Της Ισμήνης Μώρου *
Πέρασαν περισσότερο από 6 χρόνια από την ημέρα που ο τότε πρωθυπουργός της χώρας Γιώργος Παπανδρέου ανακοίνωσε, με φόντο το Καστελλόριζο, την προσφυγή της Ελλάδας στον μηχανισμό στήριξης, βάζοντας τη χώρα στον μνημονιακό δρόμο των μέτρων λιτότητας (23 Απριλίου 2010).
Από τα πρωτοσέλιδα του τύπου της επόμενης μέρας (αλφ.): ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΗ: Πάτησε τη σκανδάλη. Πήγε στο… Καστελλόριζο ο πρωθυπουργός για να ανακοινώσει την προσφυγή στο «σχέδιο στήριξης». ΑΥΡΙΑΝΗ: Παράδοση άνευ όρων στο ΔΝΤ και στο βάθος χρεωκοπία. […] ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ: Παράδοση άνευ όρων Γιώργου στο ΔΝΤ. Ανακοίνωσε την ενεργοποίηση του μηχανισμού πριν διαπραγματευθεί τους όρους. Η ΑΥΓΗ: […] Τον εκρηκτικό μηχανισμό ΔΝΤ-ΕΕ πυροδότησε από το Καστελλόριζο ο Γ. Παπανδρέου. Η ΒΡΑΔΥΝΗ: Ο μεγάλος φόβος. […]. Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ: […] Υπό την κηδεμονία του ΔΝΤ για 5 έτη. ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ: Οδηγούν το λαό σε όλεθρο και θυσίες χωρίς τέλος. […]. ΤΑ ΝΕΑ: […] Τρία (τουλάχιστον) χρόνια σκληρής λιτότητας. ΤΟ ΒΗΜΑ: […] Κερδοσκόποι και Μέρκελ μας έστειλαν στο ΔΝΤ.
Ήταν απόλυτα βέβαιος ο Γιώργος Παπανδρέου ότι θα τα καταφέρουμε, όπως είπε. Φρούδες ελπίδες, βέβαια!
Έκτοτε, καίτοι παρήλθαν κυβερνήσεις και πρωθυπουργοί, βιώνουμε, σε ένα ακόμα πιο ψευδές πολιτικό περιβάλλον και χάριν σοβαρών ελλειμματικών επιλογών της κυβέρνησης, το πιο στυγνό μνημόνιο, το πιο στυγνό και το πιο βάναυσο, έστω και για τον απλό λόγο ότι έχουν προηγηθεί τα τρία.
Θα πρέπει πια να έχει γίνει περισσότερο από κατανοητό ότι η κοινωνική και εθνική πορεία της Ελλάδας δεν θα σταθεροποιηθεί ποτέ, όσο υπάρχει η δημοσιονομική εκκρεμότητα και επιτείνονται οι θεσμικές παρεκκλίσεις. Εκκρεμότητα με δύο όψεις: α) την όψη αυτής καθεαυτής της οικονομίας, ως πρόβλημα αποκατάστασης του ενιαίου κυρίαρχου ελληνικού κράτους, αποκατάσταση με σοβαρούς και εν δυνάμει εφικτούς διαπραγματευτικούς όρους και β) ταυτόχρονα – και όχι λιγότερο επιτακτικά – την επιμέτρηση των ιστορικών ευθυνών για τη συμφορά της πρόσφατης ιστορίας μας, για τη μεγαλύτερη ταπείνωση και συμφορά κατά την πρόσφατη ιστορία μας.
Όσο τα πάντα καλύπτονται λίγο ή περισσότερο πίσω από τη σιωπή ή πίσω από την παραπλάνηση, ένα πνιγηρό κλίμα διατρέχει πολιτικές δυνάμεις και κοινωνία. Δημιουργείται μια υπονομευτική αίσθηση για την αξιοπιστία της πολιτικής και των θεσμών, αμβλύνεται η εθνική συνείδηση, υποτρέχει τη σκέψη η καχυποψία μιας γενικότερης συναλλαγής, υπάρχει η φοβία ότι όσα μπορεί να προκύψουν υπερβαίνουν την αντοχή των παρόντων πολιτικών και δη κυβερνητικών συσχετισμών, υπάρχει η ανησυχία ότι το οικονομικό ζήτημα με διαχείριση που απαξιώνει κάθε έννοια κοινωνικής μέριμνας, θα αποδειχτεί η σύγχρονη κιβωτός της Πανδώρας.
Ένας λαός, μια κοινωνία, ένα έθνος που διέρχονται μια τέτοια κρίση εμπιστοσύνης είναι καίρια τραυματισμένα, έχουν υποθηκεύσει τις δυνάμεις τους, έχουν περιστείλει τις δυνατότητές τους. Θεωρείται πλέον επιτακτική ανάγκη να ανατείλει στη χώρα η προοδευτική ανανεωτική και μεταρρυθμιστική αριστερά, η σοσιαλδημοκρατία, μια παράταξη που δεν θα χαρακτηρίζεται από ένθεν και ένθεν δογματικές αγκυλώσεις.
Από την άλλη μεριά, είναι βέβαιο ότι η κυβέρνηση δεν αναζητά καν τον προσφορότερο χρόνο ή τρόπο για να παραδώσει τη σκυτάλη της, αναζητά μόνον την παράταση της ηδονής της εξουσίας, που πλέον δεν της ανήκει!
Μέχρι σήμερα, ο μονολιθικός χαρακτήρας του ΣΥΡΙΖΑ – αντικείμενο πάγιας κριτικής μέσα κι έξω από τον ΣΥΡΙΖΑ – αποτέλεσε, παρ’ όλα αυτά, ένα μεγάλο πλεονέκτημα του πρωθυπουργού. Το λέμε αυτό, γιατί επέτρεψε στον Αλέξη Τσίπρα να πραγματοποιεί αλλεπάλληλους ελιγμούς, που δύσκολα μπορούν να παρακολουθήσουν τα συλλογικά όργανα. Για μια στιγμή, μάλιστα, είχε ενισχύσει την εκλογική δύναμη του ΣΥΡΙΖΑ χάρη στην ελκτική δύναμη που ασκεί σε πλατιά λαϊκά στρώματα η μονοπρόσωπη, «χαρισματική ηγεσία»…. με καριέρα στα όρια και πέραν αυτών της πολιτικής και ηθικής νομιμότητας.
Τώρα όμως, τώρα που η χώρα στενάζει, κι όχι μόνο εξ αιτίας της οικονομίας της, είναι προφανές ότι βρισκόμαστε σε μια καμπή, όπου τα «πλεονεκτήματα» μιας χειραγωγημένης κομματικής οργάνωσης – που αποδείχτηκε «λαϊκιστικά αποτελεσματική» στην αντιπολιτευτική της περίοδο − μετατρέπονται πια σε τραγικά μειονεκτήματα στην περίοδο της υπεύθυνης διακυβέρνησης της χώρας. Τώρα που ο ΣΥΡΙΖΑ κυβερνά, οι ψευδεπίγραφες επιλογές προσλαμβάνουν αυτόματα τη μορφή πολιτικού γεγονότος, με βαρύνουσες συνέπειες στο είδος των σχέσεων της κυβέρνησης με την κοινωνία, και μάλιστα την κοινωνία που την στήριξε και την ψήφισε.
Ας τολμήσουν λοιπόν και ας υλοποιήσουν, σε όλη τους την έκταση και σε όλο τους το βάθος τις υποσχέσεις, τις προκηρύξεις, διακηρύξεις, με ώριμες πολιτικές και δημοκρατικές αποφάσεις, έστω και αργά… Και μάλιστα, για να έχει νόημα ό,τι μπορεί να υλοποιηθεί, δεν απαιτείται μόνο η πιο ουσιαστική δημοκρατία μέσα στα κόμματα, επί του προκειμένου στον ΣΥΡΙΖΑ, αλλά επιβάλλεται η αλλαγή στη σχέση των κομμάτων με την κοινωνία, επί του προκειμένου του ΣΥΡΙΖΑ. Διότι, ακόμα κι αν υποτεθεί ότι τα κόμματα δρουν δημοκρατικά εσωτερικά, αλλά είναι αποκομμένα από την κοινωνία, και πάλι η δημοκρατία θα αφορά ένα περιορισμένο κοινωνικό τμήμα, που ως δήθεν «πρωτοπορία» θα επιβάλλει τις επιλογές του στο σύνολο.
Αλλά, δυστυχώς, τίποτε από τα υπεσχημένα του ΣΥΡΙΖΑ δεν θα υλοποιηθεί, ούτε η μονολιθικότητα του ΣΥΡΙΖΑ θα αλλάξει. Αυτό που δικαιούται κάποιος να ελπίζει είναι ότι κάποιοι −, κάπως, αλλά όχι κάποτε…. θα υποστηρίξουν με συγκεκριμένες πολιτικές πρακτικές τα δίκαια κοινωνικά αιτήματα, για να κρατηθούμε επιτέλους όρθιοι. Ας υποστηρίξουμε τουλάχιστον εκείνες τις δυνάμεις που αφήνουν ανοιχτό ένα τέτοιο δρόμο, τις δυνάμεις μιας αληθινής μεταρρυθμιστικής αριστεράς, για να μη μετατραπεί η «πρώτη φορά Αριστερά» σε «τελευταία φορά Αριστερά».
Και γνωρίζω… πολλοί πλέον ακούνε Αριστερά και τρέπονται σε φυγή σαν να ήταν επιβάτες σε ο,τιδήποτε πήγαινε οπουδήποτε… αλλά αυτή εδώ δεν είναι «η δική μας» Αριστερά, είναι μια άλλη, που στα πεπραγμένα της δεν αναγνωρίζεται ως Αριστερά, είναι μια μεταλλαγμένη Αριστερά και με ολίγον έως πολύ εθνικιστικό στοιχείο να την αποτελειώνει!
