέμπτη 17 Μαρτίου 2016. Το κλείσιμο των συνόρων με τη ΠΓΔΜ έχει εγκλωβίσει στην Ελληνική επικράτεια περισσότερους από σαράντα χιλιάδες πρόσφυγες και μετανάστες γεγονός που έχει προκαλέσει μία ανθρωπιστική κρίση, ειδικά στο καταυλισμό της Ειδομένης, όπου χιλιάδες ανθρωποι διαβιούν υπό άθλιες συνθήκες.

“Οι Έλληνες στρατιώτες ήταν μαχητές πρώτης κατηγορίας. Οι αξιωματικοί τους ήταν άριστοι…. Θα μπορούσαν να έχουν καταλάβει την Άγκυρα και να τελειώσουν τον πόλεμο αν δεν είχαν προδοθεί».

«Δε θέλω να κοιμηθώ γιατί έχω τη προαίσθηση ότι αν κλείσω τα μάτια μου στο σκοτάδι και αφεθώ στον εαυτό μου, η ψυχή μου θα βγει από το σώμα».ΑΠΕ-ΜΠΕ/ΑΠΕ-ΜΠΕ/ΝΙΚΟΣ ΑΡΒΑΝΙΤΙΔΗΣ

Σε ένα από τελευταία του άρθρα από την Τουρκία στην Τορόντο Σταρ γράφει:

«Ποιος θα θρέψει τόσο πληθυσμό; Κανένας δεν το ξέρει και μέσα στα επόμενα χρόνια ο χριστιανικός κόσμος θα ακούει μια σπαρακτική κραυγή που ελπίζω να φτάσει και ως τον Καναδά: «Μην ξεχνάτε τους Έλληνες!».

 

 

187