Toυ Κωνσταντίνου Ν. Φουντουλάκη
Ακριβώς όπως λέγαμε στο Δημοτικό μετά την ανάγνωση ενός κειμένου που στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων ήταν αδιάφορο, ανόητο ή λαϊκοφασιστικό. Ποια είναι λοιπόν τα διδάγματα από τις πρόσφατες εκλογές; Απρόσμενα μεν ενδιαφέροντα δε, κουρελιάζουν στο σύνολό τους την εικόνα της πολιτικής και της κοινωνίας που ανέμελα πλέκαμε καθισμένοι στο συννεφάκι μας.
Δίδαγμα 1ον
Δεν υπάρχει αριστερά στην Ελλάδα. Εκτός από το μπετοναρισμένο ΚΚΕ, οι αριστεροί είναι ζήτημα να είναι 2-4% μπλεγμένοι με διάφορες εξωκοινοβουλευτικές αναρχοαυτόνομες ιδεολογίες. Είχε φανεί και παλιότερα τώρα όμως είναι απολύτως σαφές. Όπως δεν υπάρχει και πραγματική φιλελεύθερη δεξιά. Το μόνο που υπάρχει είναι ένας γιγάντιος χώρος λαϊκίστικων δρώμενων με ένα μπλε και μια αντι-μπλε πυρήνα. Όποιος κυριαρχήσει στο χώρο αυτό παίρνει και τις εκλογές και το γίδι έξω ‘ το μαντρί το τρώει ο λύκος.
Δίδαγμα 2ον
Κόμμα δραχμής στην Ελλάδα δεν υπάρχει. Το ΚΚΕ είναι κατηγορία από μόνο του και οι μαχόμενοι αντι-ευρωπαϊστές δραχμόφιλοι είναι κάτω από 3-4%. Άρα ενώ ένα 15-20% του πληθυσμού ανάμεσα σε καφέ και ουζάκια σκίζει τα ρούχα του κατά του ευρώ και της Ευρώπης, όταν έρχεται η ώρα της κάλπης ψηφίζει μαντρί δαγκωτό.
Δίδαγμα 3ον
Η καθαρότητα των θέσεων και του λόγου είναι αντιστρόφως ανάλογη των ποσοστών που παίρνει ένα κόμμα. Ανεξάρτητα από το αν συμφωνεί η διαφωνεί κανείς με την ουσία, την υψηλότερη σαφήνεια στον πολιτικό λόγο και θέσεις την είχαν τα φιλελεύθερα κόμματα όπως του κ. Τζήμερου καθώς και η ΛΑΕ. Κανένα τους δεν κατάφερε να μπει στη Βουλή. Λιγότερο καθαρό λόγο είχαν το ΚΚΕ, οι ΑΝΕΛ και το Ποτάμι που έχουν πολύ χαμηλά ποσοστά. Η Χ.Α. και η Ένωση Κεντρώων αποτελούν κάπως ειδικές περιπτώσεις όπως σε κάποιο βαθμό και οι ΑΝΕΛ. Από κει και πέρα κατά σειρά ασάφειας είναι το ΠΑΣΟΚ, η ΝΔ και στην κορυφή του ασαφούς και συχνότατα αντιφατικού πολιτικού λόγου βρίσκεται ο ΣΥΡΙΖΑ.
Διδαγμα 4ον
Ο παλαιοκομματικού τύπου μηχανισμός που διαπερνά την κοινωνία αποτελεί τη ραχοκοκκαλιά ενός κόμματος και δε μπορεί να υποκατασταθεί από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και το ίντερνετ. Το γεγονός αυτό έχει μια σημαντική συνέπεια. Τα κόμματα είναι υποχρεωμένα να συνδέονται στενά με συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες ή υπο-ομάδες και τα μικροσυμφέροντά τους (πχ ΓΕΝΟΠ-ΔΕΗ, Φαρμακοποιοί κτλ). Όποια κόμματα δεν το κάνουν (πχ Ποτάμι) έχουν σοβαρό πρόβλημα. Για να είμαστε ρεαλιστές, το περιβάλλον αυτό έχει ως μόνη σταθερή κατάστασή του τον δικομματισμό καθώς τα μικρά κόμματα τόσο για πρακτικούς όσο και για θεωρητικούς-ιδεολογικούς λόγους αδυνατούν να συναγωνιστούν στο στίβο αυτό τα μεγάλα κόμματα.
Δίδαγμα 5ον
Με δεδομένη την «μπετοναρισμένη» συμμετοχή μιας ανδρικής πλειοψηφίας στην ΧΑ και το ΚΚΕ, η τύχη των υπόλοιπων κομμάτων εξαρτάται σε τεράστιο βαθμό από την ψήφο των γυναικών (ιδιαίτερα νεαρής ηλικίας που ακόμα δεν έχουν ενταχθεί πολιτικά) που έτσι κι αλλιώς αποτελούν την πλειοψηφία στον Ελληνικό πληθυσμό. Αυτό ενδεχομένως εξηγεί σε κάποιο βαθμό την επιτυχία Τσίπρα και Γεννηματά και την αποτυχία Μεϊμαράκη, Λαφαζάνη και Θεοδωράκη. Είναι ενδεικτική η εικόνα της «Κόκκινης Μπέτυς» στο σχολείο κατά τον αγιασμό έναντι καμιάς συζύγου άλλου πολιτικού αρχηγού. Το θέμα αυτό πρέπει να συζητηθεί και σε σχέση με την έλλειψη συναισθηματικών στοιχείων στον πολιτικό λόγο του Ποταμιού.
Δίδαγμα 6ον
Την ψήφο δεν την καθορίζει ούτε η αλήθεια ούτε το ψέμα στον πολιτικό λόγο. Την καθορίζει το κατά πόσον ο πολιτικός λόγος μπορεί να διεγείρει συναίσθημα και ειδικότερα αρνητικό (θυμό, οργή, φόβο, απέχθεια κτλ) το οποίο και ψυχολογικά είναι ισχυρότερο στον καθορισμό της επιλογής. Το μυστικό είναι το αρνητικό αυτό συναίσθημα να καθορίζεται σε προσωπικό επίπεδο και σε βραχύ χρονικό ορίζοντα (οι επιπτώσεις της κρίσης σε μένα τους επόμενους μήνες έναντι της γενικότερης καταστροφής της χώρας σε μερικά χρόνια).
Διδαγμα 7ον
Με την εξαίρεση του ΠΑΣΟΚ και του ΚΚΕ, όλα ανεξαιρέτως τα μικρά κόμματα είτε το θέλουν είτε όχι, είτε το επιδιώκουν είτε όχι, συλλέγουν αποκλειστικά και μόνο ψήφο διαμαρτυρίας. Η ψήφος αυτή μπορεί να μεταμφιέζεται σε «άποψη» αλλά στην πραγματικότητα είναι κεκαλυμμένη ψήφος διαμαρτυρίας και γι’αυτό όσο ο δι-(ή τρι)-κομματισμός ανασυγκροτείται τα μικρά κόμματα θα συμπιέζονται καθώς οι διαμαρτυρόμενοι ψηφοφόροι θα ανταποκρίνονται στα σαλπίσματα «γενικής πανστρατιάς» των μητρικών τους κομμάτων.
Αναπληρωτής Καθηγητής Ψυχιατρικής Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
