Toυ Γιώργου Λακόπουλου
Μια παλιά ιστορία. Σε μια παλαιότερη περίοδο κάποιοι παρατρεχάμενοι του Ανδρέα Παπανδρέου τον έπεισαν ότι για να ανοίξει εκ νέου ο δρόμος του προς την εξουσία θα ήταν σκόπιμο να αποκαταστήσει τις σχέσεις του με τον διευθυντή του ‘Βήματος’ Σταύρο Ψυχάρη -που είχαν διαταραχτεί την εποχή του σκανδάλου Κοσκωτά. Άλλωστε με τον Χρήστο Λαμπράκη είχε πλέον επικοινωνία και σύμφωνα με συνομιλητές του σκεπτόταν να τον προτείνει κάποια στιγμή και για την προεδρία της Δημοκρατίας.
Ο Σταύρος Ψυχάρης κλήθηκε ένα απόγευμα στην Εκάλη και ο Παπανδρέου τον υποδέχθηκε ο ίδιος, τον οδήγησε στο σαλόνι και τον ρώτησε: “Τι θα πάρεις Σταύρο;”’ – είχαν άλλωστε γνωριμία από τη δεκαετία του ’60.
” Ένα τσάι, αν είναι εύκολο” απάντησε. ‘Βεβαίως’ είπε ο τότε αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης και παρήγγειλε το τσάι. Αντάλλασαν κάποιες απόψεις περί ανέμων και υδάτων μέχρι να εκτελεστεί η παραγγελία. Πράγματι σε λίγο ένας σερβιτόρος το άφησε στο τραπέζι. Τότε ο Ανδρέας Παπανδρέου το πήρε και το …ήπιε. Δυο μέρες αργότερα μπήκε στο νοσοκομείο.
‘Είδες τι έπαθε ο Παπανδρέου για να πιει το τσάι που προοριζόταν για σένα;’ είπε την επόμενη στον Ψυχάρη κάποιος που ήξερε το περιστατικό.
Αυτή η ανέκδοτη ιστορία είναι μια από τις πολλές που συνδέουν τον σημερινό ιδιοκτήτη του ΔΟΛ με τα κατά καιρούς ισχυρά πρόσωπα της εξουσίας. Σε όλες τις περιπτώσεις οι επαφές του, σε καλό κλίμα ή σε ένταση, είχαν πολιτικό περιεχόμενο. Ο δημοσιογράφος και ο πολιτικός. Και ο καθένας καταλάβαινε τι έπρεπε να κάνει στη συνέχεια χωρις καμία συμφωνία. Η πρώτη φορά που αυτό το κλίμα αλλάζει είναι σε όσα περιγράφονται για τις επαφές του με τον Αλέξη Τσίπρα.
Ο Ψυχάρης και η θεωρία των παιγνίων
Πρώτα εμφανίσθηκε το δημοσίευμα του ‘Βήματος’ που αποκάλυπτε με εντυπωσιακό τρόπο ένα εντυπωσιακό και ανάρμοστο παρασκήνιο: μυστικές συναντήσεις του Αλέξη Τσίπρα με τον Σταύρο Ψυχάρη.
Το εντυπωσιακό στον τρόπο ήταν η τοποθέτηση της γάτας Ιμαλαΐων στο κάδρο που έκανε την αφήγηση μεγάλο σουξέ. Είτε υπήρχε πράγματι γάτα είτε όχι -η αναφορά της συμβολίζει την ύπαρξη τεκμηρίων: χρειάζεται δημοσιογραφικό ταλέντο για να μετατραπεί ένα κείμενο που θα ήταν αδιάφορο για τους πολλούς σε συναρπαστικό αφήγημα.
Αυτό το αντιλαμβάνεται οποίος γνωρίζει ότι ο Ψυχάρης υπήρξε κορυφαίος πολιτικός συντάκτης της γενιάς του και ότι δεν έγινε τυχαία επιτυχημένος διευθυντής του ‘Βήματος’. Γνωρίζει το φορτίο των λέξεων και τη δύναμη των παραστάσεων. Επίσης ο ίδιος έχει υπόψη του το στυλ του Χρήστου Λαμπράκη που μπορούσε με ένα κειμενάκι μερικών λέξεων να επηρεάζει τα πράγματα.
Εν πάση περιπτώσει στο δημοσίευμα αυτό με την αναφορά στη γάτα ο Σταύρος Ψυχάρης πέτυχε τον πρώτο στόχο του: να γίνει η αποκάλυψη του κεντρικό΄θέμα συζήτησης και πέρα από τους πολιτικούς κύκλους.
Την επιτυχία του δεύτερου στόχου του την προσέφερε ο ίδιος ο Τσίπρας, ομολογώντας την ίδια μέρα τις συναντήσεις. Άσχετα αν λίγο αργότερα στην μαραθώνια συνέντευξη στον Χατζηνικολάου προσπάθησε να της δώσει …Δημητροφική εξήγηση: θα συμμαχήσω ακόμη και με τον διάβολο.
Διάβολος ο Ψυχάρης, για όσους τον ξέρουν, δεν είναι. Αντίθετα είναι μετρημένος άνθρωπος με ευαισθησίες απέναντι στο προσωπικό του και τους συνεργάτες του- παρά την αυστηρότητα με την οποία ασκούσε τα διευθυντικά του καθήκοντα
Είναι όμως παίκτης. Δύσκολος παίκτης. Το διαπίστωσαν όσοι προσπάθησαν κατά καιρούς να τον βγάλουν το περιθώριο – μεταξύ τους και κάποιοι πρωθυπουργοί. Για κάποιον μάλιστα έλεγαν: ‘Ο Ψυχάρης χρειάζεται ένα φορτηγό σαν αυτόν’ .
Φυσικά στις Δημοκρατίες δεν είθισται ο εκλεγμένος Πρωθυπουργός να ηττάται από έναν επιχειρηματία, εκτός αν έχει λερωμένη τη φωλιά του.
Στην προκειμένη περίπτωση ο σημερινός ιδιοκτήτης του ΔΟΛ υιοθετεί μια μέθοδο οικεία στον Αλέξη Τσίπρα: τη θεωρία των παιγνίων. Για την ακρίβεια στη σύγκρουση με το απέναντι όχημα, ξήλωσε το τιμόνι του δικού του οχήματος και το πέταξε….
Ο άνθρωπος με τα δύο πρόσωπα
Για να επιστρέψουμε στο θέμα, τη δηλαδή την παραδοχή των συναντήσεων από την πλευρά του Πρωθυπουργού, ακολούθησε μια νέα ανακοίνωση του εκδότη. Εκεί υπήρχε ένα σημείο το οποίο μάλλον δεν διάβασαν καλά στο Μέγαρο Μαξίμου: η αναφορά στις ‘δημοσιογραφικές εφεδρείες’ .
Για την ακρίβεια δεν κατάλαβαν ότι από εκείνη τη στιγμή ο Πρωθυπουργός είναι υπό προειδοποίηση- όποιο περιεχόμενο και αν δώσει κανείς στον όρο. Και πρωθυπουργός προειδοποιούμενος κατ’ αυτόν τον τρόπο- για τον οποίο υπάρχει ένας συγκεκριμένος όρος- δεν νοείται. Ο Πρωθυπουργός προειδοποιούμενος βγάζει ο ίδιος τον εαυτό του από το παιχνίδι…
Παρ’ όλα αυτά η υπόθεση θα μπορούσε να σταματήσει εκεί αν το ‘Βήμα’ δεν επανερχόταν με ένα νέο περιεκτικό δημοσίευμα, υπογραφόμενο από τον Παύλο Παπαδόπουλο ξανά. Σ’ αυτό δεν διαψεύδεται απλώς ο πρωθυπουργικός ισχυρισμός ότι ‘δεν σήκωσε ποτέ το τηλέφωνο’ προς εκδότες, αλλά αποκαλύπτεται ότι το σήκωσε πολλές φορές. Και μάλιστα με τρόπο που δεν θα εκληφθεί και με τα καλύτερα αισθήματα από κανέναν δημοσιογράφο και κανέναν Μέσο Ενημέρωσης: ζήτησε απομάκρυνση δημοσιογράφων και τοποθέτηση προσώπων σε στρατηγικά πόστα εφημερίδων.
Αυτά συνέβαιναν στα πλαίσια μιας ανεξάντλητης διαδικασία παρασκηνιακών επαφών με αυτούς που προέβαλε ως εχθρούς του.
Στο ίδιο δημοσίευμα ο Αλέξης Τσίπρας προβάλλεται ως άνθρωπος με τα δύο πρόσωπα, ένας ιδιότυπος Δόκτωρ Τζέκιλ και Μίστερ Χάιντ του δημοσίου βίου. Τη μέρα πυροβολούσε και τη νύχτα συνομιλούσε. Το πρωί ήταν αυτός που βρυχάται και το απόγευμα αυτός που χαριεντίζεται. Ήταν τη μια λιοντάρι και την άλλη γάτα.
Αν οι αποκαλύψεις είναι ακριβείς ο Αλέξης Τσίπρας έχει πρόβλημα ως πολιτικός. Αυτές οι νύχτες με το εχθρό του υποδηλώνουν κάτι διαφορετικό από αυτό που θέλει να προβάλει ότι είναι.
Αν μάλιστα συνδεθούν και με την προαναφερόμενη προειδοποίηση του εκδότη έχει πρόβλημα και ως πρωθυπουργός. Μπορεί επίσης να έχει προβλήματα ως άνθρωπος, αν λάβει υπόψη ότι οι περιγραφές του ‘Βήματος’ είναι πολύ γλαφυρές για την προσωπικότητά του. Σκιαγραφούν έναν κυνικό και αδίστακτο εξουσιαστή. Και ταυτόχρονα έναν ‘νεοδημαγωγό’ κατά το χαρακτηρισμό που του απέδωσε κάποτε ο πολιτικός αναλυτής Λευτέρης Κουσούλης.
Έτσι φτάνουμε στην ουσία της υπόθεσης. Στον Ψυχάρη μπορεί να προσάψει κανείς ό,τι νομίζει- και του προσάπτουν πολλά, παρ’ ότι κανείς δεν έχει σταθεί ποτέ ενώπιόν του να επιχειρηματολογήσει. Ούτε τον βαρύνει κάποια καταδίκη.
Δημοσιογράφος είναι, εκδότης πλέον, την επιχείρησή του στηρίζει. Αν ένα δάνειο του δεν είναι νόμιμο, εκεί οι δικαστές θα καταλογίσουν ευθύνες. Από εκεί και πέρα δεν του χρωστάμε και δεν μας χρωστάει. Τη δουλειά του κάνει.
Ουδείς του έχει αναθέσει να κυβερνήσει τη χώρα, καμιά Βουλή δεν του έδωσε ψήφο εμπιστοσύνης, σε καμιά ορκωμοσία δεν έδωσε διαβεβαιώσεις. Συνεπώς μπορεί να τον επικρίνει κανείς για τον τρόπο που κάνει τη δουλειά του -μπορεί να αρέσει ή όχι-, αλλά δεν είναι υπόλογος σε κανέναν και για τίποτε – πέραν των αναγνωστών του και των τηλεθεατών του που αποφασίζουν για την επιχειρηματική τύχη του κάθε μέρα.
Ώρα για απαντήσεις
Με τον Αλέξη Τσίπρα είναι διαφορετικά. Ο Πρωθυπουργός δεν είναι ιδιώτης που κινείται κατά βούληση για το συμφέρον του. Έχει επωμιστεί την ευθύνη να υπηρετήσει το κοινό συμφέρον αφού διεκδίκησε αυτή την ευθύνη με συγκεκριμένη ταυτότητα. Αν αποδειχθεί ότι ήταν πλαστή θα είναι υπόλογος για πολλά και σε πολλούς. Έχει ορκιστεί και έχει αναλάβει υποχρεώσεις απέναντι στην Ιστορία- στις οποίες δεν περιλαμβάνεται ο διορισμός σχολιαστών στις τηλεοράσεις και διευθυντών στις εφημερίδες.
Έχει δικαίωμα να τον κρίνει ο κάθε πολίτης. Έτσι είναι η πολιτική και αυτό συμβαίνει με τους πολιτικούς.
Συνεπώς ο ίδιος ο Πρωθυπουργός πρέπει να ξεκαθαρίσει τις διαστάσεις του … ιστορικού του από τη στιγμή που αυτό συνδέεται δημοσίως -χωρίς να διαψεύδεται- με την πορεία του προς την εξουσία. Με ονόματα, διευθύνσεις, και γεγονότα, με βάση τα οποία, όπως φαίνεται, υποβάλλεται σήμερα από τον Ψυχάρη στο μαρτύριο της σταγόνας. Άλλωστε τη βάση εγκυρότητας των αποκαλύψεών του, επικύρωσε ήδη ο ίδιος ο Τσίπρας.
Κατ’ αντίστοιχο τρόπο βέβαια και η εφημερίδα οφείλει να σταματήσει τη μέθοδο των υπαινιγμών και της περιγραφικής παρουσίασης προσώπων και καταστάσεων και να μιλήσει με ονόματα και στοιχεία. Ποιος με ποιον, που και πότε. Για να έχει και ο Πρωθυπουργός την ευχέρεια να απαντήσει με συγκεκριμένο τρόπο και όχι με δηλώσεις της εκπροσώπου του για τη… διαπλοκή. Δεν του καταλογίζει η ‘διαπλοκή’ κάτι. Μια συγκεκριμένη και έγκυρη εφημερίδα και ένα εκδότης υπογράφουν τις αποκαλύψεις.
Οι απαντήσεις από τη μια πλευρά και οι διευκρινίσεις από τη άλλη επείγουν. Ο καθένας μπορεί να στοιχηματίσει κατά την κρίση του ποιος θα είναι ο νικητής στην αναμέτρηση Αλέξη Τσίπρα –Σταύρου Ψυχάρη. Αυτή καθ’ εαυτή η αναμέτρησή όμως δεν είναι προσωπική τους υπόθεση.
