Το Δεύτερο Όχι: Ποιος σκότωσε τον Κορυζή  

 

Του Νίκου Λακόπουλου

ΝΙΚΟΣ ΛΑΚΟΠΟΥΛΟΣ

Με ιδιαίτερο και φουσκωμένο πατριωτισμό και παρελάσεις το μετεμφυλιακό κράτος απέκρυψε γεγονότα και δημιούργησε ήρωες και γιορτές. Δεν ήταν η πρώτη φορά. Η 25η Μαρτίου ως διπλή εθνική και θρησκευτική γιορτή, καθιερώθηκε ως επέτειος για να αποκρύψει γεγονότα από την Ελληνική Επανάσταση, που δεν ταίριαζαν με την εθνική, εκκλησιαστική και βαυαρική- καθιερώθηκε το 1838- εκδοχή. Η Επανάσταση, όμως,  είχε αρχίσει νωρίτερα από αυτήν την ημερομηνία, που επιλέχτηκε αυθαίρετα.

Ο γιορτασμός του ΟΧΙ επί δεκαετίες μικρές λεπτομέρειες για την εποχή κι αναδείκνυε τον τότε δικτάτορα ως εθνικό ήρωα. Η απελευθέρωση της Αθήνας- και της Ελλάδας- δεν γιορτάστηκε ποτέ. Ίσως γιατί εκεί κρύβονταν οι πραγματικοί νικητές και ηττημένοι και μερικές αλήθειες που συνδέονται με τον ακόμα ανεξερεύνητο και έτσι ανεξήγητο Εμφύλιο Πόλεμο.KORYZHS

Τα γεγονότα που απεκρύβησαν επιμελώς επί δεκαετίες μέσα από γενικές «αλήθειες» -όπως «το ΟΧΙ το είπε ο Λαός»- αφορούσαν το τι συνέβη πραγματικά εκείνες τις κρίσιμες στιγμές. Ο θάνατος του πρωθυπουργού που διαδέχτηκε τον Ιωάννη Μεταξά- μετά από τον ξαφνικό θάνατο του- ήταν ένα μυστήριο και επτασφράγιστο μυστικό.  O Κορυζής,  ο πρωθυπουργός του δεύτερου ΟΧΙ- αυτή τη φορά στους Γερμανούς- τυλίχτηκε με τον μύθο του εθνικού ήρωα που δολοφονήθηκε ή αυτοκτόνησε για να μην συνθηκολογήσει με τους Γερμανούς.

Φυσικά ούτε ένας θρασύδειλος δικτάτορας ούτε ο πειθήνιος δοτός πρωθυπουργός, άνθρωποι κι οι δύο των ανακτόρων- αξίζουν τόση δόξα που μάλλον στερούν από τους πραγματικούς ήρωες του έπους. Και πολύ περισσότερο δεν την αξίζουν όσοι στριμώχτηκαν στο αεροπλάνο που μετέφερε τον βασιλιά και την οικογένεια του με καθόλου ηρωϊκό τρόπο στο Κάιρο, από όπου θα συνεχιζόταν η αντίσταση- με κεντρώους πλέον- πρωθυπουργούς, αλλά πάντα αντικομμουνιστές.

Όλα τα γεγονότα της εποχής είναι ντυμένα με ηρωϊσμό και δεν μάθουμε ίσως ποτέ την πραγματική αλήθεια.  Ποιος ήταν ο ρόλος του Ιωάννη Μεταξά και γιατί ο λαός που “είπε το ΌΧΙ”, περίμενε τόσο πολύ να αρχίσει το ΕΑΜ την αντίσταση; To Κομμουνιστικό Κόμμα άργησε πολύ- δεδομένου ότι το ΕΑΜ θα δημιουργηθεί στις 27 Σεπτεμβρίου 1941, πολύ αργότερα από το ΟΧΙ του 1940. Η αλήθεια είναι κρυμμένη κι από τις δυο πλευρές.

Ποιος ήταν ο Κορυζής

Ο Κορυζής ήταν απόγονος βουλευτών και δισέγγονος του ομώνυμου βουλευτού Τροιζήνας. Η μητέρα καταγόταν από την Πύλο και ήταν ανιψιά του Αλέξανδρου Κουμουνδούρου, αλλά πέθανε νωρίς.  Ο νεαρός με τις σπουδές του στη Νομική εντάχθηκε γρήγορα στην Εθνική Τράπεζα, έγινε πρόεδρος του ΔΣ της Αγροτικής Τράπεζας.

Έγινε υπουργός Οικονομικών μετά την καταστολή του κινήματος Πλαστήρα, το 1933. Στην δικτατορία Μεταξά ήταν  υπουργός Κρατικής Υγιεινής και Αντιλήψεως, ως το 1939 που παραιτήθηκε για να επιστρέψει στην Εθνική Τράπεζα. Ο απόγονος του αγωνιστή του ’21 είναι ένας ευκατάστατος αστός αφοσιωμένος στον βασιλέα.

Ο Ιωάννης Μεταξάς ήταν φασίστας- φιλοναζιστής και γερμανόφιλος. Το ότι ήταν αυτός που παρέδωσε στον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο το Ρούπελ δεν ήταν δική του πρωτοβουλία. Ο Μεταξάς, που πήρε προαγωγή κι από τον Βενιζέλο δεν ήταν ποτέ ένας εθνικός ηγέτης.  Ήταν η ορντινάτσα του εκάστοτε βασιλιά.  Ο βασιλιάς Γεώργιος, αποφεύγοντας τα λάθη του Κωνσταντίνου, είναι ανοιχτά άνθρωπος των Άγγλων και φυσικά αρχιτέκτονας του ΌΧΙ. Ο Ιωάννης Μεταξάς, απλώς, το είχε αποστηθίσει.

Η άποψή του ήταν η στάση ουδετερότητας- που ευνοούσε τους Γερμανούς. Προσπάθησε να καταπιεί τον τορπιλισμό της Έλλης, ενώ μαζί με το Όχι στους Ιταλούς,  είπε κι ένα Όχι στους Άγγλους. Αυτό εξηγεί πως ο βασιλιάς υπό την άμεση επιρροή των Άγγλων- που τον ξανάφεραν στο θρόνο- επιλέγει κεντρώους αντικομμουνιστές πρωθυπουργούς, όπως ο Τσουδερός και ο Παπανδρέου- στις εξόριστες κυβερνήσεις.

Ο θάνατος του Μεταξά

Ο Μεταξάς δεν θέλει τον Ιανουάριο του 1941 Άγγλους στα ελληνικά εδάφη. Θεωρούσε ότι μια τέτοια κίνηση θα ήταν πρόκληση για τους Γερμανούς με τους οποίους συζητούσε την πρόταση να διατηρήσει τις αλβανικές κτήσεις με αντάλλαγμα την ουδετερότητα. Ένας αξιωματικός ελληνικής καταγωγής ο Φον Κανάρις είναι εδώ στο σπίτι του εμπόρου Καρπαθάκη- απεσταλμένος των Γερμανών. Αλλά είναι και οι Άγγλοι.

«Μέ τόν Πάλαιρετ –τον πρέσβη- εξηγήθηκα σαφώς και είλικρινώς. Θα προκαλέσωμεν έπίθεσιν γερμανικήν. Συμφέρει;» γράφει στο ημερολόγιο του το 1941. « Προς το παρόν έλπίζω νά άποφύγωμεν τήν Θεσσαλονίκην και συνεπώς τήν Γερμανικήν έπέμβασιν».Metaxas-Strategeion

Στις 17 Ιανουαρίου 1941 ο Μεταξάς αισθάνθηκε μια ελαφρά αδιαθεσία. Ήταν ένα παραμυγδαλικό απόστημα, αλλά “παρά την έγκαιρον διάνοιξίν του ως και την μετεγχειρητικήν κατάλληλον θεραπείαν, παρουσίασεν εν συνεχεία τοξιναιμικά φαινόμενα και επιπλοκάς, ως γαστρορραγίαν και ουρίαν, και απέθανε σήμερον, 6 π.μ. τη 29η Ιανουαρίου 1941».

Η «Βραδυνή» στις 30  Ιανουαρίου 1941 θα μιλήσει για ένα μυστηριώδη άγγλο ιατρό που του έκανε ένεση. Ο μυστηριώδης θάνατος του τότε διοικητή Ασφαλείας Παξινού που βρέθηκε δολοφονημένος αργότερα, επιτείνει το μυστήριο.

Ο νέος πρωθυπουργός, ο Αλέξανδρος Κορυζής είχε πει ένα νέο «όχι» στους Γερμανούς  με διάγγελμα, όταν βρέθηκε σπίτι του νεκρός, αφού πρώτα συνομίλησε κατ’ ιδίαν με τον Βασιλέα Γεώργιο σε έντονο ύφος και πήγε στο σπίτι του στη Λεωφόρο Βασιλίσσης Σοφίας.

Ο Βασιλεύς έστειλε τον διάδοχο Παύλο εκεί. Όσο εκείνος μιλούσε στην είσοδο με την σύζυγο του Κορυζή, ακούστηκαν δύο πυροβολισμοί. Ο Κορυζής είχε αυτοκτονήσει με δ ύ ο σφαίρες στην καρδιακή χώρα.

 Ένα μυθιστορηματικό σενάριο

Η πρώτη εκδοχή είναι πως την Μεγάλη Παρασκευή του 1941, καθώς οι Γερμανοί πλησιάζουν, ο Κορυζής – ως αληθινός ήρωας προκειμένου να μην είναι εκείνος που θα παραδώσει τη χώρα, αυτοκτόνησε.  Ο Κορυζής φεύγοντας φίλησε το χέρι του βασιλιά κι έφυγε για να πάει σπίτι του να κλειστεί στο γραφείο του, ενώ ο διάδοχος τρέχει πίσω του. Δεν πρόλαβε καν να χαιρετίσει τη σύζυγό του, όταν ακούστηκαν οι πυροβολισμοί. Οι δύο σφαίρες ανοίγουν το σενάριο της δολοφονίας του.

Πολλές δεκαετίες, παλαιός πολιτικός, που δεν θέλει να αποκαλυφθεί, στενός φίλος της οικογένειας θα διακινήσει μια άλλη εκδοχή για τα γεγονότα. Ο Κορυζής αυτοκτόνησε πράγματι, αλλά γιατί είχε σχέση με γυναίκα ελαφρών ηθών- με την οποία ίσως είχε και παιδί- όταν τον κάλεσε ο βασιλιάς. Αλλά το θέμα δεν ήταν αυτό. Ήταν πως η γυναίκα αυτή διατηρούσε παράλληλη σχέση με τον οδηγό της γερμανικής πρεσβείας στην Αθήνα, δηλαδή έναν κατάσκοπο που τη στιγμή του πολέμου μπορούσε να έχει έμμεσα πληροφορίες από τον ίδιο τον πρωθυπουργό!

Ο Κορυζής είχε οργανώσει με τον βασιλιά και τον Τσόρτσιλ ένα σχέδιο άμυνας με ένα δεύτερο μέτωπο- μπλόφα στις Θερμοπύλες για να παραπλανήσουν τους Γερμανούς. Ο Γερμανός την επισκέφτηκε εκείνο το απόγευμα και την βρήκε να ετοιμάζεται να φύγει από την Αθήνα. Κι έτσι κατάλαβε πως θα έφευγε κι ο πρωθυπουργός και πως το δεύτερο μέτωπο ήταν μπλόφα.Georgios

Όταν η γερμανική πρεσβεία μαθαίνει τα σχέδια της κυβέρνησης, ένας Βρετανός κατάσκοπος στην γερμανική πρεσβεία μεταβιβάζει την πληροφορία στον Τσόρτσιλ, που τηλεφωνεί στον βασιλιά Γεώργιο. Το σχέδιο είχε προδοθεί. Ο βασιλιάς κάλεσε τον πρωθυπουργό, που έφυγε αναστατωμένος και αυτοκτόνησε.

Η κηδεία έγινε με θρησκευτική τελετή, πράγμα που δήλωνε πως δεν ήταν αυτοκτονία ή την απέκρυπτε. Φυσικά καμιά συζήτηση για το γεγονός ότι ο πρωθυπουργός της χώρας διατηρούσε σχέση με μια κατάσκοπο- τελικά- του εχθρού. Ένα ροζ σκάνδαλο στην καρδιά του πολέμου με πτυχές κατασκοπευτικού θρίλερ δεν ταιριάζει με τον ηρωισμό και τις παρελάσεις.

Η αλήθεια και το ψέμα

Ο αδελφός του νεκρού συνελήφθη και εκτελέστηκε από τους αντάρτες του ΕΛΑΣ. Η ιστορία δεν κατέγραψε τα γεγονότα επακριβώς και δεν έγινε ποτέ νεκροψία ενώ επιβλήθηκε στον τύπο λογοκρισία. «Απεβίωσε έγραψε η Ακρόπολις. Η συζήτηση με τον βασιλιά αφορούσε το αν θα μετακινηθεί η κυβέρνηση στην Κρήτη ή όχι και οι άνδρες διαφώνησαν, σύμφωνα με μια άποψη και ο πρωθυπουργός εξήλθε συντετριμμένος. Αλλά ήταν αυτός λόγος να αυτοκτoνήσει;

O βασιλιάς φαίνεται να ανησύχησε κι έστειλε τον διάδοχο Παύλο στο σπίτι του, αλλά εκείνος έφτασε αργά. «Ο θάνατός του επήλθεν αιφνιδίως» έγραψε το Ελεύθερον Βήμα.» Ως ήτο επόμενον, το θλιβερόν άγγελμα, διατρέξαν αμέσως την πρωτεύουσαν, εβύθισεν εις λύπην την κοινήν γνώμην, η οποία με τόσην εκτίμησην περιέβαλλε τον αείμνηστον Κορυζήν ιδίως διά την λαμπράν παρ’αυτού διαχείρισιν των τυχών της χώρας κατά το τελευταίο τρίμηνον».

 Αιωνία του η μνήμη.

ΚΟΡΥΖΗΣ 3

Η θεωρία αυτή δημοσιεύτηκε σε ένα άρθρο της Ευγενίας Μίγδου στην Athens Voice στις 26-10-2013 με τίτλο «Η αυτοκτονία του Κορυζή». Ο παλιός πολιτικός που θέλει να είναι ανώνυμος επιβεβαίωσε αυτή την θεωρία και σε μένα με την παρατήρηση πως πιθανόν από αυτή τη σχέση να υπάρχει ακόμα σήμερα ένα παιδί- μια απόδειξη πως όλα αυτά είναι αλήθεια.

Φυσικά δεν μπορούμε να βρούμε τον Γερμανό σοφέρ. Οι ιστορικοί δεν κατέγραψαν τα γεγονότα, ίσως επειδή κι ένας ιστορικός έχει ως πηγή του έναν ρεπόρτερ- που στην περίπτωση του Κορυζή-δεν υπήρξε ή δεν αποκάλυψε όσα ήξερε. Ένας πρωθυπουργός που διατηρεί σχέση με μια γυναίκα ελαφρών ηθών που έχει έχει ως εραστή έναν Γερμανό κατάσκοπο. Ο Βρετανός αντικατάσκοπος ειδοποιεί τον Τσόρτσιλ και κείνος τον βασιλιά που οδηγεί τον πρωθυπουργό σε αυτοκτονία, από ευθιξία.

Η ιστορία παίρνει μια άλλη τροπή, πλέον. Θα μπορούσε να είναι ένα σενάριο για ταινία, αλλά και ένα κομμάτι της σύγχρονης ελληνικής Ιστορίας. Αλλά μπορεί και να είναι η αλήθεια. Η οποία πάντοτε μας διαφεύγει. Ή δεν αφορά κανέναν, ιδιαίτερα αν χαλάει τον ηρωισμό και την εικόνα που έχουμε για τους ήρωες του αδάμαστου έθνους μας.