Του Μάνου Στεφανίδη
Χτες, στην Τήνο στο Ίδρυμα Τηνιακού Πολιτισμού έλαμψε η αναδρομική έκθεση του Βλάση Κανιάρη (1928 – 2011) του πολυτιμότερου, για την αυτοσυνειδησία μας, καλλιτέχνη της γενιάς του τον οποίο σήμερα ανακαλύπτει εκ νέου και η διεθνής καλλιτεχνική ελίτ.
Ο Κανιάρης, προφητικός δημιουργός των προσιόντων δεινών, αναφέρεται ήδη από το ’60 στο πολιτικό και κοινωνικό πρόβλημα της Ευρώπης και από το ’70 στο τεράστιο αγκάθι της μετανάστευσης προαναγγέλλοντας την arte povera και καταγγέλλοντας πολύ πρώιμα τον ενδημούντα λαϊκισμό.
Το έργο του Κανιάρη είναι μια ελεγεία για τις αξίες του δυτικού κόσμου και διαποτίζεται από την μελαγχολία της παρακμής του κόσμου αυτού. Μαζί με τον Κονδύλη, τον Καστοριάδη και τον Κουνέλλη κανοναρχούν το ρέκβιεμ της μοντερνιστικής μελαγχολίας.
Μόνο που ο Κανιάρης εκτός από την μεγάλη Ιστορία καταπιάνεται και με την μικρή: Γράφω από χρόνια για την μελαγχολία και το πένθος της καθημερινότητας με το έργο του Βλάση σταθερή αναφορά της προσωπικής ματαίωσης εμπρός στην αποτυχία της ιδεολογίας και την γελοιότητα της εξουσίας. Κάθε εξουσίας.
ΥΓ 1. Με συγκίνηση ξαναείδα το καροτσάκι – παιχνίδι του μικρού μετανάστη φορτωμένο τα ΘΑ των πολιτικών σε πολλές γλώσσες! Τι μάθημα λιτότητας, θεατρικότητας και εννοηματωμένης σιωπής.Μια ανάσα εντιμότητας και πνευματικής συνέπειας στο νησί του Χαλεπά και του Γύζη που σήμερα , φευ, το έχουν αλώσει οι αρχοντοχωριάτες, οι ανελλήνιστοι έμποροι της θρησκευτικής πραμάτειας και οι σκοτεινοί ρασοφόροι που καμαρώνουν για την συνεχιζόμενη πρόκληση και για την συνωμοσία σιωπής που έχει επιβληθεί στο νησί.
Τί να σου κάνει ένας και μόνος Κανιάρης; Εδώ και η Παναγία η ίδια αποστρέφει το πρόσωπο της ντροπιασμένη.
” Αν δεν έγραφα στους τοίχους, θα τους δάγκωνα “. (Αφιερωμένο στον νυν και τον προηγούμενο υπουργό Πολιτισμού).
ΥΓ. 4. Κανιάρης: ” … Ο Τσαρούχης με επηρέασε περισσότερο σαν ηθικό άτομο απέναντι στην τέχνη. Αυτό έχει σημασία, πόσο ηθικός πρέπει να είναι κανείς απέναντι σε αυτό που λέμε “καλλιτέχνης” και “ζωγράφος”. Άλλο ζωγράφος, άλλο καλλιτέχνης …”
