Η Αριστερά, το Έθνος, η Φυλή και ο Φίλης

ΦΩΤΟ: ΑΠΕ- ΜΠΕ

Του Νίκου Λακόπουλου

ΝΙΚΟΣ ΛΑΚΟΠΟΥΛΟΣΗ ανοησία  του Νίκου Φίλη, υπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων, να δικαιολογήσει την «επιστημονική» θέση του για το αν η γενοκτονία των Ποντίων είναι γενοκτονία ή εθνοκάθαρση εξελίσσεται σε μια αντιπαράθεση της Αριστεράς με την Δεξιά.

Η Χρυσή Αυγή μπόρεσε να βρει τον ρόλο της και θα μηνύσει –ως αυτόκλητος και επαγγελματίας εκπρόσωπος του Έθνους- τον υπουργό. Το θέμα όμως όπως τέθηκε θα αφορούσε μια επιστημονική ή φιλολογική συζήτηση και όχι μια πολιτική αντιπαράθεση –στην οποία τελικά όλοι συμφωνούν ότι η γενοκτονία έγινε, αλλά διαφωνούν για τον νομικό όρο της.

Το «θέμα Ρεπούση» επανήλθε με τους πατριδοκάπηλους σε θέση εφόδου. Αλλά τι είπε ο Νίκος Φίλης και τι έγραψε το καταραμένο βιβλίο και ποιος ήταν ο ρόλος της Ρεπούση σ΄αυτό; Δεν έχει καμιά σημασία. Ο εύκολος και πολύ συχνά επαγγελματικός «πατριωτισμός» χρειάζεται έναν εχθρό για να υπάρξει που τον κατασκευάζει.

Το έθνος

Από τον Χάρυ Κλυν ως την Χρυσή Αυγή ο εθνικισμός βρήκε αφορμή να περάσει στην επίθεση με δυο μορφές. Ο κλασσικός εθνοπατριωτισμός της Ακροδεξιάς- κηδεμόνα του Έθνους. Κι ο νέος «αριστερός» λαϊκοεθνικισμός- αποογοητευμένος από τον ιστορικό ρόλο της Εργατικής Τάξης- ως υποκειμένου της Ιστορίας- που αναζητά δικαίωση των οραμάτων του στην έννοια του έθνους. Αλλά τι είναι έθνος;

Από την εποχή της γέννησης της μαρξιστικής-λενινιστικής Αριστεράς η έννοια του έθνους –όπως συγκροτήθηκε τον προπερασμένο αιώνα- απέχτησε μια ταξική σημασία χρήσιμη για τους κομμουνιστές να διαχωρίσουν την αστική τάξη από την εργατική και το κεφάλαιο από την εργασία. Η πολιτική χρησιμότητα του έθνους για την Ακροδεξιά αφορά τον διαχωρισμό σε εθνικόφρονες και εθνοπροδότες. Μια φευγαλέα «ανάλυση» με λογοτεχνική σημασία αποκαλύπτει την εποχή του Μεσοπολέμου την ύπαρξη τελικά δύο πατρίδων. Μια για τον λαό και μια για την αστική τάξη. Αλλά είναι αλήθεια ότι οι κομμουνιστές για τη μια πλευρά και η αστική τάξη για την άλλη δεν έχουν πατρίδα;

Η έννοια του έθνους ανακατασκευάζεται με αφαιρέσεις ή φαντασιώσεις ως ένα ιδεολογικό-πολιτικό εργαλείο, όπου η αλήθεια δεν  έχει καμιά σημασία. Ακριβώς όπως οι μετανάστες τελικά για τον ρατσισμό είναι μόνο ένα εργαλείο. Δεν γεννήθηκε πρώτα το «Μεταναστευτικό». Ο ρατσισμός προϋπήρξε.

Η Αριστερά

Οι απόψεις του ΚΚΕ στις αρχές του περασμένου αιώνα που φέρνουν την εργατική τάξη έξω από το έθνος και τον πόλεμο για την απελευθέρωση «εθνικών εδαφών» οδήγησαν και στην θέση για ανεξάρτητη Μακεδονία. Ο τότε γραμματέας του κόμματος διαφώνησε και διεγράφη. Κατά σύμπτωση ήταν και ιστορικός, ο Γιάνης –με ένα ν!- Κορδάτος. Η Τρίτη διεθνής που μάχεται τον «σοσιαλπατριωτισμό» και τον «ψεύτικο φιλειρηνισμό» είναι μια παγίδα για την Αριστερά που έχει μόνο μια πατρίδα. Την Πατρίδα των Λαών. Τη Σοβιετική Ένωση. Οι αποφάσεις των «συνεδρίων» είναι υποχρεωτικές για όλα τα κόμματα.

Το νέο κόμμα υποτάσσεται στην άρχουσα ελίτ μιας άλλης χώρας. Οι κρίσιμες αποφάσεις παίρνονται έξω από τα σύνορα της χώρας. Οι διαφορετικές απόψεις και τάσεις πνίγονται με αίμα. Η κομματική πειθαρχία και η «γραμμή» θα οδηγήσουν ακόμα και ηγέτες του κόμματος έξω από αυτό, στο διασυρμό και στο θάνατο. Κανένας γραμματέας του κόμματος δεν είχε καλό τέλος. Η Τρίτη Διεθνής επιβάλλει εκκαθαρίσεις των κομμάτων από “μικροαστικά στοιχεία” και υποτάσσει τα άλλα κόμματα στο σοβιετικό.  Το «έθνος» είναι κάτω από το κόμμα κι ο  «διεθνισμός» γίνεται μέσο του «σοσιαλιμπεριαλισμού» που η ελληνική «ορθόδοξη» Αριστερά δεν θα καταλάβει ούτε το 1968- με την Άνοιξη της Πράγας» που η σχέση κόμματος- έθνους ξανατίθεται σε συζήτηση με την αμφισβήτηση της σοβιετικής ηγεμονίας.

Όταν οι Μαρξ και Φρίντριχ Έγκελς, κατά παραγγελία της Ένωσης Κομμουνιστών» ζητούσαν να συγκροτηθεί η -εργατική τάξη σε έθνος , να ανυψωθεί σε “εθνική τάξη» και να κατακτήσει την εξουσία. Αλλά ποια εξουσία, αφού οι εργάτες δεν έχουν πατρίδα; Σε ποια χώρα; Οι απόψεις τους ότι οι βαλκανικοί λαοί είναι «νανολαοί» είναι μια ανάλυση που εμπεριέχει το στοιχείο του έθνους με ένα τρόπο μάλλον ρατσιστικό. Η πρώτη ελληνική Αριστερά είναι διεθνιστική Αριστερά που μιλά για Ομοσπονδία αλλά έχει δύο προβλήματα. Οι ηγέτες της προέρχονται από την αστική τάξη και επαγγέλλεται την προλεταριακή επανάσταση σε μια χώρα που δεν έχει –ακόμα- προλεταριάτο. Το κόμμα για ένα διάστημα έχει έναν περίεργο γραμματέα, τον Ανδρέα Τσίπα, από την Φλώρινα- “σλαβομακεδόνα”- που φαίνεται να συνεργάζεται με την φιλοναζιστική βουλγάρικη κυβέρνηση και διαγράφεται ως λούμπεν και αλκοολικός.

Την σχέση του έθνους με την Αριστερά θα την αποκαταστήσει- ένας άλλος αλκοολικός- ο Άρης Βελουχιώτης που με έναν παπά δίπλα του εμπνέεται από τον ’21 και τον Οδυσσέα Ανδρούτσο. Το κόμμα όμως θα αποπέμψει τον ηγέτη του αντάρτικου οδηγώντας στην αυτοκτονία. Το σενάριο για ανεξάρτητη Μακεδονία επανέρχεται στον Εμφύλιο με τον Νίκο Ζαχαριάδη και οι αντίπαλοί του μιλάνε για «Εαμο-βούλγαρους». Ο Νίκος Μπελογιάννης δεν θα είναι ο επόμενος μεγάλος ηγέτης της Αριστεράς. Θα πεθάνει ως ήρωας και δεν θα μπορέσει να ξεδιπλώσει την δική του άποψη για το έθνος που υπάρχει στην φράση του «έτσι αγαπάμε εμείς την Ελλάδα- με την καρδιά μας και με το αίμα μας». Δικάστηκε ως κατάσκοπος. Η Αριστερά κατηγορείται για εθνική μειοδοσία από αυτούς που διέπραξαν εθνική μειοδοσία.

Ο Ανδρέας Παπανδρέου – τροτσκιστής στα νιάτα του, αλλά αμερικανοθρεμμένος- είναι εκτός από ηγέτης και ένας θεωρητικός που έχει ανακαλύψει από την δεκαετία ’60 ήδη την έννοια της φυλής και τον Ίωνα Δραγούμη, τον μακεδονομάχο που έχει ιδιοποιηθεί ως δικό της ήρωα η Ακροδεξιά. Η έννοια της πατριωτικής Αριστεράς που ενώνει τον λαό με το έθνος -με την ιδέα της εθνικής λαϊκής ενότητας- διεκδικεί- όπως έλεγε κι ο Καρλ Μαρξ- ρόλο για την εργατική τάξη ή έστω τους …μη προνομιούχους-  ηγετικό για όλο το έθνος. Αλλά υπάρχει πάλι ένα πρόβλημα. Η Ελλάδα είναι μια χώρα χωρίς αναπτυγμένη βιομηχανία και εργατική, με διογκωμένη μικροαστική τάξη. Κι αν το κεφάλαιο δεν έχει πατρίδα, ούτε εργάτες, ποιά είναι η πατρίδα του μικροαστού; Kαι ποιά είναι η σχέση του με την Αριστερά και το Έθνος;

Ο Φίλης

O υπουργός Παιδείας ήταν αυτός που κατήγγειλε την Εκκλησία για εμπόριο των λειψάνων της Αγίας Βαρβάρας- μιας μάλλον ανύπαρκτης αγίας. Δεν κατήγγειλε και τη συνεργασία με τον Καμμένο. Και μόλις βρέθηκε στο υπουργείο διαπίστωσε πως έχει συγκλίνουσες απόψεις με τον Αρχιεπίσκοπο! Τελικά βρέθηκε να ψέλνει σε ορκωμοσίες μητροπολίτη.

Η ακατανόητη εμμονή του Φίλη πως η Γενοκτονία είναι εθνοκάθαρση δεν μπορεί να εξηγηθεί παρά μόνο ως επανάκτηση μιας «αριστερής» ταυτότητας που όντας στην εξουσία κινδυνεύει να χάσει. Η συζήτηση για το θέμα θα μπορούσε να εξαντληθεί στο αν τελικά ήταν ολική ή μερική γενοκτονία. Γιατί ο όρος εθνοκάθαρση μπορεί να εξαντλείται και σε πρακτικές που δεν αγγίζουν τα όρια του ολοκαυτώματος. Για ποιο πράγμα τελικά συζητάμε και που διαφωνεί ο Φίλης με τον Χρυσή Αυγή;

Πριν από μερικά χρόνια –πάλι η Αριστερά- ανακάλυψε τον «μύθο του κρυφού σχολείου». Δεν υπήρξαν κρυφά σχολειά γιατί τα σχολειά ήταν νόμιμα στην Τουρκοκρατία λένε οι απομυθοποιητές. Χωρίς να σκέφτονται πως νόμιμα ήταν τα σχολειά του πατριάρχη και πως η Ελληνική Επανάσταση υπήρξε, άρα κάπου -σε κάποια επανασταστικά σκολειά- προετοιμάστηκε.  Το ερώτημα είναι και πάλι γιατί αντί να απομυθοποιήσουμε τα εθνικά ψέματα απομυθοποιούμε την αλήθεια;

Οι ιδεολογικές περιπέτειες της μικροαστικής τάξης από τον  Μεταξά ως το ΕΑΜ, τον Καραμανλή και την χούντα, το ΠΑΣΟΚ και τον ΣΥΡΙΖΑ αποκαλύπτουν  μια χώρα με ταξική ρευστότητα και ιδεολογική κινητικότητα. Μια νόθα ιδεολογική συνείδηση που επιτρέπει το εύκολο πέρασμα από το Όχι στο Ναι.  Η ελληνική αριστερά τελεί εν συγχύσει. Yπάρχει η πατρίδα, η “εθνική”, τα εδάφη, οι περιουσίες. Αλλά υπάρχει και η “πατρίδα-εγώ”, όπου το έθνος ταυτίζεται με το χωριό και τη γειτονιά.

Τελικά, μπορεί το κεφάλαιο να μην έχει πατρίδα, αλλά οι εργάτες έχουν. Είναι οι φίλοι τους, οι συγγενείς, τα αδέρφια, ακόμα και οι κάμποι και τα βουνά, όπως λέει ο ποιητής. Η πολιτική ιστορία του νεοελληνικού έθνους ορίζεται από τις ψυχολογικές μεταπτώσεις της -πάντα έτοιμης να προδώσει τους … συμμάχους της- μικροαστικής τάξης. Αν υπήρξαν κρυφά σχολειά οφείλουμε και μεις να κάνουμε κάτι. Αν δεν υπήρξαν μπορούμε να συμβιβαστούμε ήσυχα και να πάμε μετά για μια αστακομακαρανόδα. Αν η τελικά η Επανάσταση ήταν μύθος κι η γενοκτονία εθνοκάθαρση- μπορούμε και μεις -με ήσυχη συνείδηση  να συμβιβαστούμε. Έντιμα, φυσικά, όπως πάντα.