Τι δείχνουν τα Panama Papers

Tου Τζον Γκάπερ *

06-100040JohnGapperΗ γυναίκα του Καίσαρα πρέπει να είναι υπεράνω υποψίας: Αυτό φέρεται να είχε επικαλεστεί ο Καίσαρ ως λόγο για να πάρει διαζύγιο από την Πομπηία. Ο Σίγκμουντουρ Νταβίντ Γκουνλάουγκσον, ο πρωθυπουργός της Ισλανδίας, αντιμετωπίζει τώρα πρόβλημα για μια εταιρεία στις Βρετανικές Παρθένες Νήσους που χρησιμοποιείται για τη διαχείριση των περιουσιακών στοιχείων της συζύγου του.

Ο Γκουνλάουγκσον είναι ένας από τους 140 ηγέτες χωρών και πολιτικούς που εμπλέκονται στην τεράστια διαρροή πληροφοριών από τη δικηγορική εταιρεία του Παναμά, Mossack Fonseca για τη χρήση offshore εταιρειών (Panama Papers). Αντίθετα με ανθρώπους όπως ο Ρώσος Πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν και πρώην ηγέτες χωρών της Μέσης Ανατολής, ο πρωθυπουργός της Ισλανδίας δεν ανήκει στους «συνήθεις υπόπτους». Η Άννα Σιγκούρλαουγκ Παλσντότιρ, η σύζυγος του Γκουνλάουγκσον, κληρονόμησε χρήματα από την πώληση της επιχείρησης της οικογενείας της και δεν υπάρχει εδώ ένδειξη απάτης. Εκείνος όμως απέκρυψε ότι ήταν για ένα διάστημα συνιδιοκτήτης της παράκτιας εταιρείας που διαχειριζόταν τα περιουσιακά στοιχεία της συζύγου του. Η ανάμιξή του θέτει ένα γενικότερο ζήτημα για το πως πρέπει να συμπεριφέρονται οι πολιτικοί ηγέτες τόσο όταν ασκούν τα καθήκοντά τους όσο και αφού αποχωρήσουν από την εξουσία. Πολλοί ηγέτες ανεπτυγμένων, αλλά και αναπτυσσόμενων, χωρών κατηγορούνται ότι εκμεταλλεύονται την περίοδο που ασκούν εξουσία για να συγκεντρώσουν χρήματα για τη συνέχεια.

Η σύνδεση ανάμεσα στα επιχειρηματικά συμφέροντα και την πολιτική εξουσία είναι εμφανής από τη Ρωσία ως τη Νότια Αφρική και τη Βραζιλία. Ο Τζέικομπ Ζούμα, ο Πρόεδρος της Νότιας Αφρικής, ελέγχεται για τις σχέσεις του με την επιχειρηματική αυτοκρατορία των αδελφών Γκούπτα, ενώ η Πρόεδρος της Βραζιλίας, Ντίλμα Ρουσέφ είναι αναμιγμένη στις έρευνες για τη διαφθορά στην Petrobras, τον πετρελαϊκό όμιλο της χώρας.

Κίνδυνοι υπάρχουν ακόμη κι όταν οι ηγέτες συμπεριφέρονται σωστά όσο ασκούν την εξουσία, αλλά κερδίζουν αρκετά χρήματα στη συνέχεια. Η Χίλαρι Κλίντον, υποψήφια για το χρίσμα του Δημοκρατικού Κόμματος, ελέγχεται για το γεγονός ότι η ίδια και ο σύζυγός της, ο πρώην Πρόεδρος Μπιλ Κλίντον, κέρδισαν 140 εκατομμύρια δολάρια την περίοδο 2007- 2015. Όλα αυτά συμβάλλουν σε μια αυξανόμενη δυσπιστία για την πολιτική τάξη, η οποία ευνοεί λαϊκιστές όπως ο Ντόναλντ Τραμπ. Ο τελευταίος ενδέχεται να είναι ο αντίπαλος της Χίλαρι στις προεδρικές εκλογές του Νοεμβρίου. Με άλλα λόγια, είναι καλύτερα να έχεις βγάλει λεφτά πριν ασχοληθείς με την πολιτική, παρά μετά.

Η πώληση πολιτικής επιρροής είναι απαράδεκτη – όσο κι αν είναι συνηθισμένη σε πολλές χώρες. Τα όρια του απαράδεκτου όμως είναι ασαφή. Και σε μια περίοδο που οι ευκαιρίες που έχουν πρώην ηγέτες να κερδίσουν χρήματα είναι μεγαλύτερες από ποτέ, αυτά τα όρια πρέπει επειγόντως να αποσαφηνιστούν. Ο Βρετανός πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον (που ο πατέρας του συνδέεται με μια εταιρεία στις Μπαχάμες) έχει συγκαλέσει για τον Μάιο μια σύνοδο για την αντιμετώπιση της διαφθοράς. Στην ημερήσια διάταξη θα πρέπει να περιληφθεί και η αναθεώρηση των κανόνων για τους πολιτικούς ηγέτες όλων των χωρών του κόσμου.

(Πηγή: Financial Times)

* Ο Τζον Γκάπερ είναι ο επικεφαλής σχολιαστής επιχειρηματικών ειδήσεων στους Financial Times.   Συνυπογράφει με τον Νικ Ντέντον το «All That Glitters: The Fall of Barings», την κλασική πλέον εξιστόρηση της πτώσης του Οίκου των Μπάρινγκ, ενός από τους αρχαιότερους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς της Αγγλίας, και του εμβληματικού επικίνδυνου χρηματιστή Νικ Λίσον. Σε Penguin Specials κυκλοφορεί το βιβλίο του «How to be a Rogue Trader». Έχει, επίσης, συγγράψει τα μυθιστορήματα «A Fatal Debt» και «The Ghost Shift».