Του Γ. Λακόπουλου
Πριν από τρεις δεκαετίες η ιδέα του Ανδρέα Παπανδρέου να προτείνει για τη θέση του Προέδρου της Δημοκρατίας τον ιδιότυπο Χρήστο Σαρτζετάκη -και όχι τον αναμενόμενο Κωνσταντίνο Καραμανλή- έθεσε σε δοκιμασία τον -όχι και πολύ παλαιό τότε -κορυφαίο θεσμό του πολιτεύματος. Ο εκδικητικός παλαιοκαραμανλισμός διέσυρε στα ΜΜΕ τον τότε ανώτατο άρχοντα, με τη τυπολατρική και ναρκισσιστική συνδρομή του ιδίου βεβαίως.
Το 1989 όμως ο Σαρτζετάκης κλήθηκε να χειριστεί μια πολιτική μεταβολή σε μια από τις πιο δύσκολες και επιβαρυμένες περιόδους της ιστορίας. Το έκανε άψογα, τηρώντας τους τύπους. Αυτό ήταν που έμεινε από τη θητεία του –και ήταν θετικό. Ο ρυθμιστής του Πολιτεύματος σ’ αυτές τις περιπτώσεις κρίνεται. Αν, εν τω μεταξύ, δίνει λαβές για εύκολη κριτική, είναι κάτι που οφείλουν να συνυπολογίζουν στην κριτική τους οι επικριτές του. Να αξιολογούν ποιο είναι το υπέρτερο αγαθό σ’ ένα πολιτικό σύστημα.
Τηρουμένων των αναλογιών ο Προκόπης Παυλόπουλος από την πρώτη στιγμή που εγκαταστάθηκε στο προεδρικό μέγαρο έγινε στόχος εύκολων επικρίσεων, αλλά διόλου τυχαίων. Συγκεκριμένοι κύκλοι -πρωτίστως μέσα από τη ΝΔ -τον έβαλαν στο σημάδι θεωρώντας ότι έτσι περιορίζουν το ρόλο του Κ. Καραμανλή, στον οποίο τον χρέωναν. Αυτό το βιολί συνεχίζεται, με ή χωρίς αφορμή. Όποιος είναι πρόθυμος να χρησιμοποιήσει ένα υποκοριστικό για τον πρώτο πολίτη δεν χρειάζεται αφορμή.
Το σκεπτικό τους είναι απλό: για να προτείνει ο Τσίπρας τον Παυλόπουλο, πρέπει να συνεννοήθηκε με τον Καραμανλή. Άρα αν αρχίσουμε να λέμε ότι η προεδρία Παυλόπουλου είναι τεκμήριο επαφής Τσίπρα –Καραμανλή, ακυρώνουμε το ρόλο του πρώην πρωθυπουργού στις εξελίξεις της ΝΔ και γενικότερα. Ράβδος εν γωνία , άρα βρέχει.
Πως και γιατί προτάθηκε ο Παυλόπουλος θα το βρει η ιστορία, είτε νωρίτερα η δημοσιογραφική έρευνα. Κανείς πάντως δεν μπορεί να πει ότι δεν είχε το προφίλ για το ρόλο. Ωστόσο οι επιτιθέμενοι δεν στέκονται σ’ αυτό. Προκειμένου να ενοχοποιηθεί ο Καραμανλής ψειρίζουν, όταν δεν διαστρεβλώνουν, τη δημόσια παρουσία του Παυλόπουλου, για να τον κατατάξουν στους υποστηρικτές της κυβέρνησης. Άρα, να του προσάψουν ότι παραβιάζει τον θεσμικό ρόλο του.
Μπορεί να βάλει στοίχημα κανείς ότι αν ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας έβρισκε αφορμή να έλθει σε προστριβή με τον Πρωθυπουργό,- αν δημιουργούσε δηλαδή πολιτειακή κρίση- θα ήταν ο αγαπημένος αυτών που τον κατηγορούν σήμερα για καλές σχέσεις με την κυβέρνηση. Εκείνοι, δηλαδή, που θέλουν έναν πρόεδρο πηγή πολιτειακής ανωμαλίας, του καταλογίζουν ότι δεν την προκαλεί!
Όσοι προσπαθούν να σκιάσουν το συμβολισμό της ενότητας του έθνους στο πρόσωπό του εκάστοτε προέδρου, την πέφτουν στον Παυλόπουλο γιατί δεν ακυρώνει αυτή την ενότητα υπέρ μιας πλευράς! Σα να διορίσθηκε μόνος του δύο φορές πρωθυπουργός ο Τσίπρας...
Ότι κάποιες κινήσεις και διατυπώσεις του Παυλόπουλου έχουν εγγραφεί εκτός του τυπικού πλαισίου του ρόλου του είναι συζητήσιμο. Π.χ. δεν είχε λόγο να βρεθεί στα έδρανα της Βουλής δίπλα στον Τσίπρα και να ακούει της αρλούμπες της Ζωής για το χρέος στην περιβόητη επιτροπή της.
Αλλά την ίδια στιγμή υπήρχαν πολλοί στην Ευρώπη που παρατηρούσαν τι ακριβώς συνέβαινε εκεί μέσα και έπρεπε κάποιος να εξουδετερώσει τις κακές εντυπώσεις που άφηνε η κυρία με τις ακρότητες της.
Δεν βαρύνει τον πρόεδρο το ότι οι Ευρωπαίοι για μια περίοδο εκτός από την κυβέρνηση ήθελαν, ατύπως, να συνομιλούν και με τον πρόεδρο της χώρας, ως φορέα που συμπυκνώνει και άλλες απόψεις. Ασυνήθιστο, αλλά εκείνη τη στιγμή μάλλον ωφέλιμο.
Όταν σε κάποια πολιτικά θέματα ο ρυθμιστής του πολιτεύματος κατέθεσε τη γνώμη του, οι ίδιοι κύκλοι την έβρισκαν κοντά στην κυβερνητική εκδοχή. Ότι τη λέει για να συνδράμει την κυβέρνηση. Μπορεί και να ήταν έτσι. Αλλά έκρυβαν ότι αν ήταν αντικυβερνητική δεν θα τους ενοχλούσε.
Δεν είναι υπερβολικό να πει κανείς ότι υπάρχουν κυβερνήσεις που σε μια στιγμή χρειάζονται ένα είδος θεσμικής επιτήρησης για να μην εκτραπούν σε αλλαγές του στρατηγικού προσανατολισμού της χώρας, για την οποία δεν έχουν εξουσιοδότηση. Το έκανε και ο Κωνσταντίνος Καραμανλής με τον Ανδρέα Παπανδρέου στα πρώτα χρόνια της ‘Αλλαγής’ και μάλλον χρήσιμο ήταν.
Άλλωστε ο σημερινός Πρόεδρος από την αρχή ξεκαθάρισε ότι δεν θα είναι βουβό πρόσωπο. Ίσως αυτό που δίνει λαβές για κριτική στις παρεμβάσεις του – πέρα από τους κακοπροαίρετους που θα του την έπεφταν έτσι κι αλλιώς- είναι ότι ο συγκεκριμένος πολιτικός ήταν πάντα οικείο πρόσωπο και παραμένει. Είτε μιλάει ανεπίσημα με πολιτικά στελέχη και δημοσιογράφους, είτε επικοινωνεί με ξένους παράγοντες, έχει το δικό του ύφος. `
Αυτή η οικειότητα είναι προσωπικό χαρακτηριστικό -γνωστό σε όλους. Δεν έχει να κάνει με την πολιτική. Αλλά ακόμη και αν αυτό καταγράφεται ως φιλοκυβερνητική θέση, δεν χάλασε ο κόσμος – στη φάση που περνάει χώρα. Η αντικυβερνητική θέση θα ήταν πρόβλημα- και δόξα τω Θεώ αυτή η κυβέρνηση από αφορμές άλλο τίποτε.
Πραγματικά αντικυβερνητικός υπήρξε ο Προκόπης Παυλόπουλος όταν έπρεπε- δηλαδή επί της ουσίας. Το περασμένο καλοκαίρι φρόντισε να κατανοήσει καλά ο Πρωθυπουργός ότι ο πρώτος που θα βρει μπροστά του στο δρόμο για την έξοδο τη χώρας από το ευρώ θα είναι αυτός. Όσο νάναι αυτό έπαιξε το ρόλο του. Όπως επίσης έπαιξε και η παρασκηνιακή παρέμβαση Καραμανλή -που αντί για προειδοποίηση ερμηνεύτηκε ως … στήριξη στον Τσίπρα!
Συμπέρασμα. Η πολεμική κατά του Προκόπη Παυλόπουλου μπορεί να έχει τις εξηγήσεις της, όπως έχει και η λειτουργία του, αν προσπαθεί να την ερμηνεύει κανείς χωρίς τα συμφραζόμενα. Αλλά ειδικά όταν αυτή η πολεμική προέρχεται από παράγοντες και φίλους ενός κόμματος σαν τη ΝΔ και όταν υποθάλπεται από ένα μηντιακό σύστημα, σαν αυτό που ξέρουμε, είναι υστερόβουλη.
Προς το παρόν δεν χάλασε ο κόσμος. Και οι Πρόεδροι κρίνονται. Αυτή η επιθετική διάθεση όμως θα αποδειχθεί καταστροφική αν ο ανώτατος άρχων χρειαστεί να ασκήσει τις αρμοδιότητες του σε ενδεχόμενες διεργασίες – για να μη μείνει η χώρα χωρίς κυβέρνηση.
Αυτό μπορεί μην απασχολεί τους φουσκωτούς διάνους της αντί-Παυλοπουλίτιδας. Απασχολεί όμως όσους έχουν συναίσθηση ότι ο προεδρικός θεσμός πρέπει να μείνει έξω από τρέχουσες διαμάχες και μακριά από ευτελείς επιδιώξεις ή ακόμη και να προστατευθεί. Γιατί στη δύσκολη ώρα δεν θα υπάρχει τίποτε άλλο να πιαστεί το πολιτικό σύστημα.
Πέντε γραμμάρια μυαλό αν είχαν όσοι υποκινούν με το παραμικρό τις επιθέσεις κατά του Προέδρου, ή αρέσκονται σε φτηνιάρικες πλακίτσες, θα έκαναν μια στάση για να σκεφθούν ένα πιθανό ενδεχόμενο: πως θα ασκήσει το ρυθμιστικό ρόλο του ο -συνταγματολόγος- Πρόεδρος της Δημοκρατίας, αν η κυβέρνηση επιχειρήσει να στήσει κάλπες επιλέγοντας συνταγματικές ερμηνείες που τη βολεύουν;
Εκεί θα είναι η δεύτερη αξιολόγηση του Προκόπη Παυλόπουλου μετά το Δημοψήφισμα και γι’ αυτό πρέπει να μην υπονομεύεται το κύρος του με διατεταγμένους εξυπνακισμούς. Θέλουμε έναν πρόεδρο να παίξει σωστά το ρόλο του, κατά το Σύνταγμα, όταν πρέπει. Η ιδιοσυγκρασία του δεν ενδιαφέρει.
