Του Μελέτη Ρεντούμη
Εκεί που όλα πήγαν κάπως να ηρεμήσουν με το κλείσιμο της αξιολόγησης και την ψήφιση των σκληρών δημοσιονομικών μέτρων, μια διάταξη που έφερε και ψήφισε ξαφνικά η κυβέρνηση στη Βουλή, ήρθε να ταράξει τα νερά της πολιτικής ομαλότητας και όχι αδίκως θα λέγαμε.
Μάλιστα η ψήφιση αυτή έγινε με το άρθρο 178 το οποίο συμπεριλαμβανόταν στις ατελείωτες σελίδες του πολυνομοσχεδίου και του 3ου Μνημονίου, έτσι ώστε να μην περάσει σαν μια ξεχωριστή νέα νομοθεσία αλλά σαν τροπολογία της υφιστάμενης μέσα από την καυτή επικαιρότητα των νέων μέτρων, περνώντας όσο γίνεται απαρατήρητη.
Πιο συγκεκριμένα η κυβέρνηση με πρόσχημα την αυστηροποίηση του πόθεν έσχες και την συμβατότητα με το κοινοτικό κεκτημένο, τροποποίησε τον ισχύοντα νόμο της κυβέρνησης Παπανδρέου 3849/2010, που απαγόρευε ρητά την συμμετοχή πολιτικών προσώπων είτε άμεσα είτε με παρένθετα πρόσωπα, σε εξωχώριες εταιρίες.
Ήταν μια διάταξη που όντως διασφάλιζε σε μεγάλο βαθμό την αποφυγή συμμετοχής βουλευτών, υπουργών και εν γένει πολιτικών στελεχών σε παράνομες δραστηριότητες, ξέπλυμα βρώμικου χρήματος καθώς και σε εκτεταμένη φοροδιαφυγή.
Η λογική της νέας διάταξης στηρίζεται στην διάκριση των εξωχώριων εταιριών όσον αφορά τα κράτη ίδρυσης, δηλαδή στο αν λογίζονται στα συνεργάσιμα ή όχι κράτη σε σχέση με το φορολογικό τους καθεστώς με την Ελλάδα.
Πιο συγκεκριμένα, ο νόμος ήταν σαφής και απαγόρευε την συμμετοχή σε offshore ανεξαρτήτως γεωγραφικής προέλευσης του κράτους ίδρυσης και αδιαφορώντας αν είναι ή δεν είναι συνεργάσιμο με τις ελληνικές αρχές, που σημαίνει ότι όταν μια εταιρία είναι καταχωρημένη ως εξωχώρια, δεν είναι δυνατή η συμμετοχή σε αυτή με οποιονδήποτε τρόπο.
Με τη νέα διάταξη που ψηφίστηκε, επιτρέπεται πλέον σε υπουργούς και βουλευτές, να διαθέτουν offshore μόνο στα κράτη εκείνα που θεωρούνται συνεργάσιμα, τα οποία όμως με βάση τις διεθνείς καταστάσεις, θεωρούνται φορολογικοί παράδεισοι, με ευνοϊκό καθεστώς φορολογίας από 50% ως 100% σε σχέση με αυτό που ισχύει στην ΕΕ και στην Ελλάδα.
Στα κράτη αυτά συγκαταλέγονται όλες οι γνωστές αποικίες που έχουν φιλοξενήσει εκατοντάδες εκατ. στο παρελθόν από φοροδιαφυγή και ξέπλυμα χρήματος, όπως τα νησιά Κέιμαν, οι Βερμούδες νήσοι, το Γιβραλτάρ, το Μακάο, οι Μαλδίβες κλπ.
Πρέπει να τονίσουμε ότι η συγκεκριμένη νομοθεσία είναι σε κάθε περίπτωση σκανδαλώδης και υποκριτική απέναντι τόσο στην ελληνική κοινωνία όσο και στην ΕΕ, καθώς δεν προέκυπτε καμία ασυμβατότητα του προηγούμενου νόμου με το κοινοτικό κεκτημένο.
Οι όποιες επισημάνσεις είχαν γίνει αφορούσαν την ομάδα κρατών κατά της διαφθοράς, με την ονομασία Greco, οι οποίες καλούσαν την Ελλάδα αφενός ν’ απλοποιήσει τη νομοθεσία της, αφετέρου ν’ αυστηροποιήσει τα κριτήρια όσον αφορά το πόθεν έσχες των πολιτικών.
Αυτό δεν σημαίνει σε καμία περίπτωση απελευθέρωση των offshore και δυνατότητα ίδρυσης ιδίως αν κάποιος είναι υπουργός γνωρίζοντας εκ των προτέρων την κατεύθυνση της φορολογίας ενός κράτους μέλους.
Επίσης είναι ιδιαίτερα υποκριτικό να ψηφίζεται από την παρούσα κυβέρνηση, όταν για τον ίδιο λόγο ο Σύριζα, είχε ζητήσει την παραίτηση του υφυπουργού Ναυτιλίας, Γ.Βερνίκου το 2012 ακριβώς επειδή συμμετείχε σε offshore, όταν τώρα μετατρέπει την ίδρυση πολιτικά και θεσμικά σε νόμιμη ενέργεια.
Ένα άλλο σημείο ότι οποίο αποτελεί γκρίζα ζώνη, είναι κατά πόσο η νέα διάταξη θα έχει αναδρομική ισχύ ή όχι.
Αν τελικά έχει, που είναι πολύ πιθανό, τότε απαλλάσονται αυτόματα από κατηγορίες, όσοι υπουργοί ή βουλευτές είχαν προβληματικό πόθεν έσχες τα προηγούμενα χρόνια, αλλά φυσικά και πολλοί νεότεροι βουλευτές που προέκυψαν από τις εκλογές του 2015 και δεν έχουν ακόμα εξεταστεί τα δικά τους δεδομένα.
Άραγε ποια σκοπιμότητα εξυπηρετεί ο συγκεκριμένος νόμος την δεδομένη στιγμή; Αντί να ενισχυθεί το πλέγμα εναντίον της φοροδιαφυγής, γιατί χαλαρώνει και μάλιστα με τρόπο φωτογραφικό για συγκεκριμένα πολιτικά στελέχη;
Τί μήνυμα περνά αυτή η διάταξη σε νέους και μελλοντικούς πολιτικούς; Μήπως ότι τα σκληρά μέτρα δεν έχουν σημασία, αφού το πολιτικό χρήμα δύναται να νομιμοποιηθεί μέσω των offshore;
Με βάση τα παραπάνω, πρέπει να πούμε ότι μια χώρα όπως η Ελλάδα με βαθιά οικονομική κρίση και υπό συνεχή εποπτεία, αν δεν μετασχηματισθεί σε θεσμικό επίπεδο, ώστε να διασφαλιστούν η δικαιοσύνη, η ισονομία και η αξιοκρατία, τότε θα είναι μόνιμα πολιτικά αλλά και κοινωνικά νεκρή. Σε αυτή την περίπτωση, τα δημοσιονομικά μικρή σημασία θα έχουν, εφόσον δεν θα υπάρχει καμία δίκαιη αναδιανομή πλούτου και όλα θα εξαρτώνται από την στάση μιας πολιτικής ελίτ ή συγκεκριμένων οικονομικών κέντρων, κυρίως εσωτερικών που θα γνωρίζουν εκ των προτέρων πώς να ξεφύγουν από το νόμο κάνοντας καθεστώς την ανομία, την φοροαποφυγή και την φοροδιαφυγή.
Είναι επιτακτική ανάγκη λοιπόν, η κυβέρνηση μέσα απ’όσα έχει υπογράψει, να πετύχει ταυτόχρονες μεταρρυθμίσεις παρακαταθήκη για τις επόμενες γενιές και όχι να δημιουργήσει συνθήκες επιστροφής σ’ένα κράτος που λειτουργεί με όρους σκοταδισμού και διχασμού χάριν του δήθεν ηθικού πλεονεκτήματος.
Ο Μελέτης Ρεντούμης είναι οικονομολόγος τραπεζικός
