Του Παύλου Γερουλάνου*
Η πρόκληση κάθε Εθνικής συλλογικής προσπάθειας, είναι να απαντήσει ένα ερώτημα:
Μπορεί σήμερα η Ελλάδα να στηριχθεί στις δικές της δυνάμεις και να γίνει μια κοινωνία που υπηρετεί τα θέλω του πολίτη; Αν ναι, πώς;
Είναι πολλοί που πιστεύουν ότι αν κόψουμε το μεγάλο πρόβλημα σε μικρά κομμάτια, καταγράψουμε όλα τα επί μέρους προβλήματα και ομάδες ειδικών δώσουν τεχνοκρατικές λύσεις, το πρόβλημα της χώρας θα λυθεί.
Δεν είναι έτσι.
Η απάντηση στο ερώτημα δεν μπορεί και δεν πρέπει να έρθει από πάνω.
Δεν μπορεί και δεν πρέπει να έρθει από έξω.
Και δεν μπορεί να κατακερματιστεί σε μικρά προβλήματα.
Διότι η πρόκληση αφορά όλους εμάς, τους Έλληνες.
Για να σταθεί η Ελλάδα στα πόδια της πρέπει πρώτα να το πιστέψουμε εμείς.
Και για να εφαρμοστεί η όποια λύση πρέπει να μας ανήκει.
Πριν από μερικά χρόνια η Ιρλανδία αποφάσισε να αναπτύξει τον τουρισμό της.
Στόχος: 70% πληρότητα στα ξενοδοχεία τους – όλο τον χρόνο.
(Μια χώρα με 9 μήνες τον χρόνο βροχόπτωση!)
Και το πέτυχαν.
Θα μπορούσα να μιλήσω πολύ ώρα για το πώς το πέτυχαν.
Θα ήθελα όμως να σταθώ στο ρόλο ενός παράγοντα που συνέβαλε καθοριστικά.
Στο ρόλο της πολιτικής.
Όποιος γνωρίζει την πολιτική στην Ιρλανδία γνωρίζει ότι δεν διαφέρει πολύ από τη δική μας.
Και πριν μερικά χρόνια ήταν πολύ χειρότερη.
Απολύτως απαξιωμένη στα μάτια του πολίτη.
Φανατισμός, πελατειακές σχέσεις, μικρές και μεγάλες μαφίες, μικρά και μεγάλα συμφέροντα, διαφθορά.
Παντού κυνισμός, ωχαδελφισμός, «καλύτερα να πεθάνει η γίδα του γείτονα».
Η οικονομία σε διάλυση. Η ανεργία στα ύψη. Η παραγωγική βάση διαβρωμένη. Η επιχειρηματικότητα ανύπαρκτη ή κρατικοδίαιτη.
Οι νέοι έφευγαν για την Αγγλία και την Αμερική.
Και η ιδέα ακόμη να αναπτύξουν τον τουρισμό, τους προκαλούσε γέλιο.
Η θέση ευθύνης του αντίστοιχου επικεφαλής του ΕΟΤ ήταν αυτό που λέμε στο δημόσιο «ψυγείο»: θέση χωρίς πραγματική ευθύνη ώστε οι υπεύθυνοι να μην ενοχλούν το σύστημα.
Και όμως πέτυχαν. Κατέρριψαν τον πρώτο στόχο που έβαλαν, κατέρριψαν πολλούς μετά από αυτόν, και σήμερα είναι παράδειγμα για όλους εμάς που βασιζόμαστε στον κλάδο για να αναπτύξουμε την οικονομία μας.
Πώς όμως;
«Το πετύχαμε Ελληνικά.» μου είπε η υπεύθυνη του εγχειρήματος.
«Αντιγράψαμε τα εργαλεία της αρχαίας δημοκρατίας.»
Πρώτα από όλα, δημιούργησαν έναν «Δήμο», μια κοινότητα από ανθρώπους που είχαν κάτι να κερδίσουν, κάτι να χάσουν ή κάτι να πουν και να προσφέρουν για την ανάπτυξη του τουρισμού:
Επιχειρηματίες και οργανώσεις παραγωγών, συνεταιρισμοί και συνδικαλιστικά όργανα, πολιτιστικοί σύλλογοι, καθηγητές πανεπιστημίου, ειδικοί για την προστασία του περιβάλλοντος και την κληρονομιά του τόπου. Ερευνητές και διαφημιστές. Εκπρόσωποι της τοπικής αυτοδιοίκησης και των συναρμόδιων υπουργείων.
Όλοι. Ακόμα και αυτοί που ήταν αντίθετοι στην ανάπτυξη.
Τους άκουσαν προσεκτικά και τους πήραν σοβαρά.
Συντονίστηκαν για να καταγράψουν τη δουλειά που είχαν μπροστά τους. Τις αδυναμίες και τις δυνατότητες. Τα προβλήματα και τις ευκαιρίες.
«Τσακωθήκαμε άσχημα» μου είπαν. «Μια φορά έπεσε και ξύλο. Όμως τα βρήκαμε. Βάλαμε κοινούς στόχους, επιμερίσαμε τη δουλειά και σηκώσαμε τα μανίκια.
Και στην πορεία βγήκαν νέα προβλήματα και αντιπαραθέσεις. Αλλά μείναμε προσηλωμένοι στο στόχο. Διότι ήταν δικός μας στόχος. Όλων μας.»
Μου αρέσει αυτό το παράδειγμα όχι μόνο σαν μοντέλο ανάπτυξης που πέτυχε αλλά διότι απαντάει ένα ερώτημα που θα έπρεπε να απασχολεί όλους μας μέσα σε αυτό το δωμάτιο:
Ποιος είναι σήμερα ο ρόλος της πολιτικής;
Πώς μπορεί σήμερα η πολιτική στην Ελλάδα να θέσει Εθνικούς στόχους και να τους πετύχει;
Στόχους πέρα από αυτούς που σήμερα μπορεί να μοιάζουν εφικτοί;
Στόχους που ξεπερνούν τα μνημόνια και μπορούν να εμπνεύσουν τον Έλληνα;
Η φόρμουλα των φίλων μου στην Ιρλανδία δεν είναι καινούργια.
Όπως παραδέχθηκαν και οι ίδιοι, είναι αρχαία.
Διότι βασίστηκε στην πρώτη αρχή της δημοκρατίας: ότι ο πολίτης έχει αξία.
Όχι διότι ψηφίζει μια φορά στα τέσσερα χρόνια και εμείς πρέπει να εκλεγούμε.
Αλλά διότι έχει φιλοδοξίες και ελπίδες, γνώση και πείρα, ικανότητες και δεξιότητες. Με λίγα λόγια, έχει ό,τι χρειάζεται για να πάει μπροστά.
Βασίστηκε επίσης στην αρχή ότι για να πετύχεις κοινούς στόχους πρέπει να οικοδομήσεις νέες συλλογικότητες.
Ότι μόνοι μας μπορούμε να πετύχουμε μικρούς στόχους αλλά μαζί μπορούμε να πετύχουμε μεγάλους.
Και τρίτον, στην αρχή ότι πολλά μικρά οράματα χτίζουν ένα μεγάλο.
Ότι μέσα από τις μικρές, προσωπικές φιλοδοξίες μπορείς να δημιουργήσεις ένα μεγάλο Εθνικό όραμα αν τους δώσεις αξία.
Στο επίκεντρο της πολιτικής είναι ο Άνθρωπος, τα θέλω και τα πιστεύω του. Οι φόβοι και οι ελπίδες του. Οι φιλοδοξίες και οι προσδοκίες του.
Όμως, αυτή την πραγματικότητα την έχουμε αγνοήσει.
Μιλάμε για κόμματα και παρατάξεις, συνεργασίες και συγκυβερνήσεις, αγορές και επενδύσεις, κοινωνικά συστήματα και εργαλεία ανάπτυξης.
Αλλά δεν μιλούμε για τον Άνθρωπο.
Όταν μαζευόμαστε κλεινόμαστε στον μικρόκοσμό μας. Σε όλα τα επίπεδα της πολιτικής ηγεσίας.
Πού είναι ο πολίτης ανάμεσά μας;
Και εμείς ως στελέχη μιας Παράταξης έχουμε έρθει.
Αν θέλουμε να δώσουμε αξία στην πολιτική πρέπει πρώτα να βρούμε μέσα μας τα δημοκρατικά ένστικτα που βάζουν πρώτα τον πολίτη αυτής της χώρας.
Που τον καθιστούν κυρίαρχο και υπεύθυνο του μέλλοντός του.
Που τον κάνουν συμμέτοχο κάθε πολιτικής μας πράξης.
Εδώ πάνω θα χτίσουμε νέες συλλογικότητες.
Εργαλεία που ξεπερνούν τις μικρές ή μεγάλες δυνατότητες του καθενός μας.
Και μέσα από νέες συλλογικότητες να εκφράσουμε κοινά οράματα.
Στόχους που όλοι θα υπηρετήσουμε.
Στόχους πέρα από το Μνημόνιο και την αποπληρωμή του χρέους.
«Μα», μου λένε κάποιοι, «τους στόχους τους βάζει η Τρόικα»
Λάθος.
Η Τρόικα λέει πόσα θέλει να εισπράξει.
Δεν λέει τι Ελλάδα θέλουμε.
Αυτό μόνο εμείς μπορούμε να το πούμε.
Μόνο εμείς μπορούμε να πούμε τι Ανάπτυξη θέλουμε. Σε ποια συγκριτικά πλεονεκτήματα θα βασιστούμε και πώς θα επιμερίσουμε τον πλούτο.
Ποιους αναξιοποίητους πόρους θα αξιοποιήσουμε και πώς θα προσελκύσουμε τις επενδύσεις που εμείς θέλουμε.
Μόνο εμείς μπορούμε να πούμε πώς θα σταματήσουμε να είμαστε μια πολιτεία δύο ταχυτήτων ανάλογα με την πρόσβασή μας στο κράτος.
Πώς θα ανοίξει το Κράτος για να γίνει ο πολίτης συμμέτοχος στις αποφάσεις του.
Εμείς πρέπει να πούμε τι Παιδεία θέλουμε.
Πώς θα φύγουμε από την ταξική παιδεία της γνώσης και θα δημιουργήσουμε την παιδεία της κρίσης, της επίλυσης προβλημάτων και της συλλογικότητας που ετοιμάζει τα Ελληνόπουλα για τις προκλήσεις και τις ευκαιρίες που αλλάζουν καθημερινά.
Εμείς θα πούμε τι Κοινωνικό Κράτος θέλουμε.
Πώς θα το οικοδομήσουμε ώστε και να κοστίζει λιγότερο και να παρέχει καλύτερες υπηρεσίας. Που θα σέβεται όσους πρέπει και θα βάζει κανόνες σε όσους το απομυζούν.
Μόνο εμείς μπορούμε να σχεδιάσουμε ένα φορολογικό σύστημα που θα είναι και δίκαιο και αναπτυξιακό, δεσμευόμενοι ότι δεν θα το αλλάξουμε για δέκα χρόνια. Δεν μπορεί και δεν πρέπει να το κάνει αυτό η Τρόικα.
Και τελικά μόνο εμείς μπορούμε να πούμε ποιος θα είναι ο ρόλος της Ελλάδας στον κόσμο. Πώς θα παλέψουμε απέναντι σε όλες εκείνες τις πρακτικές που μας γονάτισαν. Πώς θα δημιουργήσουμε ένα μέτωπο κατά του ανεξέλεγκτου εμπορίου και της ανεξέλεγκτης διακίνησης κεφαλαίου που διαλύει κοινωνίες και καταρρακώνει δημοκρατίες.
Και όταν λέω εμείς δεν εννοώ εμείς, ως στελέχη του κόμματος.
Εμείς ως Έλληνες.
Η ευθύνη του πως βαραίνει όλο τον πολιτικό κόσμο.
Αλλά κυρίως εμάς και την παράταξή μας.
Εμάς που πιστεύουμε ότι η βάση της Παράταξης είναι ο πολίτης.
Που ονομάζουμε τον λαό κυρίαρχο.
Που η συμμετοχή του πολίτη είναι μέσα στο DNA μας.
Αν θέλεις να υπηρετήσεις τη χώρα και τους Ανθρώπους της πρέπει να την αγαπάς.
Για να εκφράσεις συλλογικά οράματα πρέπει να τα σέβεσαι.
Και για να κινητοποιήσεις την κοινωνία γύρω από αυτά τα οράματα πρέπει να βλέπεις δυνατότητες.
Πρέπει να μπορείς να δεις φως εκεί που οι άλλοι βλέπουν σκοτάδι και μαυρίλα.
Και αυτό δεν μπορείς να το κάνεις μόνος.
Πρέπει να το κάνεις με άλλους. Πολλούς άλλους που αγαπούν και πιστεύουν στη χώρα τους.
Δική σου δουλειά είναι να τους φέρεις μαζί και να τους δώσεις ένα χώρο διαλόγου, ένα πλαίσιο εποικοδομητικής αντιπαράθεσης, ένα βήμα δημιουργίας.
Να ακούς και να σέβεσαι την κάθε άποψη ακόμα και αν διαφωνείς.
Και μέσα από αυτές τις απόψεις να αναγνωρίζεις τις λύσεις που θα πάνε την χώρα μπροστά.
Διότι έτσι δίνεις αξία στον πολίτη.
Δίνοντας αξία στον πολίτη δίνεις αξία στην πολιτική.
Και δίνοντας αξία στην πολιτική δίνεις δυνατότητες στον Άνθρωπο.
Αν δεν είναι αυτός ο ρόλος της πολιτικής, δεν ξέρω ποιος είναι.
Πρώτα από όλα τα άλλα όμως, πρέπει να πιστεύεις βαθιά μέσα σου ότι αν η Ιρλανδία μπορεί να αναπτύξει τουρισμό, δεν υπάρχει τίποτα που δεν μπορεί να πετύχει ο Έλληνα
* Από τη συνδιάσκεψη της Δημοκρατικής Συμπαράταξης
