Της Ισμήνης Μώρου
Την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές, είναι σε πλήρη εξέλιξη ερωτήματα για το ασφαλιστικό, το αγροτικό και το μεταναστευτικό ζήτημα. Ομιχλώδες τοπίο, δυσοίωνες προοπτικές.
Ας μείνουμε προς το παρόν στο ασφαλιστικό που συνδέεται και με το αγροτικό. Εμείς έχουμε ήδη διακηρύξει ότι, σύμφωνα με όσα βλέπουν το φως της δημοσιότητας, τα τεκταινόμενα δεν συνιστούν μεταρρύθμιση αλλά μετατόπιση του προβλήματος στις επόμενες κυβερνήσεις και γενεές. Ένα κοινωνικά αποδεκτό και βιώσιμο σύστημα όμως θα πρέπει να έχει τρία χαρακτηριστικά. Να είναι κοινωνικά δίκαιο, να είναι οικονομικά ορθολογικό και να έχει μακρά προοπτική.
Καταθέτοντας συγκεκριμένες προτάσεις, στον αντίποδα του χάους της κυβερνητικής πολιτικής για το θέμα, υποστηρίζουμε ότι για μια δίκαιη και αμερόληπτη κοινωνική ασφάλιση απαιτείται ριζική αλλαγή της δομής λειτουργίας του όλου σημερινού συστήματος. Στόχος άμεσος πρέπει να είναι όχι η δημιουργία ενός ενιαίου ασφαλιστικού φορέα, αλλά ενός ενιαίου εθνικού συστήματος κοινωνικής ασφάλισης, που, τουλάχιστον, θα παρέχει ισότιμη κοινωνική ασφάλιση, σε όλους, χωρίς διακρίσεις, με πλήρη ασφαλιστική κάλυψη για οποιαδήποτε ασθένεια.
Το θέμα αφορά άμεσα την ανθρώπινη ζωή και δεν παίρνει άλλες αναβολές ή χρονικές πιστώσεις.
Μέχρι σήμερα, η κοινωνική ασφάλιση στη χώρα μας είναι ένας λαβύρινθος που τρέφει Μινώταυρους. Σ’ αυτή τη χώρα, υποτίθεται ότι μερικά εκατομμύρια άνθρωποι είναι ασφαλισμένοι, γιατί είχαν καταβάλει ανελλιπώς τις κρατήσεις στα ασφαλιστικά τους ταμεία, ή εργαζόμενοι, που καταβάλλουν που περιμένουν να πάρουν κάποτε μιαν αξιοπρεπή σύνταξη. Στην προκειμένη περίπτωση, οι νυν εργαζόμενοι και οι συνταξιούχοι είναι τα πιο αδύναμα μέρη, η δε κοινωνική ασφάλιση με ενιαίο σύστημα αρχών και ίσο επίπεδο παροχών για όλους, με την αναλογική σχέση εισφορών και παροχών, παραμένει ένα αίτημα που συνεχίζει να διεκδικείται.
Το θέμα προσκρούει, α) στις τεράστιες διοικητικές δαπάνες, β) στην απώλεια μεγάλων ποσών από οφειλέτες και μη ασφαλισμένους (εισφοροδιαφυγή), γ) στην αναξιοποίητη περιουσία σε μετρητά και ακίνητα, δ) στην αδυναμία κοινωνικού ελέγχου. Παρά τα βήματα που έχουν γίνει τις τελευταίες δεκαετίες, το κοινωνικο-ασφαλιστικό μας σύστημα εξακολουθεί να είναι περίπου πρωτόγονο και καθαρά αντικοινωνικό, στηριζόμενο εν πολλοίς στην «μεγαλοψυχία» των εκάστοτε κυβερνώντων. Χιλιοειπωμένα πράγματα, θα έλεγε κανείς. Ίσως – χιλιοειπωμένα, αλλά μόνο λόγια.
Στόχοι ενός εθνικού συστήματος κοινωνικής ασφάλισης πρέπει να είναι, α) ασφάλιση όλων των πολιτών χωρίς καμία εξαίρεση, β) δικαιοσύνη και όχι διακρίσεις ή προνομιακές διευθετήσεις, γ) διασφάλιση της αγοραστικής δύναμης των απομάχων, δ) κατάργηση της γραφειοκρατίας, που ισχύει ακόμη, παρά την ψηφιοποίηση των συστημάτων, ε) δυνατότητες συνεχούς διοικητικού ή συνδικαλιστικού ελέγχου, στ) διασφάλιση των αποθεματικών και άλλων περιουσιακών στοιχείων – τα αποθεματικά άραγε ποιοι δεν τα διασφάλισαν κατά τα τελευταία χρόνια; ποιοι τα τίναξαν στον αέρα;
Θα προσθέσω και κάτι ακόμη: να δοθεί άμεση και υπέρ πάντων προτεραιότητα στο θέμα ασφάλισης των νέων, με τις αντικειμενικές και δίκαιες προϋποθέσεις που επιβάλλεται να τεθούν. Δυσοίωνο και το ασφαλιστικό μέλλον των νέων. Έπρεπε ήδη να είχαν γίνει οι ειδικές μελέτες και να είχαν καταστρωθεί οι όροι ασφαλιστικής κάλυψης των άνεργων νέων, καθώς κι εκείνων που εντάσσονται καθυστερημένα, με κατοχυρωμένες συμφωνίες με τους εργοδότες, όπου αυτό είναι δυνατόν.
Δεν πρέπει επ’ ουδενί να δούμε το ασφαλιστικό μας σύστημα να οδηγείται σε χρεοκοπία, γιατί οι συνέπειες θα είναι δραματικές, όχι μονάχα για τους ασφαλισμένους αλλά και για το ίδιο το κράτος.
Αν ήθελε η κυβέρνηση να βελτιώσει τα ασφαλιστικά ζητήματα και να απαλλαγεί από την εκμετάλλευση αυτής της κακής κατάστασης που κάνει σε βάρος της η αντιπολίτευση, θα έπρεπε να ξανασκεφτεί την ασφαλιστική της πολιτική. Αν τη συνεχίσει, κανέναν τρίτο δεν θα πρέπει να αιτιάται για την αποτυχία της, ούτε καν τους θεσμούς. Η επιμονή στην εφαρμογή , γενικότερα, οικονομικής πολιτικής με εξω-οικονομικά, αστυνομικά μέσα, αποτελεί την καλύτερη προϋπόθεση για καθολική κινητοποίηση εναντίον της. Έστω κι αν επισείεται κάποιος «εθνικός κίνδυνος».
Ό,τι κι αν πει κανείς για την κοινωνική ασφάλιση, με όποιο θέμα κι αν πρόκειται να καταπιαστεί, είναι υποχρεωμένος να δώσει τη σημερινή εικόνα της, γιατί αποτελεί σημείο αναφοράς σε κάθε τοποθέτηση, σε κάθε εκτίμηση, σε κάθε προοπτική. Σήμερα η κοινωνική ασφάλιση μοιάζει με φιλανθρωπία ή ως σκληρή αντιδικία με την κρατική εξουσία. Η αναμόρφωση του συστήματος είναι όρος επιβίωσης, αλλά δεν την βλέπουμε. Αυτή είναι η πραγματική εικόνα σήμερα. Και μια πολιτική διακυβέρνηση σαν τη σημερινή, θεωρητικά, τουλάχιστον, θα έπρεπε να είχε αντιληφθεί πού οδηγούμαστε και να είχε διακηρύξει μιαν άλλη πρακτική. Η γενίκευση είναι επιβεβλημένη, όταν σκεφτούμε ότι σήμερα, έστω κάτω από το βάρος της κλιμάκωσης των πιέσεων από την πλευρά των δανειστών, η κυβέρνηση και δη μια, θεωρητικά τουλάχιστον, κυβέρνηση της αριστεράς πρέπει να εννοήσει ότι οι εργαζόμενοι και οι άνεργοι και οι συνταξιούχοι δεν είναι «πετεινά» του ουρανού, που τα τρέφει κάποιος ουράνιος πατέρας.
Κι επειδή για όλα τα πράγματα γίνεται λόγος για το «συμφέρον του έθνους», το συμφέρον αυτό λέει ότι δεν νοείται το κόστος της οικονομικής κρίσης να το πληρώνουν, για μία ακόμη φορά, οι «μη έχοντες και οι μη κατέχοντες».
Μέλος ΚΕ ΔΗΜ.ΑΡ
