Του Ηλία Κυριακάκη
Συνέχεια από το προηγούμενο
12 Δεκεμβρίου 2015
Σηκωθήκαμε το πρωί κατά τις 8.30 και πήγαμε για πρωινό. Εκεί πληροφορηθήκαμε ότι πριν από τέσσερις ώρες, γύρω στο ξημέρωμα, είχε βγει ένα μεγάλο καραβάκι ξύλινο με 180 πρόσφυγες μόλις χίλια μετρά από το ξενοδοχείο μας. Εμείς δεν πήραμε χαμπάρι γιατί δυστυχώς το τηλέφωνο του Ιατρείου για τα επείγοντα, που είχαμε μαζί μας, δεν έχει φροντίσει κάποιος να το εντάξει στα τηλεφωνά που ειδοποιούνται. Άραγε γιατί; Είτε επειδή δεν το σκέφτηκαν είτε επειδή αμέλησαν. Τελικά αντιληφθήκαμε πως λειτουργεί το σύστημα. Το μέτωπο της βόρειας Μυτιλήνης έχει χωριστεί σε τρεις τομείς. Για τον κάθε τομέα υπάρχει ένας υπεύθυνος με ένα συγκεκριμένο τηλέφωνο στο οποίο παίρνουν οι «σκοπιές» που εκτείνονται σε όλο το μήκος της παραλίας. Οι σκοπιές μένουν όλο το βράδυ με αναμμένες φωτιές για να κατευθύνονται εκεί οι βάρκες που βγαίνουν. Μόλις ο υπεύθυνος λάβει ένα τηλεφώνημα από μια σκοπιά για μια βάρκα στέλνει ένα μήνυμα με WhatsUp σε όλες τις ΜΚΟ που δραστηριοποιούνται στον τομέα εκείνο. Και όλοι τρέχουν. Γι᾽ αυτό κάποιες φορές είναι λίγοι, αλλά και κάποιες άλλες, παραπάνω από τους πρόσφυγες που βγαίνουν Αλλά και κάποτε-κάποτε ο υπεύθυνος «ξεχνάει» να στείλει το μήνυμα σε όλες τις οργανώσεις και το στέλνει μόνο στη δικιά του. Ε, δεν χάθηκε ο κόσμος, ξεχάστηκε το παιδί. Αυτά μας τα είπε μια Νορβηγίδα εθελόντρια που πετύχαμε διπλά στη φωτιά από το καραβάκι με τους πρόσφυγες που βγήκε, ερχόμενο από απέναντι. Θεωρεί ότι υπάρχει αρκετά μεγάλο πρόβλημα συνεννόησης και συνεργασίας μεταξύ των ΜΚΟ. Κάθε ένας για πάρτη του.
Πήγαμε με τον Ε. να παραδώσουμε το κλειδί και το τηλέφωνο στη Waha, αφού την επομένη φεύγαμε. Βρήκαμε έναν από τους υπεύθυνους να μιλάει με τον οδηγό ενός ασθενοφόρου από τη Σουηδία που είχε φτάσει την προηγούμενη μέρα οδικώς! Χαιρετίσαμε τον υπεύθυνο και ρωτήσαμε γιατί υπάρχει το πρόβλημα συνεργασίας μεταξύ των ΜΚΟ. Μας είπε ότι αυτό συμβαίνει κυρίως μεταξύ ΜΚΟ που χρηματοδοτούνται από μεμονωμένες προσωπικές συνεισφορές από πολίτες και έτσι θέλουν να παρουσιάζουν έργο κ.λπ., αφού απευθύνονται στις ίδιες πηγές χρηματοδότησης. Οι μεγάλες οργανώσεις όπως η Waha έχει μεγάλους σταθερούς δωρητές και δεν ανακατεύονται σε μικροπολιτικές, δεν τους ενδιαφέρει να προβάλλουν πολύ το έργο τους. Τώρα, τι είναι αυτοί οι μεγάλοι δωρητές μπορεί ο καθένας να σκεφτεί ότι θέλει, αυτά που έχει διαβάσει για ξέπλυμα χρήματος, πρακτορικές καταστάσεις, αλλά και μεγάλοι, πραγματικοί φιλάνθρωποι.
Γυρίσαμε στο ξενοδοχείο. Φορτώσαμε τα αμάξια και φύγαμε για Μυτιλήνη. Φτάσαμε και εγκατασταθήκαμε στον Πύργο της Μυτιλήνης για το τελευταίο βράδυ. Ένα ξενοδοχείο σε ένα παλιό αρχοντικό του 1912. Πήγαμε για ένα καφεδάκι στο Πανελλήνιο, ένα εξαιρετικό παλιό ψηλοτάβανο καφέ στο μέσο της παράλιας της Μυτιλήνης. Το κτήριο ήταν κλειστό για 25 χρόνια, ανακαινίστηκε και άνοιξε εδώ και επτά χρόνια. Επειδή για 25 χρόνια ήταν γεμάτο περιστέρια οι ιδιοκτήτες αποφάσισαν ότι δεν θέλουν να βγάλουν τα περιστέρια έξω. Έτσι μέσα στο μαγαζί πετούσαν 2-3 περιστέρια τα οποία μπαινοβγαίνουν από τις πόρτες και κανένας δεν τους δίνει σημασία εκτός φυσικά από εμάς! Εντούτοις με κάποιο τρόπο δεν αφήνουν δύσοσμα ίχνη πουθενά μέσα στο μαγαζί. Εκπαιδεύονται, και σέβονται τους ευεργέτες τους, ακόμη και τα πουλιά. Απέναντι μας, δεμένες δύο κάτι σαν τορπιλάκατοι του ΠΝ. Βγαίνουν για περιπολίες εναλλάξ αν κρίνουμε από το γεγονός ότι μια μέρα λείπει η μία, μία η άλλη.
Εγώ, μαζί με τον Ε. και την Ι. μια εξαιρετική νεφρολόγο ακτιβίστρια συνάδελφο από το νοσοκομείο πήγαμε ένα «οδοιπορικό» στο Καράτεπε, στη Μόρια και στο ΠΙΚΠΑ.
Το Καράτεπε ήταν άδειο. Εκεί ήταν που κρατούσαν χωριστά του Σύριους από τους άλλους πρόσφυγες. Όταν οι Σύροι έγιναν πολλοί αποφάσισαν να τους χωρίσουν από τους άλλους. Οι μαρτυρίες λένε ότι οι Σύροι είναι «άλλος λαός» (καμία φασαρία, ευγενικοί, μορφωμένοι κ.λπ.). Τους έβαλαν στον περιφραγμένο χώρο με τις πολλές λευκές πλαστικές σκηνές που τώρα ήταν άδειες. Υπήρχαν μόνο κάτι εθελοντές του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού που μάζευαν τα πράγματά τους και μας είπαν ότι τώρα το στρατόπεδο ήταν άδειο. Στην είσοδο, γραφεία ΜΚΟ, καντίνες για φαγητό και ταξιδιωτικά γραφεία (!) όλα κλειστά. «Αναδουλειές»…
Προσπαθήσαμε με τη βοήθεια των αφηγήσεων της Ι. να φανταστούμε τι γινόταν εκεί το καλοκαίρι. Οι πρόσφυγες από τη στιγμή που θα πατήσουν το πόδι τους στο νησί έπρεπε να καταγραφούν και μετά να φύγουν για όπου ήθελαν. Στη αρχή «κάποιοι» προφανώς είχαν δει το όλο θέμα λάθος. Είχαν τους ανθρώπους μέσα στο λιοπύρι χωρίς νερό και φαΐ για ώρες στην ουρά να περιμένουν να καταγραφούν από δύο υπαλλήλους (!) που έκαναν το οκτάωρο εξάωρο και μετά στοπ! Οι πρόσφυγες φεύγανε και ξαναγύριζαν πάλι στις πέντε το πρωί να πιάσουν σειρά (ούτε χαρτάκια, ούτε τίποτα) να περιμένουν μέχρι τις οκτώ το πρωί για να ξαναπροσπαθήσουν να καταγραφούν. Σε αυτές τις συνθήκες τα πράγματα άρχισαν να αγριεύουν. Οι μεταφραστές (αλλοδαποί που είχαν εργαστεί στην Ελλάδα για πολλά χρόνια) λέγανε στους υπευθύνους ότι «νομίζουμε ότι κάτι θα συμβεί αν δεν ληφθούν κάποια μέτρα». Και τι κάνανε; Φέρανε τα ΜΑΤ (οκτώ διμοιρίες)! Χα χα χα. Άρχισαν λοιπόν τα ΜΑΤ να προσπαθούν να βάλουν μια σειρά ψεκάζοντας τους με σπρέι πιπεριού! Τι να πω ρε παιδί μου, η βλακεία είναι όντως ανίκητη. Όταν επιτέλους άλλαξε ο υπουργός και ήλθε ο Μουζάλας, φέρανε πολλούς υπαλλήλους και άρχισαν την 24ωρη καταγραφή. Τα πράγματα ηρέμησαν γρήγορα και το νησί άδειασε. Ερασιτέχνες…
Οι πρόσφυγες μετά την καταγραφή πρέπει να πληρώσουν το εισιτήριο για να φύγουν και εν τω μεταξύ τρώνε με δικά τους λεφτά. Όποιος δεν είχε λεφτά πεινούσε (τώρα υπάρχουν και κάποια συσσίτια) και περιφερόταν μέχρι να γίνει «κάτι» (κάποια ΜΚΟ να πληρώσει το εισιτήριο των 60 ευρώ για να φύγει). Παντού πινακίδες με αραβικές γραφές κ.λπ.
Πήγαμε στη Μωριά. Τι σκηνικό!!!! Σαν από άλλο πλανήτη, σουρεαλιστικό. Υπήρχε ο φράκτης με τα συρματοπλέγματα που όλοι έχουμε δει (από τότε που νόμιζαν ότι η ροή θα είναι μικρή και ήθελαν να τους έχουν περιορισμένους). Ένας κρανίου τόπος σε μια πλάγια, χωρίς δένδρα ή κάποιο μέρος για σκιά. Η Ι. μας είπε ότι προσπαθούσαν μέσα στο λιοπύρι να βάλουν το κεφάλι τους στη μικρή σκιά που έκαναν κάποια τσιμεντένια τοιχάκια! Αρχικά δεν υπήρχε ούτε νερό. Μετά έφτιαξαν κάτι τεράστιες δεξαμενές αλουμινένιες και έβαλαν βρύσες για να πλένονται στοιχειωδώς και να πλένουν τα ρούχα τους. Όταν οι πρόσφυγες έγινα πάρα πολλοί (μιλάμε για 12-14000 κόσμο) άρχισαν να κατασκηνώνουν έξω από τον περιφραγμένο χώρο μέσα στον ελαιώνα τον οποίο τώρα προσπαθούν να καθαρίσουν κάποιοι εθελοντές από ΜΚΟ.
Τι είδαμε λοιπόν. Η πόρτα ορθάνοικτη, απ᾽ έξω πολλές καντίνες φαγητού, πιάτσα ταξί με άπειρα ταξί και ένας «δύστυχος» ΜΑΤατζής στην είσοδο που αναρωτιόταν (πικραμένα) τι κάνει εκεί, όταν του είπαμε ότι εκπροσωπεί την μονή κρατική εξουσία που έχουμε δει! Αρχίσαμε να περπατάμε μέσα στον κάμπο. Άνθρωποι τυλιγμένοι με κουβέρτες, άλλοι σε παρέες γύρω από βαρέλια με φωτιά, μικρά παιδιά να τρέχουν, οι σκηνές των ΜΚΟ με τους εθελοντές χαλαρούς, δύο σημεία καταγραφής με ουρά από άτομα από έξω να περιμένουν να καταγράφουν, αλλά ήρεμα. Κάθε λίγο και λιγάκι διάφοροι χαιρετούσαν την Ι. Ήταν άτομα που τους είχε βοηθήσει στο νοσοκομείο και τώρα την αναγνώριζαν. Ένας που είχε χειρουργηθεί στην ορθοπεδική, της φίλησε τα χέρια επειδή του είχε δώσει μια οδοντόκρεμα να πλύνει τα δόντια του.
Οι ιστορίες που μας είπε η Ιωάννα για τους νεφροπαθείς σου σηκώνουν τις τρίχες. Μεταξύ των προσφύγων υπήρχαν και υπάρχουν νεφροπαθείς που χρειάζονται τεχνητό νεφρό τυπικά κάθε 2-3 μέχρι και 4-5 μέρες το πολύ. Το φαντάζεστε; Αυτοί λοιπόν οι άνθρωποι ξεκίνησαν να κάνουν αυτό το ταξίδι διακινδυνεύοντας να μη βρουν μηχάνημα. Κάνανε τη τελευταία συνεδρία κάπου στην Τουρκία, όπου πληρώνανε 250 ευρώ τη φορά και μετά, μέσα σε μια εβδομάδα έπρεπε να ξαναβρούν μηχάνημα. Συνήθως το έβρισκαν στη Μυτιλήνη όπου η κάθαρση γινόταν δωρεάν. Μας είπε ότι είχαν και νεφροπαθείς που είχαν να κάνουν κάθαρση 15 ημέρες. Ιατρικώς, αδύνατον; Κι όμως, δεν έτρωγαν και δεν έπιναν τίποτα (ή το ελάχιστο) για να ελαττώσουν την ανάγκη για τεχνητό νεφρό. Πολλοί είχαν ξεκινήσει από το Ιράν όπου τελευταία φορά είχαν κάνει αιμοκάθαρση. Παρεμπιπτόντως οι Ιρανοί «ξεφορτώθηκαν» τους Αφγανούς βάζοντάς τους να πληρώνουν ΓΙΑ ΤΑ ΠΑΝΤΑ (νερό, φαΐ, ύπνο, φάρμακα, νοσηλεία κ.λπ.). Σύντομα οι Αφγανοί άρχισαν να αποφεύγουν το Ιράν. Και ήρθαν εδώ. Μας είπε και για ένα κοριτσάκι που ήθελε όχι τεχνητό νεφρό, αλλά περιτοναϊκή κάθαρση. Πως στα κομμάτια είχε κατορθώσει να φτάσει μέχρι εκεί; Η Ι. ξεσήκωσε τον κόσμο πρεσβείες, νοσοκομεία Παίδων και Κυριακού στην Αθήνα κανονίζει τη μεταφορά και …το κοριτσάκι εξαφανίστηκε! Έφυγε για Αθήνα αλλά ποτέ δεν πήγε στο νοσοκομείο. Έχει φάει τον κόσμο να το βρει. Πήρε στην Ειδομένη να ρωτήσει αν πέρασε και της λένε «δεν δίνουν στοιχεία». Ψάχνει όπου μπορεί να φανταστεί κανείς. Τώρα θέλει να αρχίσει να την ψάχνει στη Γερμανία. Είναι σε επαφή μέσω Viber με πολλούς νεφροπαθείς οι οποίοι την παίρνουν από τη Γερμανία και την ειδοποιούν ότι έφτασαν καλά για να την ευχαριστήσουν. Της λένε ότι το Γερμανικό Κράτος τους δίνει 145 ευρώ το μήνα, φαΐ και ύπνο αλλά σε πόλεις που αυτό επιλέγει, ανάλογα με τη διαθεσιμότητα. Άλλος Γολγοθάς. Μέσα στη Μόρια υπάρχει ένα ξεχωριστό απομονωμένο και φυλασσόμενο από την αστυνομία μέρος όπου μένουν τα ασυνόδευτα παιδιά. Ασυνόδευτα; Ναι ακριβώς. Οι γονείς έβαλαν τα παιδιά στις βάρκες μόνα τους με στόχο, όταν τα παιδιά θα φτάσουν κάπου σε συγγενείς, να εκμεταλλευτούν το νόμο της επανένωσης και να πάνε να τα βρουν. Τα παιδιά παίζανε μπάσκετ με δύο κοινωνικούς λειτουργούς. Τα φυλάνε γιατί υπάρχουν και τα κυκλώματα εμπορίας οργάνων κ.λπ.
Στη Μόρια γνωρίσαμε και ένα μεταφραστή Αφγανό που μας είπε την ιστορία τριών οικογενειών που είχαν ανάψει φωτιά μέσα στη σκηνή για να ζεσταθούν. Την τελευταία στιγμή τους έβγαλε όλους έξω για να μην πεθάνουν από ασφυξία. Καλά παιδιά οι Αφγανοί. Υπάρχουν τρεις φυλές. Οι δύο από αυτές έχουν άτομα που είναι πολύ καλοί, ήσυχοι και αφελείς μέχρι «βλακείας». Η τρίτη φυλή είναι οι μπαγαπόντηδες και φασαριόζοι. Όποτε γνωρίσεις ένα Αφγανό το πρώτο που σου λέει είναι ότι δεν είναι από την «άτακτη» φυλή…
Φύγαμε από τη Μόρια και πήγαμε στο ΠΙΚΠΑ. Ένα χώρο περιφραγμένο με δένδρα, δύο παλιά κτήρια και μαγειρείο που όντως ήταν το παλιό ΠΙΚΠΑ. Τώρα φιλοξενεί οικογένειες με ασθενείς που αναγκάζονται να μείνουν στο νησί παραπάνω μέρες γιατί δεν μπορούν να ταξιδέψουν. Μας υποδέχεται η Δ., μια δαιμόνια εθελόντρια άνεργη νοσηλεύτρια που το έχει κάνει σπίτι της. Κάνει τα πάντα. Με ένα φοβερό φαρμακείο και εργαστήριο. Μέχρι που οργανώνει και εργαστήριο ραπτικής για να φτιάχνουν θήκες κινητών από τα σωσίβια, καλό ε; Στη κουζίνα επτά εθελοντές μαγειρεύουν. Όλοι έχουν πιστοποιητικό υγείας. Το καλοκαίρι ήθελε ο Ιατρικός Σύλλογος να τους κλείσει το μαγειρείο γιατί φοβόταν τις συνθήκες υγιεινής. Και δεν έβλεπαν που στη Μόρια όλοι είχαν διάρροιες από το κέτερινγκ της ιδιωτικής εταιρείας που τάιζε τους πρόσφυγες. Στον ίδιο χώρο έχουν φτιάξει μια μεγάλη αίθουσα που θα έχει τηλεόραση, γραφεία, βιβλιοθήκη και κουζίνα για να αρχίσουν να μαγειρεύουν μόνοι τους. Γύρω-γύρω σκηνές που όλες έχουν θέρμανση. Σε μια γωνιά στοιβαγμένα πολλά μικρά ψυγεία για τις σκηνές. Περιμένουν τη ΔΕΗ να αυξήσει την τάση. Δίπλα τους πολλά σώματα καλοριφέρ, δώρο από εταιρεία. Που θα τα βάλουν δεν κατάλαβα, μάλλον στα κτιστά κτίρια. Παραδίπλα τέσσερις μεγάλες σκηνές που έφτιαξε ένας μηχανικός με ανακυκλώσιμα υλικά από τις βάρκες. Είναι αποθήκες υλικών υγιεινής (χαρτιά υγείας κ.λπ.) τόσα πολλά που στέλνουν και αλλού. Στην άκρη του χώρου τουαλέτες και μπάνια μεγάλα, καθαρά, χωριστά ανδρών και γυναικών, άριστες. Τις έφτιαξε η IRC μετά από αίτημα των εθελοντών του ΠΙΚΠΑ. Ξένες ΜΚΟ δεν υπάρχουν. Προσπάθησαν να μπουν άλλα τους έβγαλαν έξω. Τους βοηθούν το Χαμόγελο του Παιδιού, η Ηλιαχτίδα κ.λπ. Κάθε πρωί μαζεύονται όλοι οι εθελοντές κάτω από ένα υπόστεγο και μοιράζουν τις δουλειές. Ο καθένας αναλαμβάνει κάτι. Αν κάποιος θα ήθελε να βοηθήσει, εδώ θα πρέπει να έλθει (Τώρα, διότι σε λίγο καιρό, ποιος ξέρει).
Φύγαμε κάποια στιγμή, πήγαμε για φαγητό με τους άλλους σε ένα συριακό εστιατόριο. Έλληνας επιχειρηματίας με Σύριο σεφ. Όχι παίζουμε
13 Δεκεμβρίου 2015
Ημέρα αναχώρησης. Εκεί που νομίζαμε ότι θα βαριόμασταν και θα περνούσαμε χαλαρά, μας παίρνει τηλέφωνο η Ι. ότι βγαίνουν βάρκες στη παραλία προς το αεροδρόμιο. Μπαίνουμε στα αυτοκίνητα και πάμε. Η αίσθηση περίεργη. Να βλέπεις από τα βαθιά να βγαίνουν βάρκες 10 μέτρα μήκους, φουσκωτές με τουλάχιστον 50-60 άτομα και να πλησιάζουν σιγά-σιγά την ακτή. Στην παραλία να τους περιμένει κόσμος από ΜΚΟ, πολίτες αλλά και κάτι άσχετοι τύποι που δεν τους έβαζε το μάτι σου για ακτιβιστές. Τι ήταν αυτοί; Οι «συμμορίες» που περίμεναν να βουτήξουν τις βάρκες και τις μηχανές. Με το που έφτανε μια βάρκα στα ρηχά έβλεπες ένα τύπο να χώνεται στο νερό μέχρι τη μέση και να πηγαίνει κατευθείαν στη μηχανή. Έτσι την κατοχύρωνε. Περίμενε υπομονετικά αυτός και η παρέα του να αδειάσει η βάρκα και μετά έβγαζαν τη μηχανή, τα ξύλινα πατώματα της βάρκας, την ξεφούσκωναν και την πακετάριζαν, πάνω στο 4Χ4 και βουρ για την άλλη βάρκα. Σε κάποια βάρκα έφτασαν συγχρόνως δύο τύποι που άρχισαν να πλακώνονται με μπουνιές, μπήκε στη μέση να τους χωρίσει ένας εθελοντής από ΜΚΟ. Δεν υπάρχει… (που λέει και η νεολαία). Οι πρόσφυγες περιμένανε στην παραλία μέχρι να έλθουν τα λεωφορεία να τους πάνε στην Μόρια. Τα λεωφορεία είναι μεγάλη ιστορία. Πριν δρομολογηθούν, όλοι περπατούσαν μεγάλες αποστάσεις μέχρι να φτάσουν μόνοι τους. Όταν μπήκαν τα λεωφορεία, σταμάτησαν τα καραβάνια των περιπατητικών.
Φύγαμε (δεν υπήρχε λόγος να μένουμε αφού περισσεύαμε) και πήγαμε στο λιμάνι. Το λιμενικό μόλις είχε περιμαζέψει μία άλλη βάρκα (ιδιοκατασκευή) και την είχε δέσει στην προβλήτα. Υπάρχει ένας μεγάλος γερανός που βγάζει τα σκάφη αυτά και τα πάνε για …καταστροφή; Μέσα στον κλειστό χώρο της προβλήτας υπήρχαν δεκάδες μηχανές που είχε μαζέψει το λιμενικό. Εκείνη τη στιγμή έφερνε άλλη μία ένα συνεργείο καθαρισμού του δήμου.
Μπήκε και ένα φουσκωτό της FRONTEX (Σουηδοί) που έφερε κάποιους πρόσφυγες και έσερνε και ένα φουσκωτό, άδειο, με σωσίβια.
Γυρίσαμε σιγά-σιγά προς το ξενοδοχείο, πήραμε τα πράγματά μας και πήγαμε αεροδρόμιο. Σαν καλοί «τουρίστες» πήραμε και λαδοτύρι και σαρδέλες από τα gourmet! Γυρίσαμε σπίτι αργά την Κυριακή, σωματικά, γιατί ψυχικά και νοητικά ακόμα και τώρα, Δευτέρα απόγευμα που τελειώνω το ημερολόγιο είμαι ακόμα στην Λέσβο. Όλο το πρωινό σκεφτόμουνα την εβδομάδα που πέρασε. Δεν ξέρω τι «ίχνη» θα αφήσει αυτή η εμπειρία πάνω μου σίγουρα όμως ελπίζω και θα προσπαθήσω να ξαναπάω, πιο στοχευμένα αυτή τη φορά. Συμπεράσματα δεν έχω. Ο καθένας ας βγάλει τα συμπεράσματά του αφού τα έγραψα όπως μου «ερχόντουσαν» και όπως συνέβαιναν.
Υ.Γ. Μόλις τώρα με πήρε η Κ. και μου είπε ότι σήμερα βγήκαν στη Συκαμιά 20 βάρκες! και ότι όλοι οι γιατροί έφυγαν και έχουν μείνει μόνο 2 γιατροί από τη ΜΚΟ Lighthouse! και υπάρχει ανάγκη ιατρικού προσωπικού. Και όταν ήμασταν βγήκαν μόνο 3-4 βάρκες!
Τέλος Ημερολογίου
