Του Νίκου Λακόπουλου
Η τελευταία δημοσκόπηση δημοσιεύτηκε στο Βήμα και δείχνει τη ΝΔ να προηγείται του ΣΥΡΙΖΑ με 6,3% -σύμφωνα με την Κάπα Research. Η Χρυσή Αυγή -6,5%, η Δημοκρατική Συμπαράταξη -5,5% και το ΚΚΕ -5,2% έχουν σταθερά ποσοστά στη διεκδίκηση της θέσης του τρίτου κόμματος. H Ένωση Κεντρώων και οι ΑΝΕΛ παλεύουν να μπουν στη Βουλή με ποσοστά κάτω από 3%, όπως και η Πλεύση Ελευθερίας, ενώ το Ποτάμι – 1,8%- μάλλον την αποχαιρετά.
Το πιο σημαντικό είναι πως οι Αναποφάσιστοι μαζί με την λευκή ψήφο και την αποχή φτάνουν το 28%. Αυτό είναι και το κλειδί των εξελίξεων αφού ήδη από τις τελευταίες εκλογές την σύνθεση της Βουλής διαμορφώνει η αποχή: Περίπου 700. 000 ψηφοφόροι τόσο του ΣΥΡΙΖΑ, όσο και της ΝΔ που ψήφισαν τον Γενάρη του 2015, δεν πήγαν να ψηφίσουν τον Σεπτέμβριο. Κι έτσι ο ΣΥΡΙΖΑ αν και έχασε εκατοντάδες χιλιάδες ψηφοφόρους διατήρησε το ποσοστό του.
Όπως φαίνεται τα δύο πρώτα κόμματα θα μοιραστούν ένα ποσοστό 60-65% κι η ΝΔ, αν είναι πρώτο κόμμα δεν θα μπορεί να σχηματίσει μόνη της κυβέρνηση αν δεν πλησιάσει το 40% -ανάλογα με το πόσα κόμματα θα μείνουν εκτός Βουλής. Το πολυτιμότερο κόμμα στις επόμενες εκλογές -και ιδιαίτερα στις μεθεπόμενες- που θα γίνουν με απλή αναλογική- είναι η Δημοκρατική Συμπαράταξη με κορμό το ΠΑΣΟΚ -που θα κρίνει ανάλογα με τον ποιον θα συνταχθεί τη σύνθεση της επόμενης κυβέρνησης.
Το πολιτικό αδιέξοδο είναι πολύ πιθανόν που σημαίνει απανωτές εκλογές με ένα νόμο που στις μεθεπόμενες εκλογές αποκλείει τη Νέα Δημοκρατία ως πρώτο κόμμα από την κυβέρνηση κι ευνοεί το …δεύτερο, αν είναι ο ΣΥΡΙΖΑ. Αν δεν βρεθούμε μπροστά σε μια πολυκομματική κυβέρνηση -εθνικής ενότητας σε συνδυασμό με άλλες δυσάρεστες εξελίξεις θα βρεθούμε κατά πόσα πιθανότητα σε κυβέρνηση μετώπων -με την συγκυβέρνηση ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ να αποδειχθεί από σενάριο επιστημονικής φαντασίας -η μόνη λύση!
Η σύνθεση του εκλογικού σώματος – βοηθούσης και της ψήφου στα 17- θα αλλάξει καθώς περίπου μισό εκατομμύριο πολίτες θα έχουν αποχωρήσει από τον μάταιο τούτο κόσμο. Μια νέα μάζα ψηφοφόρων, μικρότερη και με άλλη εκλογική συμπεριφορά που σήμερα είναι από 14- 18 χρονών θα έχει αλλάξει ριζικά το πολιτικό σκηνικό. Η αντίστοιχη μάζα προ τετραετίας ήταν αυτή που ευνόησε την εκτίναξη της Χρυσής Αυγής από μηδενικά ποσοσστά στο 7% και το μικρό κόμμα του Αλέξη Τσίπρα από 3-5% στο 19% στις ηλικίες αυτές, το 17%, το 27% και τελικά το 35% -που παρέμεινε το ίδιο μετά από μια πρωτοφανή αποχή σχεδόν του μισού πληθυσμού.
Αν συσχετίσουμε τα κόμματα με τις κοινωνικές τάξεις θα δούμε πως δεν είναι μόνο τα κόμματα που πεθαίνουν. Είναι ολόκληρα στρώματα που εξαφανίζονται και νέα που δημιουργούνται καθώς η κρίση της τελευταίας εξαετίας εξαφάνισε μια ολόκληρη τάξη, δημιούργησε νέους φτωχούς, αλλά και νέους πλούσιους. Θα δούμε πως μια μεγάλη μάζα ανθρώπων χωρίς δουλειά και ταξική ταυτότητα αν και εκφράστηκε σε μεγάλο βαθμό από τον αντιμνημονιακό ΣΥΡΙΖΑ και την Χρυσή Αυγή είναι αυτή που δεν ανήκει πουθενά και αναζητά μια νέα πολιτική έκφραση ή δεν αναζητά τίποτα. Απέχει.
Φαινομενικά η δύναμη των πολιτικών παρατάξεων -που είναι όπως και στον άλλο κόσμο- δύο με ένα τρίτο πόλο να κινείται στο περιθώριο του πολιτικού συστήματος δεν έχει αλλάξει καθόλου από την εποχή του Ανδρέα Παπανδρέου -που συνένωσε πολλά μικρά κόμματα της Αριστεράς για να φτιάξει- απορροφώντας το 7% της …Εθνικής Παράταξης!- ένα μεγάλο κεντρώο. Το κόμμα αυτό -που άλλαξε σύνθεση- μετατοπίστηκε ακόμα πιο δεξιά από τους επιγόνους του κι έχασε πολλά κομμάτια του για να γίνει ένα εθνικό κρατικό κόμμα που η λέξη σοσιαλισμός υπήρχε μόνο στο όνομά του.
Η εντύπωση που δόθηκε τα τελευταία χρόνια με τις έρπουσες εξεγέρσεις των αγανακτισμένων για ανατροπή του πολιτικού σκηνικού σήμερα υποχωρεί καθώς οδηγούμαστε σε ένα διπολισμό που αναζητά τους ηγέτες που θα τον διαμορφώσουν. Τα ποσοστά του Κομμουνιστικού Κόμματος είναι εντυπωσιακό πόσο τα τελευταία χρόνια είναι αυτά που είχε το «Παλλαϊκό Μέτωπο» το 1935 με επικεφαλής τον Νίκο Πλουμπίδη. 5,76%! Η σημερινή συγκυρία μοιάζει πολύ με την μεταπολεμική Ελλάδα του ’50 με πολλά κόμματα της ίδιας παράταξης να κατεβαίνουν χωριστά ώσπου να ενωθούν υπό τον Παπάγο, τον Καραμανλή ή τον Γεώργιο Παπανδρέου.
Μια «βιομετρική ανάλυση» των κομμάτων -την εποχή του πρώτου μνημονίου- έδειχνε πως η Νέα Δημοκρατία θα χάσει το 20% της δύναμης της, το ΠΑΣΟΚ θα εξαφανισθεί αφού έπαιρνε ισχνά ποσοστά στους νέους και στηριζόταν σε ψηφοφόρους άνω των 60. Ωστόσο μια άλλη δημοσκόπηση δείχνει την ανάγκη για ένα νέο κεντροαριστερό κόμμα. Το ζητά το 52% των ερωτηθέντων στην έρευνα του Πανεπιστημίου Μακεδονίας που έγινε λογαριασμό της «Επόμενης Μέρας». Αλλά το 90% αυτών που το ζητούν δεν θέλουν ούτε το ΠΑΣΟΚ, ούτε τον ΣΥΡΙΖΑ.
Αυτό το άγνωστο, αλλά κεντροαριστερό, νέο κόμμα που αναζητούν κυρίως νέοι, αλλά πιο πολύ οι ηλικίες 35-54 δεν θα πρέπει- λένε οι μισοί από όσους το αναζητούν- να συνεργασθεί ούτε με ΣΥΡΙΖΑ, ούτε με τη Νέα Δημοκρατία. Που σημαίνει πως με αρχή το 2017 η πολιτική ζωή μας επιφυλάσσει εκπλήξεις. Που προφανώς δεν αφορούν τις “επαγγελματικές” κινήσεις πολιτικών παραγόντων να καλύψουν το κενό, αλλά επωάζονται στα έγκατα μιας προς το παρόν σιωπηλής κοινωνίας που δεν απαντά σε ερωτήσεις ταλαίπωρων δημοσκόπων.
Το ερώτημα είναι αν οι εξελίξεις θα πάρουν την μορφή πολιτικού ψιλόβροχου- με “νέα” κόμματα- κάμπινγκ, τύπου Ποταμιού και Ένωσης Κεντρώων- ή αν θα πάρουν την μορφή θύελλας ή καταιγίδας με στόχο κόμματα που δεν έχουν στόχο να διορθώσουν ή να τιμωρήσουν το παρελθόν, αλλά να οργανώσουν το μέλλον.