Ως σημαντικούς παράγοντες στην παραγωγή και διάδοση της παραπληροφόρησης θεωρούν οι Έλληνες πολίτες τους πολιτικούς ή τα κόμματα, τους δημοσιογράφους και τα ΜΜΕ, σύμφωνα με τα ευρήματα της πρόσφατης ετήσιας (14ης) έρευνας του ινστιτούτου Reuters της Οξφόρδης για τη Δημοσιογραφία η οποία διενεργήθηκε σε έξι ηπείρους και 48 χώρες του κόσμου μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα.
Η πεποίθηση αυτή καταγράφεται στην ετήσια έκθεση «Degital News Report 2025» και μάλιστα καταγράφεται σε βαθμό πολύ μεγαλύτερο από τον μέσο όρο άλλων χωρών.
Ως τρίτο παράγοντας διάδοσης των fake news η ελληνική κοινή γνώμη αναγνωρίζει τους ινφλουένσερς των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης.
Η «εικόνα» διαφοροποιείται πως προς τις πηγές τις οποίες θεωρεί ο κόσμος «σημαντικές απειλές» για την εξάπλωση της παραπληροφόρησης.
Πάνω από τον παγκόσμιο μέσο όρο οι Έλληνες θεωρούν πως υπαίτιο για την διάδοση ψευδών ειδήσεων είναι πρωτίστως το Facebook και ακολουθεί το Tik Tok.
Έξι στους δέκα Έλληνες (62%) στο ερώτημα «ποίοι είναι οι βασικοί υπαίτιοι για την παραγωγή ή τη διάδοση της» υπέδειξαν τους πολικούς ή τα κόμματα, ενώ ο παγκόσμιος μέσος όρος είναι αρκετά χαμηλότερος (47%).
Σχεδόν στον ίδιο βαθμό- έξι στους δέκα (59%)- θεωρούν υπεύθυνους για τον ίδιο λόγο τους δημοσιογράφους και τα ΜΜΕ. Αντιθέτως, μόλις τρείς (στους δέκα) στις άλλες χώρες που «έτρεξε» η έρευνα, συμμερίζονται την ίδια πεποίθηση(32%). Με ανάγνωση από την ανάποδη, οι ξένοι υποδηλώνουν με τον τρόπο τους ότι η ενημέρωση που έχουν από τους δημοσιογράφους και τα ΜΜΕ στις χώρες τους είναι πιο αξιόπιστη.
Σχεδόν στον ίδιο βαθμό στην Ελλάδα και στο εξωτερικό αξιολογούνται ως σημαντικές πηγές παραγωγής και ανάπτυξη παραπληροφόρηση οι ξένες κυβερνήσεις και οι (ξένοι) πολιτικοί.
Η αντίληψη των Ελλήνων σε σχέση με το τι πιστεύει ο υπόλοιπος κόσμος διαφοροποιείται για προσωπικότητες διεθνούς ακτινοβολίας («διασημότητες» αναφέρονται στην έρευνα), ακτιβιστές και απλούς πολίτες.
Ένας στους δύο Έλληνες (51%) πιστεύει ότι το Facebook είναι η «μητέρα» της παραπληροφόρησης πεποίθηση που επικρατεί στον υπολοιπο κόσμο σχεδόν στον ίδιο βαθμό (49%).
Υψηλό δείκτη ανυποληψίας εμφανίζει και το Tik Tok εντός (47%) και εκτός (48%) Ελλάδας .
Έχει ενδιαφέρον επίσης η πεποίθηση για τις ειδησεογραφικές ιστοσελίδες ως απειλή για την διάδοση της παραπληροφόρησης. Στο εξωτερικό σε ποσοστό μόλις 22% απάντησε θετικά ενώ στην Ελλάδα το ποσοστό διαμορφώθηκε στο 33%.
«Παρά την έντονη δυσπιστία απέναντι στα μέσα ενημέρωσης, όταν ρωτάμε πού απευθύνονται οι Έλληνες για να εξακριβώσουν αν μια είδηση είναι αληθινή ή όχι, παρατηρούμε ότι αρκετοί στρέφονται σε ένα μέσο ενημέρωσης που οι ίδιοι εμπιστεύονται (43%). Άλλες συχνές πηγές εξακρίβωσης πληροφοριών είναι οι μηχανές αναζήτησης (35%), αλλά και άνθρωποι που γνωρίζουν και εμπιστεύονται (29%) – το τελευταίο ποσοστό είναι αισθητά υψηλότερο σε σύγκριση με άλλες χώρες (19%)» σημειώνει ο επιστημονικός υπεύθυνος για το ελληνικό σκέλος της παγκόσμιας έρευνας του Ινστιτούτου Reuters, Αντώνης Καλογερόπουλος, αναπληρωτής καθηγητής Επικοινωνίας στο Ελεύθερο πανεπιστήμιο Βρυξελλών (VUB), το οποίο σε όλο το εύρος του επικοινώνησε και φέτος ο ανεξάρτητος ΜΚΟ έρευνα διαΝΕΟσις, με στόχο να συμβάλει στον κοινωνικό διάλογο.
Μια μικρή, αλλά «μετρίσιμη» μερίδα (29%) πολιτών στην Ελλάδα βασίζεται σε σχόλια τρίτων όταν θέλει να εξακριβώσει αν μια είδηση είναι φερέγγυα εν αντιθέσει με τον μέσο όρο της έρευνας (18%).
Έχει επίσης ενδιαφέρον ο δείκτης εμπιστοσύνης των πολιτικών σε επίσημες πηγές (κάποιος κυβερνητικός ιστότοπος αναφέρεται ως παράδειγμα) για να πιστοποιήσει αν μια είδηση είναι αληθινή ο οποίος υπολείπεται κατά 13 ποσοστιαίες μονάδες του παγκόσμιου μέσου όρου, σύμφωνα με την έκθεση για τις «Ψηφιακές Ειδήσεις».
ΑΠΟ ΤΟ ΠΟΝΤΙΚΙ