Του Μελέτη Ρεντούμη
Το σημαντικότερο γεγονός για την ελληνική οικονομία των τελευταίων ημερών που θα είναι καθοριστικό και για την περαιτέρω χρηματοδότησή της από τους δανειστές, δεν είναι άλλο από την ανακεφαλαιοποίηση των συστημικών τραπεζών, ώστε να αποφευχθούν δραματικές συνέπειες όπως η ενεργοποίηση της οδηγίας για το bail-in που οδηγεί σε κούρεμα καταθέσεων.
Είμαστε πλέον στην τελική ευθεία για την επίτευξη αυτού του στόχου, με την ψήφιση του σχετικού νομοσχεδίου από την Βουλή με την διαδικασία του κατεπείγοντος για μία ακόμη φορά, με ευθύνη της κυβέρνησης, που δεν φρόντισε να έχει μια συνολική και τελική πρόταση προς τους δανειστές, ώστε να προηγηθεί η απαραίτητη διαβούλευση.
Κομβικό σημείο στην όλη διαδικασία, αποτελεί η ανακοίνωση από την ΕΚΤ των stress tests, τα οποία κατέδειξαν τις συνολικές ανάγκες των τραπεζών στα 4.3 δις ευρώ στο βασικό σενάριο και στα 14.4 δις ευρώ στο δυσμενές.
Πρόκειται αναμφίβολα για μια επιτυχία του τραπεζικού συστήματος καθώς είχε ήδη γίνει συστηματική προσπάθεια όλους αυτούς τους μήνες από τις διοικήσεις τους, τόσο για ανάσχεση του κύματος των κόκκινων δανείων, για μείωση του λειτουργικού κόστους καθώς για πώληση στοιχείων ενεργητικού.
Να τονίσουμε βέβαια, ότι η όλη πολιτική της κυβέρνησης το 2015 με αποκορύφωμα την έλευση των capital controls, αποτέλεσαν τροχοπέδη για την ανάκαμψη του τραπεζικού συστήματος, δημιούργησαν αρνητική ψυχολογία στην αγορά, μείωσαν δραματικά τις καταθέσεις και εξαφάνισαν τους ξένους θεσμικούς επενδυτές.
Δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι θα προχωρούσαμε σε αυτή την ανακεφαλαιοποίηση, με κόστος φυσικά για το ελληνικό δημόσιο και τον ‘Ελληνα φορολογούμενο, αν είχαμε όλο αυτό το διάστημα ομαλότητα στην οικονομία.
Τα γεγονότα όμως ήταν καταιγιστικά, όπως όλοι γνωρίζουμε, οπότε ήδη οι τράπεζες με την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων, καλούνται να προχωρήσουν αφενός στην αποστολή συγκεκριμένων σχεδίων αναδιάρθρωσης προς τους θεσμούς, (capital plans) την ερχόμενη εβδομάδα και αφετέρου να βρουν τις ιδιωτικές τοποθετήσεις μέσω ξένων funds ή ξένων θεσμικών επενδυτών ως τις 15 Νοεμβρίου.
Τις χαμηλότερες κεφαλαιακές ανάγκες, στο βασικό τις έχει η Alpha Bank με 263 εκατ., ακολουθεί η Eurobank με 339 εκατ. ευρώ και στη συνέχεια η Eθνική με 1,57 δις και τέλος η Πειραιώς με τις μεγαλύτερες ανάγκες στα 2,21 δις ευρώ.
‘Oσον αφορά το δυσμενές σενάριο που είναι και το πιο κρίσιμο, την μεγαλύτερη επιτυχία την είχε η Eurobank με τις μικρότερες κεφαλαιακές ανάγκες στα 2,1 δις ευρώ.
Σύμφωνα με το νόμο περί ανακεφαλαιοποίησης θα γίνουν ιδιωτικές τοποθετήσεις, μόνο για το βασικό σενάριο, της τάξης των 4 δις ευρώ, ενώ για τις υπόλοιπες ανάγκες, δηλαδή την κάλυψη του δυσμενούς σεναρίου, θ’ακολουθηθεί ένα μεικτό σχήμα όπου κατά ένα ποσοστό 70 με 75% θα γίνει με μετατρέψιμα ομόλογα τα λεγόμενα CoCos ενώ το υπόλοιπο 25% με αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου.
Στόχος των τραπεζών είναι αφενός να καλύψουν τις ανάγκες του βασικού σεναρίου και αφετέρου όσο το δυνατόν να καταφέρουν να καλύψουν μέρος ή το σύνολο του δυσμενούς σεναρίου.
Πρακτικά ό,τι δεν καλυφθεί από το δυσμενές σενάριο, δύναται να το καλύψει το ΤΧΣ ως πρώην βασικό μέτοχος.
Βέβαια εδώ έχουν παρέμβει οι δανειστές, απαιτώντας το ΤΧΣ να μην διαθέτει σε καμία τράπεζα ποσοστό ανώτερο του 20% αν είναι επιτυχημένες οι αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου, γεγονός αρκετά λογικό, αν σκεφθούμε ότι όσο το δυνατόν μικρότερες οι ανάγκες, τόσο μικρότερη και η επίπτωση στο δημόσιο χρέος.
Παρ’ όλα αυτά η κυβέρνηση επέμενε σε ποσοστά του ΤΧΣ ακόμα και στο 50% προσπαθώντας μέσα από την διαδικασία των κεφαλαιακών αναγκών που η ίδια προκάλεσε, να ελέγξει τις τράπεζες οι οποίες οφείλουν να είναι ιδιωτικές για να χρηματοδοτήσουν με ορθολογικά κριτήρια την ελληνική οικονομία.
Το σενάριο που πρότεινε η κυβέρνηση δεν περνάει σε καμία περίπτωση και ήδη έχει αποφασιστεί οι τράπεζες να διαθέτουν στα διοικητικά συμβούλια ανεξάρτητους ξένους εμπειρογνώμονες για να πιστοποιούν την ανεξαρτησία τους πέρα από κάθε πολιτική παρέμβαση.
Ελπίζω αυτή η νέα πορεία του τραπεζικού συστήματος, ν’ αποτελέσει σταδιακά την απαρχή της ανάκαμψης και της ελληνικής οικονομίας, αλλά αν κρίνω από την μέχρι τώρα πορεία των μεταρρυθμίσεων παραμένω εξαιρετικά επιφυλακτικός.
*Ο Μελέτης Ρεντούμης είναι οικονομολόγος τραπεζικός μέλος της Πολιτικής Γραμματείας της Δυναμικής Ελλάδας.
