Του Νίκου Γαλάτη
H σύντομη θητεία του Νίκου Χριστοδουλάκη τέλειωσε με μια βόμβα που άφησε πάνω στο γραφείο του διαδόχου του, του κ. Στρίντζη. «Έχω βρει» -είπε- «πως μας κλέβουν οι εταιρείες κινητής τηλεφωνίας». Το θέμα παραπέμφθηκε στην Επιτροπή Ανταγωνισμού.
Η COSMOTE στην οποία απευθύνθηκε ο κ. Χριστοδουλάκης του απάντησε σχεδόν αμέσως- με μια επιστολή που ζητήσαμε και μας έδωσε ο πρώην υπουργός:
«Τα μηνύματα που χρεωθήκατε αφορούν συνδρομητικές υπηρεσίες και χρεώνονται με την λήψη sms από 5ψήφιο κώδικό, από τρίτους παρόχους, χωρίς η COSMOTE να έχει ευθύνη για το περιεχόμενο και τον τρόπο παροχής τους».
Η εταιρεία στην οποία αναφερόταν η COSMOTE ήταν η DIMOCO EUROPE και το πενταψήφιο νούμερο 54078. Η εταιρεία διέγραψε το νούμερο το κ. Χριστοδουλάκη. Η COSMOTE μέσω της οποίας χρεωνόταν- όπως αναφέρει στην επιστολή της- δίνει την δυνατότητα φραγής εξερχομένων κλήσεων και λήψης sms από 14 Απριλίου 2011.
Η Ένωση Εταιρειών Κινητής Τηλεφωνίας με ανακοίνωσή της απάντησε τότε πως οι τρίτοι πάροχοι έχουν ευθύνη για το περιεχόμενο και τον τρόπο παροχής της. Ο κλάδος από το 2008 μείωσε τις τιμές από 67% στο κόστος ανά Mb έως 90% στα δεδομένα, αλλά οι χαμηλές τιμές δεν φτάνουν στον καταναλωτή καθώς ο λογαριασμός του επιβαρύνεται με υψηλή φορολόγηση.
«Παρά τη συνολική μείωση των εσόδων του κλάδου και τη συνεχιζόμενη ύφεση, ο κλάδος παραμένει σταθερά ένας από τους μεγαλύτερους επενδυτές της ελληνικής οικονομίας. Μόνο για το 2014, οι επενδύσεις ανέρχονται σε 309 εκατομμύρια ευρώ (16% των εσόδων και 42% του EBITDA) κυρίως για δίκτυα νέας γενιάς, ενώ επενδύθηκαν επιπλέον 381 εκατομμύρια ευρώ για την απόκτηση αδειών χρήσης φάσματος. Ο κλάδος αντιμετωπίζει τον έβδομο χρόνο ύφεσης, αλλά εμφανίζονται τάσεις σταθεροποίησης, με τη χρήση των υπηρεσιών να αυξάνεται. Σε κάθε περίπτωση, η ΕΕΚΤ είναι στη διάθεση του Υπουργού να συζητήσει τα θέματα που αφορούν στον κλάδο».
Ο κλάδος έχει επενδύσει 7,5 δισ. από το 1993 έως σήμερα και συνεχίζει να επενδύει το 11-13% των εσόδων των εταιρειών. Η Ελλάδα έχει τις χαμηλότερες τιμές συγκριτικά με όλες τις άλλες χώρες της Δ. Ευρώπης. Aυτά λέει ο κλάδος. Ο μέσος Έλληνας καταναλωτής ωστόσο ξοδεύει ένα μεγάλο μέρος του προϋπολογισμού του για να μιλήσει στο κινητό του, ποσό που κινείται σε πολλά δισ. από τότε που ο κλάδος άρχισε να επενδύει.
Στις 12 Νοεμβρίου 2012 η Ολομέλεια της ΕΕΤ επέβαλε ομόφωνα πρόστιμα συνολικού ύψους 6.650.000 ευρώ σε τρεις εταιρίες κινητής τηλεφωνίας για παράνομη η αυθαίρετη ενεργοποίηση μεταφοράς data. Ήταν η Cosmote -1,5 εκατομμύριο ευρώ, η Vodafon-1 εκατομμύριο ευρώ- και η Wind -500.000 ευρώ- 
που ενεργοποιούσαν την υπηρεσία μεταφοράς δεδομένων μέσω των δικτύων τους χωρίς προηγουμένως να ενημερώσουν τους συνδρομητές τους.
Δεν είναι η μοναδική φορά που οι τρεις εταιρείες τιμωρήθηκαν. Η αρμόδια αρχή επέβαλλε πρόστιμα 2 εκατομμυρίων ευρώ στην Cosmote(υπηρεσία «Internet Day Pass») και 1,5 εκατομμυρίων ευρώ στην Vodafone(υπηρεσία «Internet όλη μέρα») για την παράβαση της αυτόματης ενεργοποίησης προγράμματος ημερήσιας χρέωσης σε συνδρομητές, που δεν είχαν επιλέξει ανάλογο πακέτο. Επιπλέον, επιβλήθηκε σε βάρος της WIND πρόστιμο ύψους 150 χιλ. ευρώ για αυθαίρετη ενεργοποίηση υπηρεσιών σταθερής τηλεφωνίας σε συνδρομητές που δεν είχαν υποβάλει σχετική αίτηση.
Το ύψος του προστίμου εκφράζει την έκταση της παράβασης ανά εταιρία, τον συνολικό αριθμό των θιγόμενων συνδρομητών, την οικονομική βλάβη που προκλήθηκε στους καταναλωτές, τα αυξημένα έσοδα των εταιριών που προέκυψαν από τις διαπιστωθείσες παραβάσεις καθώς και την ανάγκη να αποτραπούν παρόμοιες αθέμιτες πρακτικές στο μέλλον.
Η ΕΕΤΤ δηλώνει ότι θα συνεχίσει τους ελέγχους «προασπίζοντας σθεναρά το δημόσιο συμφέρον, τα δικαιώματα των καταναλωτών και τη διαφάνεια στην αγορά». Το 2009 είχε πάλι επιβάλλει πρόστιμα για την αύξηση του ελάχιστου χρόνου χρέωσης κλήσεων και βιντεοκλήσεων.
Το τελευταίο δωδεκάμηνο- μόνο- οι καταγγελίες ήταν χιλιάδες και τα πρόστιμα πολλές εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ. Πλην των εταιρειών κινητής τηλεφωνίας -που τα πρόστιμα δηλώνουν πως έκλεβαν τους συνδρομητές- έχουν δραστηριοποιηθεί 245 εταιρείες -νόμιμες και με άδεια- “πολυμεσικών υπηρεσιών” που γράφουν την δεοντολογία με πολύ …ψιλά γράμματα.
Αν η αξία των μηνυμάτων υπερβαίνει τα 20 ευρώ μηνιαίως ο πάροχος πρέπει να ζητήσει την συγκατάθεση του καταναλωτή. Σε περίπτωση μαζικών καταγγελιών η εταιρεία υποχρεούται να διακόψει την πρόσβαση και να ενημερώσει την ΕΕΤΤ.
Πολλές από αυτές τις εταιρείες παρέχουν άλλες υπηρεσίες από αυτές για τις οποίες αδειοδοτήθηκαν. Ποιος καθορίζει τις τιμές; 
Οι εταιρείες επιλέγουν μόνες τους την λιανική τιμή. Οι ανύποπτοι καταναλωτές που απαντούν π.χ. σε ένα τεστ ευφυίας και δίνουν τον αριθμό του κινητού τους θεωρείται ότι συναίνεσαν να γραφούν στην υπηρεσία που τους στέλνει -και χρεώνει- μηνύματα. Αυτή είναι η υπηρεσία mobile terminated.
Η momile originated -που καλεί τον καταναλωτή να στείλει μήνυμα- θεωρεί πως έκανε αυτόματη εγγραφή συνδρομητικού χαρακτήρα- όπως λένε τα ψιλά γράμματα που δεν μπορεί να διαβάσει κανείς- ιδιαίτερα αν κι αυτό συμβαίνει εν αγνοία του.
Η εταιρεία για την οποία προσέφυγε στην Επιτροπή Ανταγωνισμού, ο πολίτης πλέον, Νίκος Χριστοδουλάκης, αναφέρει στην “σύμβασή της’ πως ανά διαστήματα μπορεί να αλλάζει μονομερώς τους όρους της σύμβασης. “Το Internet είναι ένα χάος, βάλτο σε τάξη” διαφημίζει μια άλλη υπηρεσία που παρέχει “ασφάλεια” στο διαδίκτυο. Η πολιτεία είναι θεατής. Οι νόμοι ακολουθούν το έγκλημα. Κι ο καταναλωτής ανυπεράσπιστος ουσιαστικά πιό φτωχός, μόνος κι αβοήθητος.
Τι πρέπει να ξέρετε
-Οι συμβάσεις ορισμένου χρόνου που συνάπτουν οι εταιρείες τηλεφωνίας με τους καταναλωτές προβλέπεται η καταβολή τέλους αποσύνδεσης, όταν θέλετε να διακόψετε τη σύμβαση πριν την πάροδο του χρόνου αυτού χωρίς υπαιτιότητα της εταιρείας.
– Εφόσον η αλλαγή της εταιρίας σταθερής τηλεφωνίας γίνεται για λόγους που αφορούν την πρώτη εταιρεία (πχ. επαναλαμβανόμενες τεχνικές βλάβες), αλλά παρόλα αυτά η εταιρεία ζητά τέλη αποσύνδεσης έχετε δικαίωμα να αρνηθείτε την καταβολή τους.
-Η επιβάρυνση του καταναλωτή πρέπει να προέρχεται μόνο από συμβατικούς όρους που είναι σαφείς, διαφανείς και αντιληπτοί από αυτόν. Αν ο καταναλωτής δεν έχει αντιληφθεί επαρκώς χωρίς δική του υπαιτιότητα το λόγο και το ύψος αυτής της χρέωσης, τότε δικαιούται να την αμφισβητήσει και να ζητήσει τη διαγραφή της χρέωσης.
– Μερικές φορές οι συσκευές των κινητών νέας γενιάς (smartphones) μπορεί να έχουν προεπιλεγμένα πατημένα μερικά πλήκτρα που επιτρέπουν στο κινητό να μπαίνει αυτόματα στο internet και να ενημερώνεται π.χ. για τον καιρό ή την ώρα.
– Εφόσον δεν επιθυμείτε την σχετική αμειβόμενη ενημέρωση πρέπει να απενεργοποιήσετε τα σχετικά πλήκτρα ή εφόσον δεν γνωρίζετε πώς να το κάνετε, να μεταβείτε σε κάποιο κατάστημα κινητής τηλεφωνίας για να το κάνουν αυτοί για εσάς. Στην συνέχεια, θα πρέπει να κάνετε αμφισβήτηση των ήδη υπαρχόντων χρεώσεων προς την εταιρία για να τις επανεξετάσει. Εφόσον η εταιρεία δε σας ικανοποιήσει, μπορείτε να υποβάλετε καταγγελία στην ΕΕΤΤ και εφόσον τίθεται ζήτημα παραπλάνησης στη Γενική Γραμματεία Καταναλωτή.
-Τα χρεωστικά μηνύματα που λαμβάνετε από 5ψήφιο κωδικό, προέρχονται από εταιρείες που παρέχουν συνδρομητικές υπηρεσίες πολυμεσικής πληροφόρησης (ΥΠΠ) αν είχατε δώσει τα στοιχεία σας και να γίνατε μέλος κάποιου club, λάβατε μέρος σε κάποιο διαγωνισμό ή εάν συμπληρώσατε κάποιο test πχ IQ).
-Πολλές φορές φαίνεται ότι συναινέσατε με αυτόν τον τρόπο στην αποστολή χρεωστικών μηνυμάτων στον κινητό σας ακόμα κι αν απαντήσατε όχι! Θα πρέπει να στείλετε μήνυμα ότι δεν επιθυμείτε πλέον να είστε μέλος του club. Μπορείτε να υποβάλετε σχετική καταγγελία στην ΕΕΤΤ κι εφόσον θεωρείτε ότι παραπλανηθήκατε στη Γενική Γραμματεία Καταναλωτή.
-Σε περίπτωση που η αλλαγή έγινε χωρίς τη συναίνεσή σας δεν οφείλετε τέλη αποσύνδεσης.
-Έχετε δικαίωμα να αλλάξετε εταιρεία σταθερής τηλεφωνίας οποτεδήποτε το θελήσετε.
– Εάν η αλλαγή έγινε με σύμβαση από απόσταση, δηλ. δεν υπογράψετε σχετική σύμβαση σε κάποιο κατάστημα, έχετε δικαίωμα να υπαναχωρήσετε αναιτιολογήτως εντός 14 ημερολογιακών ημερών (άρθρο 4 παρ. 10 του ν. 2251/1994).