Ευκλείδης Τσακαλώτος: ένας μαρξιστής τζέντλεμαν από την Πρέβεζα

Φωτό: EPA/LAURENT DUBRULE

Του Νίκου Γαλάτη

Φωτό:  EPA/LAURENT DUBRULE
Φωτό: EPA/LAURENT DUBRULE

«Eνα κομμάτι είναι επαχθές. Ένα άλλο όχι. Μη πέσουμε στον λαϊκισμό. Να διεκδικήσουμε ότι έγινε με την Γερμανία το 1953, αλλά θα πληρώσουμε». Κάπως έτσι, πέντε χρόνια πριν ο καθηγητής Τσακαλώτος μιλούσε για το δημόσιο χρέος. Οι αντίπαλοί του, όταν εξελέγη βουλευτής στάθηκαν επίμονα στο «πόθεν έσχες» και στις  επενδύσεις σε ξένα funds όπως Blackrock Global Funds, JP Morgan Fund, Invesco Balanced Risk Allocation Fund κ.α.

«Τα ποσά που επενδύθηκαν δεν αποκτήθηκαν κατά τη διάρκεια της κοινοβουλευτικής μου θητείας, το μεγαλύτερο μέρος αυτών των ποσών δεν αποκτήθηκε καν από εμένα. Είναι αποταμιεύσεις του πατέρα μου, στις οποίες κάποια στιγμή έγινα συνδικαιούχος, Ουδέποτε ασχολήθηκα προσωπικά με τη διαχείριση των εν λόγω ποσών».

Ο καθηγητής που μιλάει σπαστά ελληνικά- με σπουδές στην Οξφόρδη, από την Πρέβεζα-  ανιψιός του στρατηγού Τσακαλώτου, αλλά αριστερός-, μίλησε με ευθύτητα όταν έλεγε  κάναμε λάθος στις διαπραγματεύσεις. Ή όταν έλεγε κάναμε δημοψήφισμα γα να μη διαλυθεί η παράταξη. Κι όταν ο Βαρουφάκης αποσύρθηκε από την διαπραγματευτική ομάδα στις Βρυξέλλες, ανέλαβε εκείνος. Με την παραίτηση του- τη μέρα του δημοφηφίσματος- ο Αλέξης Τσίπρας είδε στο πρόσωπό του, το νέο υπουργό Οικοκομικών και ο Guardian έγραψε: «Ευκλείδης Τσακαλώτος: Το μυστικό όπλο της Ελλάδας στις διαπραγματεύσεις. Μιλάει τη γλώσσα τους καλύτερα από ότι εκείνοι. Μερικές φορές, είναι αρκετά διασκεδαστικό να το βλέπει κανείς».

 

Το Πι -Εν – Πι, η Μέρκελ και ο Μέσι

Τα σπαστά ελληνικά του γίνονται απαράμιλλα όταν λέει τους πυλώνες, ποδάρια ή την Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου … Πι- Εν- Πι!  Άλλοι, που δεν ξέρουν από Οικονομικά και Εναλλακτικό Μαρξισμό, πρόσεξαν το φωσφοριζέ γκάτζετ στο χιλιοτσαλακωμένο- αλτερνάτιβ- σακάκι του υπουργού: ένα Bluetooth Handsfree σε έντονο κίτρινο χρώμα στο τσεπάκι. Άλλοι εστίασαν το βλέμμα στο μπλου-τζιν ή το κούρεμά του.  Ο φακός έπεσε και στις σημειώσεις του κ. Τσακαλώτου με λέξεις και φράσεις  όπως «προτάσεις», «δημοψήφισμα», «λόγοι βιωσιμότητας» “με όλα τα κόμματα πλην ΚΚΕ». Στα αγγλικά, βέβαια. Το δίκτυο πήρε φωτιά, από την περίεργη …υπογραφή του.

Στις 3 τα ξημερώματα στη Βουλή η τοποθέτηση του εισηγητή του ΚΚΕ έφερε την κουβέντα σε έντονο ύφος στον  μαρξισμό.  Την ώρα που ο υπουργός Οικονομικών απαντούσε στον βουλευτή  για το αν μπορεί να «πιάσει» όσους έβγαλαν λεφτά στο εξωτερικό ο κ. Καραθανασόπουλος έξαλλος φώναζε «ψηφίσατε τρίτο μνημόνιο, αφήστε τις αμπελοσοφίες». «Κάποτε οι μαρξιστές δεν λέγανε για  αμπελοσοφίες, ακούγανε. Είναι κατάντια αυτό που κάνετε», απάντησε ο  Τσακαλώτος. Και γυρίζοντας στον προεδρεύοντα Αλέξη Μητρόπουλο, όσο οι βουλευτές του ΚΚΕ φώναζαν, είπε την εκπληκτική ατάκα «Προεδρεύετε ή όχι»; “Ο Τσακαλώτος” γράφει ένα τουίτ είναι ο άνθρωπος που ακόμα κι αν φταίει, θα του ζητήσεις συγγνώμη!”.

Ο Ευκλείδης γεννήθηκε στο Ρότερνταμ το 1960.  Από κει βρέθηκε στο ιδιωτικό σχολείο του Αγίου Παύλου στο Λονδίνο, και με μια θέση στην Οξφόρδη, όπου σπούδασε Φιλοσοφία, Πολιτικά και Οικονομικά. «Ο ξάδερφος του παππού μου ήταν ο στρατηγός Θρασύβουλος Τσακαλώτος ο οποίος οδήγησε την άλλη πλευρά, τη λάθος πλευρά, στον ελληνικό εμφύλιο πόλεμο» λέει. Θα μπορούσε να καταλήξει φιλελεύθερος, αλλά στην Οξφόρδη εντάχθηκε στο Εργαρτικό Κόμμα, αλλά και στην φοιτητική πτέρυγα του ευρωπαϊκού κομμουνιστικού κόμματος της Ελλάδας. «Είσαι προδότης της τάξης σου» θα του πει μέσα στην Βουλή, ο …Άδωνις Γεωργιάδης.

Όταν μετακόμισε στην Ελλάδα, με την Σκωτσέζα σύζυγό του- αρχές του 1990- εντάχτηκε στον «Συνασπισμό» που δεν υπήρχε ποτέ περίπτωση- με 4-5%- να γίνει ποτέ κυβέρνηση. Ούτε ο ίδιος να γίνει καν βουλευτής, όχι μάλιστα υπουργός Οικονομικών. Ένας αριστερός «τζέντλεμαν» από την Πρέβεζα, χαμηλών τόνων και πάνω από όλα ειλικρινής: «Έχουμε αποστραγγίσει όλες τις πηγές ρευστότητας από τον ευρύτερο δημόσιο τομέα. Σε κάποιο σημείο πολύ σύντομα τα χρήματα θα τελειώσουν. Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει εντολή να βγάλει την Ελλάδα από την ευρωζώνη, ούτε έχει την εντολή να εφαρμόσει ανέφικτη λιτότητα. Αυτό που χρειαζόμαστε είναι μια συμφωνία που θα είναι βιώσιμη, μια συμφωνία που είναι καλή για την Ευρώπη και την Ελλάδα».

Φωτό: EPA/LAURENT DUBRULE
Φωτό: EPA/LAURENT DUBRULE

Δεν φοράει κι αυτός γραβάτα, αλλά με το ντύσιμο του- σεμνά πουλοβεράκια και σακάκι- δεν επιχειρεί να τραβήξει την προσοχή των άλλων, όσο να περάσει απαρατήρητος. Καμιά σχέση με τον προκάτοχό του, που έκανε δηλώσεις ανάλογα με τι φορούσε: «Με τον Γιάννη βρισκόμασταν σε διαφορετικό στρατόπεδα από τότε. Παρ’ ότι με έλεγαν δεξιούλη, εγώ ήμουν με τα λεγόμενα ετερόδοξα οικονομικά, ενώ εκείνος ήταν πιο mainstream».

Ο «Independent» τον πρόσεξε με ένα καλό άρθρο: «Είναι ένας απόφοιτος του Ήτον, ένας οικονομολόγος με οξφορδιανή εκπαίδευση, με αλάνθαστη βρετανική προφορά και ήπιους τρόπους. Ο 55χρονος Ευκλείδης Τσακαλώτος απέχει πολύ από τον Γιάνη Βαρουφάκη, τον επιδειξιομανή και αλαζονικό προκάτοχό του». Οι αντίπαλοί του στην Ελλάδα ανακάλυψαν πως η γυναίκα του προσελήφθη στην Τράπεζα της Ελλάδος, επί κυβέρνησης Παπαδήμου και είναι και οι δύο …φίλοι του Στουρνάρα. Η κ. Γκίμσον ήταν και συνεργάτης του επικεφαλής της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιώργου Προβόπουλου.  Ίσως επειδή θεωρείται από τα κορυφαία μυαλά στους ευρωπαϊκούς ακαδημαϊκούς κύκλους. Αλλά τι αριστεροί είναι αυτοί με τόσα λεφτά σε ξένα «φαντς» και δυο σπίτια στην Κηφισιά;

 

Το Ήτον, η Σκωτσέζα σύζυγος και τα σουβλάκια 

Το Ήτον είναι ένα σχολείο για ευγενείς. Ο Ντέιβιντ Κάμερον, είναι ο 19ος απόφοιτος που έγινε πρωθυπουργός. Οι πρίγκηπες Χάρι και οΓουίλιαμ ήταν φυσικά μαθητές του πιο παλιού ιδιωτικού σχολείου που λειτουργεί από τον Δεκατο Πέμπτο αιώνα!  Τα δίδακτρα είναι  39.960 ευρώ τον χρόνο, αλλά αξίζει τον κόπο αν είναι να μπεις στην εγγλέζικη ελίτ κι ας είσαι από την Πρέβεζα.  Απόφοιτοι του Ητον υπήρξαν υπουργοί της Θάτσερ, στη δεκαετία του 1980. Κι ο Νίκος Καζαντζάκης “στο “Ταξιδεύοντας” του αφιέρωσε ένα κείμενο: “Ωραία καλοκαιριάτικη μέρα, γυρίζω στα χαριτωμένα στενά δρομάκια του Ήτον, μπαίνω στην κοσμοξάκουστη σχολή, όπου σπουδάζει, από το Δημοτικό ως το Γυμνάσιο, η αριστοκρατία της Αγγλίας. (…) Όλοι σχεδόν οι αρχηγοί του εγγλέζικου έθνους τους τελευταίους αιώνες πέρασαν εδώ μέσα, στους τοίχους τούτους και τις πρασινάδες, την παιδική κι εφηβική τους ηλικία, και τούτες οι κλειστές αυλές κι οι τριζοκοπούσες παμπάλαιες σκάλες και το γιασεμί τούτο που ανθίζει στις δοξαρωτές πόρτες θα ’μειναν σε όλη τους τη ζωή η μεγάλη τους αγιάτρευτη νοσταλγία”.

O αριστοκράτης καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών είναι σωστός Εγγλέζος. Έχει μεν λεφτά, αλλά πούλαγε και σουβλάκια στα Φεστιβάλ Νεολαίας του κόμματος ή καθόταν στο ταμείο. Κι ύστερα εξηγούσε σε διαλέξεις πως η κρίση έγινε από τραπεζική, δημοσιονομική κι αυτή γέννησε μια νέα κρίση. Την οποία πρέπει να αντιμετωπίσει, τώρα ο ίδιος με όσα έμαθε στην Οξφόρδη. «Ένας λαός που έχει υποφέρει τόσα πολλά, παρ’ όλη την πίεση και την κατάσταση στις τράπεζες και αυτό που έκαναν τα ΜΜΕ, τις πιέσεις στον χώρο δουλειάς, αντιστάθηκε και είπε ότι αξίζει αυτός ο τόπος κάτι καλύτερο» είπε για το δημοψήφισμα, που δεν το πήρε ως μήνυμα ρήξης, αλλά για διαπραγμάτευση για ότι καλύτερο.

«..Είμαστε ευρωπαϊστές ή σχεδόν όλοι μας, εκτός από μια μικρή ομάδα Τροτσκιστών, που θα θέλαμε να είμαστε χωρίς αυτούς»  είχε πει στην Corriere Della Sera. Μιλώντας σε μια δραματική συζήτηση στην Βουλή- για τον Μέσι και την Μέρκελ- δεν ωραιοποίησε τα πράγματα, αλλά ούτε μίλησε για την «οικονομική θηλιά που έβαλε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα στην κυβέρνηση». Ανέφερε την θεωρία του μισογεμάτου ή μισοάδειου ποτηριού. Αλλά τι γίνεται όταν το ποτήρι είναι απλώς εντελώς άδειο;«Κανείς δεν πιστεύει ότι είναι βιώσιμο το ελληνικό χρέος. Δεν έχω συναντήσει ούτε έναν οικονομολόγο που βαθιά μέσα στην καρδιά του να πιστεύει ότι η Ελλάδα θα αποπληρώσει όλο αυτό το χρέος. Δεν μπορεί να γίνει» είπε στο BBC.

«Τον Μάιο, στο συνέδριο του Ινστιτούτου του Τζορτζ Σόρος – όπου πήγε με τον κ. Βαρουφάκη να μιλήσει, κάποιος είπε: «Ωχ, ήρθε ο Μαρξ!». Την ίδια εποχή ο βρετανικός τύπος αναρωτιόταν τι σόι μαρξιστής είναι κάποιος -σαν τον Βαρουφάκη- που πάει στις συγκεντρώσεις κερδοσκόπων που οργανώνει εκείνος που κατέστρεψε την στερλίνα- για να κερδίσει ο Σόρος 1 δις. σε μια- αλλά Μαύρη- Δευτέρα. O Λόρδος Lamont. O κόσμος είναι μικρός. Κι η γειτονιά των οικονομανθρώπων πιο μικρή. Ο ανιψιός του Τσακαλώτου ήταν μοιραίο να συναντηθεί στην Οξφόρδη με τον γιο του Εαμίτη Στουρνάρα. Πολύ συχνά μέσα σε ένα αμάξι αυτοί οι δύο θα τσακωνόντουσαν για τον μαρξισμό, καθώς οι γυναίκες τους στο πίσω κάθισμα, καμάρωναν. Φυσικά όλα τα μεγάλα πνεύματα συναντώνται και έτσι -αργά ή γρήγορα- θα συναντιόντουσαν με τον Γιάνη (με ένα ν) Βαρουφάκη.

«Δε θα είχαμε φτάσει εδώ χωρίς το Γιάνη Βαρουφάκη. Δε μπορώ να φανταστώ ότι άλλος Υπουργός Οικονομικών θα είχε αναλάβει στις 28 Γενάρη, όταν ορκίστηκε αυτή η κυβέρνηση και θα μπορούσε να είχε καταφέρει να μιλάει η Ευρώπη γι’ αυτή τη βιώσιμη λύση. Όλος ο κόσμος και όλος ο πλανήτης να συζητά ότι εδώ, σ’ αυτή τη χώρα κάτι γίνεται. Ότι αυτό που ζητάνε από αυτή τη χώρα δε μπορεί να γίνει. Και νομίζω ότι όλοι μαζί, όχι μόνο οι Συριζαίοι κι ο Συριζαίες, όχι μόνο η κυβέρνηση η συμμαχική, αλλά ολόκληρος ο ελληνικός λαός του οφείλει ένα μεγάλο ευχαριστώ. Δε σας κρύβω ότι έχω μεγάλο τρακ και μεγάλη αγωνία. Δεν παίρνω αυτή τη θέση στην πιο εύκολη στιγμή της ελληνικής Ιστορίας. Η Μαρία Κανελλοπούλου μου είχε πει μια ιστορία: όταν ήταν μικρές με μια φίλη της ηθοποιό είδε την Παξινού και τη ρώτησε: «γιατί φαίνεσαι να έχεις τόσο μεγάλο τρακ εσύ μία τόσο μεγάλη ηθοποιός;» και απάντησε η Παξινού ότι «το τρακ συμβαδίζει με το ταλέντο».

Προς το παρόν βλέπουμε μόνο τρακ. Κι ελπίζουμε όλοι για το ταλέντο. Η Die Welt έγραψε πως ένας μαρξιστής θα σώσει την Ελλάδα.  Κι ο Paul Mason συμπλήρωσε στο Chanel 4: «Ο Βαρουφάκης κάποτε περιέγραψε τον εαυτό του ως ασυνεπή Μαρξιστή. Ο Τσακαλώτος προέρχεται από εκείνη τη σχολή Μαρξισμού η οποία από τη δεκαετία του 1970 και μετά έμαθε να κάνει συμβιβασμούς με την καπιταλιστική πραγματικότητα. Δεν είναι μόνο πιο ήπιος στον λόγο του. Του αρέσει η ιδέα του ΣΥΡΙΖΑ ως μίας μεταρρυθμιστικής αριστερο – σοσιαλιστικής κυβέρνησης και είναι ταγμένος στο ευρώ. Επιπλέον, είναι επί μακρόν μέλος του ΣΥΡΙΖΑ με μεγαλύτερη βεβαιότητα ότι τα μέλη του κόμματος θα δεχθούν τον συμβιβασμό στον οποίο  θα πρέπει να καταλήξει».