Του Γ. Λακόπουλου
Ο Αλέξης Τσίπρας είναι ο πρώτος αρχηγός κόμματος που κατέθεσε πρόγραμμα εν όψει των εκλογών της 20ης Σεπτεμβρίου. Χειροπιαστό πρόγραμμα με αρχή, μέση και τέλος, με στόχους και δεσμεύσεις, με επιδιώξεις και υποσχέσεις.
Οι υπόλοιποι βαδίζουν προς την κάλπη με αερολογίες και συνθήματα. Ο Τσίπρας πήρε το ρίσκο να καταθέσει συγκεκριμένα πράγματα επί των οποίων μπορεί να δεχθεί συγκεκριμένη κριτική.
Βεβαίως στον εγχώριο δημόσιο βίο από προγράμματα να φάνε και οι κότες. Και τι δεν έχουμε ακούσει πριν από κάθε εκλογική αναμέτρηση. Τα κυβερνητικά σχέδια πριν από τις εκλογές είναι ασκήσεις επί χάρτου και στο περιεχόμενό τους ο κάθε πικραμένος μπορεί να βρει αυτό που θέλει.
Συνήθως πρόκειται για τζάμπα υποσχέσεις προς ένα ακροατήριο που παραμυθιάζεται εύκολα και μετά ξεχνάει για να ξαναπαραμυθιαστεί στις επόμενες εκλογές.
Όμως ότι ο Τσίπρας έβαλε σε ένα χαρτί και κατέθεσε στους ψηφοφόρους όσα προτίθεται να κάνει η νέα κυβέρνησή του αποτελεί συνεισφορά στον προεκλογικό αγώνα. Είτε τα κάνει είτε όχι, αν έχει την ευκαιρία μετά τις εκλογές, με όσα ανακοίνωσε στη Θεσσαλονίκη, μεταφέρει την προεκλογική αντιπαράθεση στο πεδίο του προγραμματικού λόγου, της ουσίας και της αντιδικίας επί του συγκεκριμένου.
Αλλά η αξία ενός προγράμματος κρίνεται στη δυνατότητα της εφαρμογής του και καμιά φορά και στην πρόθεση εφαρμογής του. Εκ των πραγμάτων ένα κείμενο υποσχέσεων – έστω δεσμεύσεων- είναι πολύ εύκολο να διατυπωθεί ώστε να ακούγεται ευχάριστα στα αυτιά του ακροατηρίου. Το ζητούμενο είναι αν όσα περιλαμβάνει είναι εφαρμόσιμα και αυτό συναρτάται από μια σειρά προϋποθέσεων -με πρώτη τους απαιτούμενους οικονομικούς πόρους. Από αυτή την άποψη το πρόγραμμα Τσίπρα αντιμετωπίζει ένα απλό ερώτημα: είναι εφαρμόσιμο;
Η απάντηση είναι απλή και δεδομένη: Και ναι και όχι. Ή μάλλον κάποια στοιχεία του μπορούν να υλοποιηθούν αν υπάρχει βούληση, κάποια άλλα όχι όσο και αν το θέλει.
Δεν είναι εφαρμόσιμο για παράδειγμα ο,τιδήποτε έρχεται σε αντίθεση με το τρίτο Μνημόνιο και τα μέτρα που θα ακολουθήσουν κατά την εφαρμογή του. Όπως και να εξελιχτούν τα πράγματα την επόμενη των εκλογών, όποια κυβέρνηση και αν προκύψει, είναι υποχρεωμένη να εφαρμόσει το Μνημόνιο το οποίο ενέκρινε με μεγάλη και διακομματική πλειοψηφία η Βουλή. Κάθε παρέκκλιση θα σημαίνει κίνδυνο της χώρας να βρεθεί στο κενό.
Αυτή η υποχρέωση υπερβαίνει και την έννοια του αντισταθμίσματος στα μέτρα του Μνημονίου που προσπαθεί να δώσει ο πρώην πρωθυπουργός σε κάποια σημεία του προγράμματος του, -όπως άλλωστε κάνει με πιο χονδροειδή τρόπο και ο Μεϊμαράκης. Δεν υπάρχει αντιστάθμιση. Ούτε μπορεί να διαμορφωθεί ένα …αντιμνημόνιο μέσα στο Μνημόνιο, όπως ισχυρίζονται τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ και αντιγράφουν οι Νεοδημοκράτες.
Συνεπώς μια ενδεχόμενη κυβέρνηση Τσίπρα θα είναι υποχρεωμένη να υλοποιήσει το Μνημόνιο. Και στο μέτρο που το νέο της πρόγραμμα συγκρούεται με τις προβλέψεις του, θα επικρατεί το Μνημόνιο. Από αυτή την άποψη αυτά τα σημεία, είναι ανεφάρμοστα -και είναι πολλά. Οπότε πρόκειται για ψηφοθηρικές υποσχέσεις.
Στο πρόγραμμα Τσίπρα όμως υπάρχουν πολλά στοιχεία -τα οποία δεν έχουν καμιά σχέση με το Μνημόνιο- και άλλα που υποβοηθούνται από την εφαρμογή του ή εξαρτώνται αποκλειστικά και μόνο από την βούληση και τη ικανότητα της κυβέρνησης να τα υλοποιήσει.
Η διαφάνεια στο δημόσιο, η αποκατάσταση της λειτουργίας των θεσμών που καταπονούνται για δεκαετίες, η εντιμότητα στην άσκηση διακυβέρνησης, η αντιμετώπιση της γραφειοκρατίας. Ο σεβασμός του πολίτη από την πολιτεία, η εξυγίανση του κρατικού μηχανισμού, η επιβολή αξιοκρατίας παντού. Το κόψιμο των ομφάλιων λώρων, πολιτικών και οικονομικών συμφερόντων. Η απομάκρυνση της επιρροής των ‘νταβατζήδων’ στο δημόσιο βίο, η λειτουργική στήριξη και της παραμικρής επενδυτικής προσπάθειας. Είναι απλά, αυτονόητα και εφικτά. Πολύ συχνά είναι απλούστατα και όποια κυβέρνηση τα κάνει θα γράψει ιστορία.
Δεν χρειάζεται καμιά έγκριση της μνημονιακής επιτήρησης για να εκσυγχρονίσεις το κράτος και να εξυγιάνεις το δημόσιο βίο. Τέτοια μέτρα υπάρχουν στο πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ και άρα, αν του δοθεί η ευκαιρία να τα υλοποιήσει και δεν το κάνει, θα φέρει αποκλειστικά την ευθύνη.
Συνεπώς, αν το πρώτο μισό του προγράμματος ΣΥΡΙΖΑ είναι ανεφάρμοστο και άρα γράμμα κενό γιατί θα το καταπιεί το Μνημόνιο στην πράξη, το δεύτερο μισό δεν είναι απλώς εφαρμόσιμο, αλλά και ο μόνος τρόπος να αλλάξουν τα πράγματα. Και από αυτή την άποψη η μη εφαρμογή του θα είναι ασυγχώρητη…
