Του Γ. Λακόπουλου
Η περίπτωση του πρώην πρωθυπουργού Κώστα Καραμανλή θα απασχολήσει τους ιστορικούς του μέλλοντος για πολλούς εμφανείς λόγους. Θα τους απασχολήσει όμως και για έναν επιπλέον: είναι ο πρώτος πολιτικός ηγέτης που έχασε τις πιο κρίσιμες μάχες της θητείας του στην πρωθυπουργία, αλλά κέρδισε τον πόλεμο. Ή αλλιώς, όπως έλεγαν οι παλιοί διπλωμάτες για την Αγγλία: σε κάθε πόλεμο κερδίζει μόνο μια μάχη, την τελευταία.
Μια συγκεκριμένη προπαγάνδα -που συνεχίζεται από κάποιες πλευρές- επιχείρησε να του φορτώσει την ευθύνη για την οικονομική κρίση και την πορεία προς τον διεθνή οικονομικό έλεγχο. Όχι κάποιες ευθύνες, όπως έχουν όλες οι κυβερνήσεις. Την αποκλειστική και πλήρη ευθύνη- πρωτίστως για να καλύψει τον προκάτοχό του, μονίμως προστατευόμενο αυτής της προπαγάνδας.
Χωρίς να μπει ο ίδιος σε αντιπαράθεση με κανέναν, άφησε τις εξελίξεις να βγάλουν στην ακτή τα τεκμήρια μιας πολιτικής που ηττήθηκε ακριβώς γιατί ήταν σωστή. Και τις αποδείξεις της ενοχής όσων δεν αισθάνθηκαν καλά επί των ημερών του, συστρατεύθηκαν για την απομάκρυνσή του και το κατάφεραν.
Σήμερα, ωστόσο, οι επιμέρους χαμένες μάχες του Καραμανλή διαμορφώνουν ένα πλαίσιο στο οποίο ο ίδιος βγαίνει κερδισμένος. Ας τα πάρουμε με τη σειρά:
Ο Καραμανλής υπήρξε ο πρώτος πολιτικός ηγέτης που δεν διέγνωσε απλά ορθά τις πηγές της κακοδαιμονίας της χώρας, αλλά τις ανάδειξε κιόλας, αποφασισμένος να τις αντιμετωπίσει.
Πρώτα την παθολογική εξάρτηση από τον αμερικανικό παράγοντα που δεν άφηνε περιθώρια για άσκηση εξωτερικής πολιτικής στον οικονομικό τομέα.
Δεύτερο, την εγχώρια διαπλοκή οικονομικής και πολιτικής εξουσίας, με μοχλό τη κατοχή του φάσματος των τηλεοπτικών συχνοτήτων δια των οποίων χειραγωγούσαν το πολιτικό σύστημα για να απομυζούν συγκεκριμένοι επιχειρηματίες το δημόσιο χρήμα.
Στο πρώτο η απάντησή του πέρασε από τη στάση του στο σχέδιο Ανάν, το βέτο στο Βουκουρέστι – την επόμενη της διαβεβαίωσης του Αμερικανού προέδρου ότι τα Σκόπια θα ενταχθούν στο ΝΑΤΟ – και την ενεργειακή συμφωνία με τον Πούτιν -παρά τη λυσσώδη αμερικάνικη αντίδραση, που εκφράσθηκε και υλοποιήθηκε εν συνέχεια από τον …Γ. Παπανδρέου.
Όταν δοθεί στη δημοσιότητα μια επιστολή που έλαβε τον Δεκέμβριο του 2008 από τον «αρμόδιο» Αμερικανό υφυπουργό θα αναδειχθεί το είδος και το βάθος του εκβιασμού στον οποίο αντιστάθηκε. Ήταν μια μάχη την οποία στο τέλος έχασε: ένα χρόνο αργότερα δεν ήταν πρωθυπουργός. Αλλά σχεδόν μια δεκαετία αργότερα δικαιώνεται για την ανάγκη να δοθεί αυτή η μάχη. Έμεινε, άλλωστε, ως κέρδος για τη χώρα η επιμονή του στις ελληνοκινεζικές σχέσεις.
Στη δεύτερη πηγή της κακοδαιμονίας τα πράγμα ήταν περισσότερο περίπλοκα, αλλά και περισσότερο σαφή καθώς τα περισσότερα επεισόδια αυτής της μάχης εξελίχθηκαν δημοσίως.
Ο Καραμανλής δεν είχε εξάρτηση από κανέναν, ούτε χρειάσθηκε τη συνδρομή κανενός για να γίνει αρχηγός της ΝΔ και εν συνεχεία πρωθυπουργός. Γι’ αυτό και από την πρώτη στιγμή που εγκαταστάθηκε στο μέγαρο Μαξίμου, και άρχισαν να καταφθάνουν οι «πρεσβείες» των ολιγαρχών, το ξέκοψε ότι δεν ήταν διατεθειμένος να συγκυβερνήσει με κανέναν. Οι αντιδράσεις του τους εξέπληξαν και τους εξόργισαν ταυτόχρονα.
Είναι χαρακτηριστική η αποπληξία που παραλίγο να πάθει πανίσχυρος παράγων τής εποχής όταν ζήτησε να τον συναντήσει για κάποιο θέμα και από το πρωθυπουργικό γραφείο του συνέστησαν να απευθυνθεί στον… αρμόδιο υφυπουργό! Η παρ’ ολίγον αποπληξία οφείλεται στο ότι ο προηγούμενος πρωθυπουργός … πήγαινε στο σπίτι του για να πάρει οδηγίες.
Για να μην υπάρχουν αμφιβολίες για τις προθέσεις του, ο Καραμανλής είπε στους βουλευτές του παρουσία δημοσιογράφων ότι «δεν είναι δυνατόν 5-6 νταβατζήδες να κάνουν κουμάντα στη χώρα». Το μόνο που βρήκαν οι κεκράκτες των «νταβατζήδων» ήταν να τον λοιδορήσουν γιατί πήγε σε…σουβλατζίδικο με κεμπάπ. Τον προτιμούσαν στα βόρεια προάστια με σούσι.
Από μόνη της αυτή η διατύπωση αποτελεί προσφορά στο δημόσιο βίο γιατί ανέδειξε την κεντρική παθογένειά του. Έγινε όμως αφορμή για έναν ανηλεή και ανήθικο πόλεμο που δέχθηκε -η κυβέρνησή του, ο ίδιος και η οικογένειά του – από τους «νταβατζήδες» με την υπεροπλία που διέθεταν στα ΜΜΕ- αλλά και τις επιρροές στο… κόμμα του.
Μέχρι και ακροδεξιό κόμμα δίπλα στη ΝΔ εγκατέστησαν με επικεφαλής κάποιον που εξεδίωξε εν είδει κάθαρσης ο Καραμανλής. Στο τέλος τον νίκησαν, υπέρ του Γ. Παπανδρέου.
Έχασε τη μάχη, αλλά σήμερα η δικαίωσή του για το ρόλο των “νταβατζήδων” είναι σχεδόν θριαμβευτική. Έχασε τη μάχη στο πολιτικό επίπεδο σε ό,τι αφορά τον βασικό μέτοχο, αλλά δικαιώθηκε απολύτως στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Ένας ακόμη πόλεμος κρίνεται υπέρ του -έστω με καθυστέρηση.
Τον Σεπτέμβρη του 2009 ο Καραμανλής πλήρως αποδυναμωμένος με πλειοψηφία μιας ψήφου στη Βουλή, με τον υπόλογο Παυλίδη που του κουνούσε το δάκτυλο- έχοντας χάσει τις ευρωεκλογές με ένα κόμμα που δεν μπορούσε να ανταποκριθεί στις περιστάσεις και με μια κυβέρνηση με αποτυχόντες-, με την κρίση να περνάει τα ελληνική σύνορα και να διογκώνεται στις αρνητικές ιδιαιτερότητες της χώρας, έκανε αυτό που κάνουν οι πρωθυπουργοί.
Προκήρυξε εκλογές ζητώντας ισχυρή εντολή για να πάρει μέτρα αναχαίτισης της κρίσης και αποκατάστασή της δημοσιονομικής εκτροπής με βάση ένα πρόγραμμα αντιλαϊκών εξαγγελιών, το οποίο κατέθεσε στη ΔΕΘ.
Ηττήθηκε κατά κράτος από τον εφορμώντα Γ. Παπανδρέου και το πρόγραμμα παροχών του, δια χειρός Άννας Διαμαντοπούλου. Έχασε τη μάχη απέναντι σ’ έναν αντίπαλο προφανώς υποδεέστερο. Αλλά στη συνέχεια δικαιώθηκε. Σήμερα ο Παπανδρέου είναι αποσυνάγωγος και υπόλογος και ο Καραμανλής έχει το σεβασμό του κόμματός του και την εκτίμηση δυνάμεων σε όλο το πολιτικό φάσμα. Πλήθος παραγόντων της πολιτικής και των ΜΜΕ, πέραν της ΝΔ, περνάει από το γραφείο του για να απολογηθεί.
Τις τελευταίες ημέρες κερδίζει και τον πόλεμο σε μια άλλη χαμένη μάχη. Τα αίτια των Μνημονίων που προσπάθησε να του χρεώσει το σύστημα Παπανδρέου για να δικαιολογήσει την άφρονα επιλογή -ακόμη και κατά τον Κ. Σημίτη, πλέον- να οδηγήσει τη χώρα στο ΔΝΤ και το διεθνή οικονομικό έλεγχο .
Ο νεοπαπανδρεϊσμός εμμένει πάντα ότι ο Καραμανλής ευθύνεται για την υπερχρέωση της χώρας. Όπως νωρίτερα, από κοινού με τον Σημίτη, προσπαθούσε να αντιστρέψει την υγιή επιλογή της απογραφής του 2004. Τα πράγματα όμως μπαίνουν στη θέση τους από τρίτους και ανεξάρτητους παράγοντες.
Η δαιμονοποίηση της πενταετίας Καραμανλής καταρρίπτεται από τη μελέτη που περιλαμβάνεται στην αγγλική έκδοση του συλλογικού τόμου «The Greek Political Economy: 2000-2015» και παρουσιάστηκε σε ειδική εκδήλωση στο ΕΒΕΑ από το «Ρεύμα Σκέψης», το Ίδρυμα «Wilfried Martens Centre for European Studies» και τον Εκδοτικό Οργανισμό Λιβάνη.
Η άποψη ότι η διόγκωση του χρέους έγινε επί Καραμανλή ανατρέπεται με στοιχεία που δείχνουν ότι έγινε επί κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ και απλώς …εμφανίσθηκε επί Καραμανλή. Για την ακρίβεια οι κυβερνήσεις Σημίτη δανείζονταν και μετέθεταν τις λήξεις ομολόγων στο μέλλον. Από τα κόλπα για την δημιουργία τεχνητών επιδόσεων για την ένταξη στη ευρωζώνη μέχρι τα κολοσσιαία εξοπλιστικά προγράμματα.
Σύμφωνα με τους μελετητές το δημόσιο χρέος τριπλασιάσθηκε επί ΠΑΣΟΚ, αλλά η πληρωμή του έπρεπε να γίνει με Καραμανλή -και φυσικά έγινε με δανεισμό. Αυτή ήταν η μητέρα όλων των μαχών που έδειχνε χαμένη για τον Καραμανλή, αλλά απολήγει σε κερδισμένο πόλεμο.
Δεν αφορά συνολικά τη διακυβέρνηση 2004-09 με τα λάθη, τις παραλείψεις και την αδυναμία εκπλήρωσης των προεκλογικών υποσχέσεων – την πάταξη της διαφθοράς και την επανίδρυση του κράτους. Αφορά τους μύθους για τα δημοσιονομικά που καλλιέργησαν για λογαριασμό τους ο Σημίτης με τον Παπανδρέου, με τη συνδρομή όσων επιχείρησε να εκριζώσει από το κρατικό πρυτανείο ο Καραμανλής.
Ότι ο πρώην πρωθυπουργός ήταν παρών σ’ αυτή την εκδήλωση προφανώς αφορά την επιμονή της μαγειρικής για το καλύτερο πιάτο, που τρώγεται κρύο.
.