Του Ανδρέα Δεληγιάννη
Μια χαρακτηριστική σκηνή. Ακούγοντας κάποιος τον διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννη Στουρνάρα να απαντάει στις ερωτήσεις του βουλευτή της ΝΔ Δημ. Σταμάτη στην εξεταστική επιτροπή της Βουλής, είχε την εντύπωση μιας στημένης θεατρικής παράστασης αλλά με ελλιπείς πρόβες, ή με ελλιπείς δυνατότητες των πρωταγωνιστών να αποδώσουν το ρόλο τους.
Δυο πρώην συνάδελφοί του στο υπουργικό συμβούλιο του έδωσαν παράσταση- αργότερα προστέθηκε και ο Βορίδης. Ο ένας με ερωτήσεις δικηγόρου επαρχιακού πρωτοδικείου – “ξαναπέστο για να το ακούσει το σεβαστό δικαστήριο”- που προεξοφλούσαν την απάντησή τους . Ο άλλος -έξω από το προστατευτικό περιβάλλον στο οποίο λειτουργεί ως τώρα, απλώς αναζητούσε τη σειρά των απαντήσειων βάση της σειράς των ερωτήσεων. Μετά χάθηκε η μπάλα.
Από τον Σταμάτη δεν περίμενε κανείς περισσότερα. Δεν τον ενδιέφερε η αλήθεια, αλλά η ΝΔ και δεν το έκρυψε. Αλλά ο “πολύς” Γιάννης Στουρνάρας εντυπωσίασε επιλέγοντας να εμφανιστεί περισσότερο ως υπουργός του Σαμαρά -και οιονεί πολιτικός- και λιγότερο ως διοικητής της κεντρικής τράπεζας της χώρας, με την οφειλόμενη αυτονομία, αλλά και αμεροληψία. Προπαντός με την οφειλόμενη απόσταση από τις πολιτικές διαμάχες.
Κατά τα φαινόμενα, ενσυνείδητα, και όχι παρασυρόμενος από τις ερωτήσεις των βουλευτών, πήρε μέρος σε μια πολιτική συζήτηση με πολιτικές θέσεις από την πλευρά του. Ως μη όφειλε. Εκεί πήγε για να πει όσα ξέρει για τα δάνεια των κομμάτων και των ΜΜΕ. Τίποτε περισσότερο. Αλλά το χούι δεν κόβεται. Μίλησε σαν πολιτικός παράγοντας, ενίοτε από καθέδρας και με επιμονή στην ανάδειξη του σωτήριου ρόλου του . Ένας “άνθρωπος του συστήματος” που έσπευσε προς συνηγορία του. Ίσως συγκαλύπτοντας με κόπο την δυσφορία του για το θράσος τον κομμουνιστών να τον σύρουν σε μια επιτροπή κατώτερων του.
Για λόγους που καταλαβαίνουν όσοι σκέφτονται ότι η Επιτροπή είχε απέναντι της έναν αναγνωρισμένο δημοσιοσχεσίτη και συστηματικό διαχειριστή του εαυτού του, δεν ήταν παράδοξο ότι προσπάθησε να στηρίξει τη θεωρία περί αθώωσης των ΜΜΕ. Η θέση του επέτρεψε στον Βορίδη να λέει ότι αφού τα δάνεια των ΜΜΕ είναι μικρό ποσοστό δεν τίθεται θέμα και άλλους ότι δεν έριξαν οι καναλάρχες έξω την οικονομία. Όπως δεν θα τη ρίξουν τα funds, την επέλαση οποίων προεξοφλεί ως καλοδεχούμενη, ενιστάμενος μέσα στην επιτροπή γιατί τους αποκαλούν”κοράκια”.
Απίστευτο; Ακόμη πιο απίστευτη είναι η δήλωσή του μέσα στη Βουλή ότι ” δεν είναι κακό να πάρει ένα fund το δάνειο ενός κόμματος”.
Συχνά οι απαντήσεις του κατέτειναν στο να δείχνουν ευθύνες για την σημερινή κυβέρνηση και δικαίωση της προηγούμενης. Χρησιμοποιώντας στατιστικές και αριθμούς κατά βούληση, συνέδεε το κόμμα που κέρδισε τις εκλογές το 2015 με την έννοια της αβεβαιότητας και έκανε υποδείξεις σε πολιτικούς και κόμματα. Αν αυτό δεν είναι παρέμβαση στο πολιτικό παιχνίδι τι είναι;
Από πότε ο διοικητής της τράπεζας έχει λόγο στη χάραξη της κυβερνητικής πολιτικής ή στην αξιολόγησή της πέρα από όσα αποτυπώνει στις εκθέσεις του για την οικονομική πολιτική; Ποιος άλλος από τους πολίτες είναι αρμόδιος να κρίνει αν μια κυβέρνηση πράττει σωστά ή όχι;
Αμέτρητες φορές στη κατάθεσή του ο Στουρνάρας εξέφραζε την κριτική του για την κυβερνητική πολιτική με θέσεις που τον τοποθετούσαν στη μια πλευρά του γηπέδου- κάτι ασύμβατο για τον κεντρικό τραπεζίτη. Έκανε σεμινάρια οικονομίας και πολιτικής, χωρίς να έχει καμιά νομιμοποίηση από κανέναν, καθώς εκεί βρισκόταν με την ιδιότητα του διορισμένου διοικητή και τίποτε άλλο.
Ίσως και διόλου διακριτικό, αν κριθεί ότι συχνά ο τραπεζίτης Στουρνάρας επαινούσε τον υπουργό Στουρνάρα, αλλά και τον πρωθυπουργό του! . Ενδιαμέσως ο πολιτικός Στουρνάρας άφηνε αιχμές για τον Καραμανλή, παραβλέποντας ότι ο ίδιος έχει δηλώσει ότι αν είχαν υλοποιηθεί όσα πρότεινε στη Θεσσαλονίκη οι εξελίξεις θα ήταν διαφορετικές.
Εκ παραλλήλου -από άλλες απαντήσεις- προκύπτει ότι υπήρξε εμφανής διάθεση να νομιμοποιήσει τα δάνεια στα κόμματα και τα ΜΜΕ, παρότι αυτό είναι το ζητούμενο για την επιτροπή στην οποία κατέθετε, αλλά και για τη Δικαιοσύνη σε πολλές περιπτώσεις.
Όλοι γνωρίζουν ότι ο Γιάννης Στουρνάρας είχε ήδη θητεύσει σε ένα πανεπιστήμιο, σε μια τράπεζα, σε ένα θίνκ τανκ, σε ένα κρατικό αξίωμα, και σε ένα χρηματιστηριακό γραφείο όταν έγινε υπουργός Οικονομικών του Σαμαρά -επειδή δεν κατάφερε να αναλάβει για λόγους υγείας ο σεβαστός καθηγητής Βασίλης Ράπανος. Παρότι προβάλλεται ως θιασώτης της ιδιωτικής οικονομίας, ο ίδιος δεν έχει καμιά σχέση με τα ρίσκα της: όλα τα αξιώματά του προέρχονται από διορισμό.
Σε κάθε στάδιο έδινε αφορμές να χαρακτηρίζεται πολύ φιλόδοξος άνθρωπος. Αυτό το γνώριζε ο συνδαιτυμόνας του στο γνωστό δείπνο στο σπίτι του Βασίλη Κοντογιαννόπουλου -όταν κατά τα δημοσιεύματα που δεν διαψεύστηκαν τον ρώτησε “αν θέλει να γίνει πρωθυπουργός ή να παραμείνει υπάλληλος”.
Δεν ξέρουμε την απάντηση, αλλά αν θέλει να γίνει πρωθυπουργός πάλι σε διορισμό προσφεύγει. Πώς αλλιώς θα τα καταφέρει; Προοπτική να ζητήσει τη λαϊκή ψήφο δεν διαφαίνεται. Άρα κάποιος πρέπει να τον τοποθετήσει στην Πρωθυπουργία.
Πολλοί λένε ότι στη θέση του Γ. Προβόπουλου στη Τράπεζα της Ελλάδος τοποθέτησε ο ίδιος τον εαυτό του. Ο διοικητής που διαχειρίσθηκε την κρίση εξ αρχής αντικαταστάθηκε από τον Σαμαρά χάριν του υπουργού των Οικονομικών του. Παρά την κοινή αποδοχή για την επιτυχή θητεία του Προβόπουλου και την συμβολή του στην αποτροπή της χρεοκοπίας της χώρας, αλλά και την διαφωνία του ΒαγγέληΒενιζέλου ως κυβερνητικού εταίρου.
Στην Επιτροπή υπήρχε εμφανής διάθεση να μειώσει τον προκάτοχο του: “Ο κ. Προβόπουλος μπορεί να έχει ψυχολογικά προβλήματα, επειδή κάποιες εξελίξεις δεν τον δικαίωσαν” είπε για να το μετατρέψει πολύ αργότερα σε … χιούμορ. Όλοι όμως κατάλαβαν ότι εννοεί την δική του ανέλιξη στη θέση του διοικητή.Ουσιαστικά κήρυξε τον πόλεμο στον προκάτοχο του. “Ο κ. Προβόπουλος μπορούσε αν ήθελε να πάρει κατά τη δική του θητεία ως διοικητής της ΤΕ πρωτοβουλίες για την εξυγίανση της Τράπεζας Αττικής. Δεν το έκανε και τελικά το έκανα εγώ”. Οι γνωρίζοντες σημείωσαν αντιφάσεις ιδίως όταν ενάλλασσε τις αρμοδιότητες του υπουργού με του τραπεζίτη ή στους διορισμούς προσώπων στην αμφιλεγόμενη τράπεζα.
Η επίθεση κατά του προκατόχου του Γ. Προβόπουλου με όρους που δεν έχουν καμιά σχέση με την τραπεζική δραστηριότητα, έδειχναν έναν άνθρωπο που αισθανόταν άβολα στη θέση του μάρτυρα. Παρότι κάποια πρόσωπα της επιτροπής τού ήταν οικεία και το έδειχναν. Είναι επίσης απορίας άξιο ότι διαφώνησε με την εκτίμηση του Προβόπουλου για τις .μακροχρόνιες συνέπειες του έλεγχου κεφαλαίων. Με τον ίδιο τρόπο πολλοί απόρησαν για τη σπουδή του κεντρικού τραπεζίτη να διακηρύξει ότι η χώρα θα αργήσει να βγει στις αγορές. Πάρτον τον στο γάμο σου….
Η άρνηση δεύτερης θητείας στον Προβόπουλο δεν ήταν από τις υγιείς αποφάσεις της κυβέρνησης Σαμαρά, και προφανώς προέκυψε από πιέσεις και παρασκηνιακές διαβουλεύσεις. Ο νέος διοικητής από τη θέση του ανταπόδωσε στον ευεργέτη του και πριν τις εκλογές, αλλά και στη συνέχεια, στρεφόμενος κατά του ΣΥΡΙΖΑ. Ένας τεχνοκράτης με επιβαλλόμενη θεσμική ουδετερότητα καταγγέλλει τη νόμιμη κυβέρνηση της χώρας ως ζημιογόνα και δεν λαμβάνει υπόψη του ότι οι αρμόδιοι δεν είχαν την ίδια γνώμη.
Το τελευταίο διάστημα σχολιάσθηκε ότι έσπευσε στο γραφείο του σημερινού Πρωθυπουργού μετά από την είδηση για τον έλεγχο της συζύγου του από τις αρμόδιες αρχές για την επιχειρηματική δράση της. Και εξερχόμενος διατύπωσε την καλή συνεργασία του με την κυβέρνηση. Αν υπήρχαν αμφιβολίες ότι πρόκειται για έναν άνθρωπο που “κάνει παιχνίδι” διαλύθηκαν…
