Του Γ. Λακόπουλου
Το έχει επισημάνει ήδη ο Μιχάλης Μητσός στα ΝΕΑ: ο υπουργός Υποδομών Χρήστος Σπίρτζης ισχυρίζεται ότι στο νέο τηλεοπτικό τοπίο στο που διαμορφώνει ο νόμος του , οι τηλεοπτικοί σταθμοί – νόμιμοι καθ’ όλα πλέον- “θα λειτουργούν με συγκεκριμένη δεοντολογία”.
Δεν του ξέφυγε. Δεν είπε κάτι εν τη ρύμη του λόγου του. Το εννοεί. Προφανώς εκεί κατά νου μια “δεοντολογία” με την οποία πρέπει να λειτουργεί η τηλεόραση. Συγκεκριμένη ιδεολογία.
Κανονικά θα έπρεπε να σηκωθούν και οι πέτρες. Πιο άμεση απειλή κατά της ελευθεροτυπίας και του δικαιώματος έκφρασης γνώμης δεν έχει διατυπωθεί ως τώρα.
Ουδείς ανέθεσε στον Σπίρτζη να θέσει κανόνες δεοντολογίας στην τηλεόραση- πόσο μάλλον τους δικούς του.
Σε ό,τι αφορά τους δημοσιογράφους υπάρχουν οι επαγγελματικοί φορείς τους που επιτηρούν την τήρηση των κανόνων του επαγγέλματος. Ακόμη και αν οι συσχετισμοί σ’ αυτούς τους φορείς οδηγούν σε λανθασμένες αποφάσεις, -όπως συνέβη με την …προσαγωγή δημοσιογράφων σε πειθαρχικό έλεγχο γιατί εξέφρασαν τη γνώμη τους στο δημοψήφισμα- αυτοί και ουδείς άλλος έχει αρμοδιότητα να ορίζει τη δεοντολογία.
Τα υπόλοιπα είναι θέματα συνείδησης του δημοσιογράφου.
Από που κι ως που λοιπόν ένας υπουργός, ή μια κυβέρνηση, θα ορίζουν τους κανόνες δεοντολογίας; Τα καθεστώτα στα οποία αποφάσιζαν οι αρχές τι είναι δεοντολογικό και τι όχι, αποτελούν δυσάρεστη ιστορική ανάμνηση.
Ασφαλώς στα κανάλια και τα ΜΜΕ γενικώς υπάρχουν φαινόμενα αθλιότητας, διαφθοράς, άσκησης εξουσίας με ελεεινό τρόπο. Υπάρχουν άνθρωποι χωρίς ήθος και επαγγελματική συνείδηση. Υπάρχει κιτς και προσβλητική αντιμετώπιση των πολιτών με ποικίλους τρόπους. Υπάρχουν εκβιαστές και κομπιναδόροι. Αγράμματοι και προβληματικοί.
Υπάρχει κακή κάλυψη της επικαιρότητας και παραπλάνηση ή σκοπιμότητα στο σχολιασμό. Υπάρχουν ακόμη και αποκρουστικές καταστάσεις- για τη δημιουργία των οποίων μπορούμε να πούμε πολλά.
Όπως υπάρχουν φυσικά σπουδαίοι δημοσιογράφοι, έντιμοι αναλυτές, σημαντικές προσωπικότητες και εκπομπές με υψηλό επίπεδο και προσφορά στην ενημέρωση και την αλήθεια.
Αλλά ο μόνος αρμόδιος να αποφανθεί γι’ αυτά είναι το κοινό. Μόνο οι τηλεθεατές μπορούν να κρίνουν αν ένας δημοσιογράφος κανείς καλά τη δουλειά του και αν ένας τηλεοπτικός σταθμός ανταποκρίνεται στην αποστολή του. Προληπτικά μέτρα δεν νοούνται στην κοινοβουλευτική δημοκρατία.
Ο κακός Τύπος είναι προτιμότερος από τον ελεγχόμενο Τύπο. Ή όπως έλεγε ο Καμί: ο ελεύθερος Τύπος μπορεί να είναι καλός ή κακός, αλλά ο ελεγχόμενος είναι μονό κακός.
Τα υπόλοιπα είναι θέματα του νόμου. Όποιος θίγεται μπορεί να προσφύγει στη Δικαιοσύνη. Όποιος έχει αντιρρήσεις μπορεί να προβεί καταγγελίες στις αρμόδιος αρχές. Ό,τι φεύγει του πλαισίου της νομιμότητας υπάρχει τρόπος να αντιμετωπιστεί.
Σ’ αυτόν τον τρόπο δεν περιλαμβάνεται η κυβερνητική παρέμβαση. Δεν είναι δουλειά της κυβέρνησης να ελέγχει το περιεχόμενο των τηλεοπτικών προγραμμάτων.
Η δουλειά της είναι να εξασφαλίσει όρους νόμιμης λειτουργίας εισηγούμενη στη Βουλή αντίστοιχη νομοθεσία, σύμφωνα με το Σύνταγμα και την Ευρωπαϊκή Νομοθεσία.
Να φροντίζει να πληρώνονται οι φόροι και οι εισφορές. Να επιβλέπει την εφαρμογή της νομιμότητας. Τίποτε άλλο. Ούτε στην τηλεόραση, ούτε στον Τύπο, ούτε στο Ίντερνετ.
Δεν ξέρουμε ποια “συγκεκριμένη δεοντολογία” έχει κατά νου ο Σπίρτζης. Ίσως αυτή που “συμφέρει το λαό” κατά τον καθεστωτικό τρόπο ορισμούς του λαϊκού συμφέροντος. Ίσως αυτή που εφαρμόσει ο ίδιος ως πολιτικός.
Αν πρόκειται για προσωπικές προτιμήσεις του κανένα πρόβλημα. Δικαιούται να έχει όποια γνώμη θέλει. Αν πρόκειται για κυβερνητικούς σχεδιασμούς υπάρχει πρόβλημα.
Αν η κυβέρνηση θέλει να υποκαταστήσει την ΕΣΗΕΑ ή έχει κατά νου άλλους τρόπους εφαρμογή στης “συγκεκριμένης δεοντολογίας”, μπαίνουμε σε άλλους δρόμους. Σκοτεινούς.
