Του Νίκου Λακόπουλου
Φαίνεται πως νωρίτερα από ότι αναμενόταν η Άγκυρα πήρε υπόψη της την απειλή κυρώσεων από την Ευρωπαϊκή Ένωση και έσπευσε να δηλώσει πως την ενδιαφέρει η ένταξή της σ΄αυτήν- πιο πολύ όμως τα άμεσα μέτρα που θα σήμαιναν οικονομική ζημιά, την ώρα που η οικονομία της υποβαθμίζεται και η λίρα καταρρέει.
Στο μεταξύ νέες πληροφορίες αναφέρουν πως όχι μόνο δεν έγινε γεώτρηση από τον “Πορθητή”, αλλά ο Ερντογάν πήρε το μήνυμα «να μην διανοηθεί καν να τρυπήσει» στην περιοχή του Καστελόριζου και στην ελληνική υφαλοκρηπίδα. Η Τουρκία ανακοίνωσε ότι αύριο, τη μέρα της συνόδου κορυφής των Βρυξελλών, δεσμεύει με NAVTEX την θαλάσσια περιοχή μεταξύ Ρόδου και Καστελόριζου για άσκηση με πραγματικά πυρά κι αποφάσισε να υπαινιχθεί τον εποικισμό την Αμμόχωστο -ένα βήμα για την προσάρτησή της.
Το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών μάλλον με ύφος απολογίας χαρακτηρίζει “μεγάλο λάθος της ΕΕ» την απόφαση ένταξης της Κύπρου του 2004, και προσθέτει ότι τώρα, η Ευρώπη «συνεχίζει αυτό το λάθος και γίνεται όμηρος του προβλήματος. Φαίνεται ότι η ΕΕ “έχει προχωρήσει σε αποφάσεις υπό ένα τελείως ελληνικό πρίσμα» λέει παραπονιάρικα.
«Η Ευρωπαϊκή Ένωση, με το επιχείρημα της Ένωσης αλληλεγγύης, ενεργεί ως δικαστήριο σε διμερείς διαφωνίες για την κυριαρχία και δίνει μεροληπτικές ερμηνείες σε ευαίσθητα πολιτικά ζητήματα, όπως η θαλάσσια οριοθέτηση. Είναι γνωστό ότι η ΕΕ δεν ήταν ποτέ μέρος διμερών ζητημάτων στο παρελθόν, αναφορικά με την θαλάσσια δικαιοδοσία των μελών της».
«Είναι το πλεονέκτημα, όχι μόνο της ευελιξίας, αλλά και της δυνατότητας κλιμάκωσης, εάν η Τουρκία δεν λάβει αυτό το σαφές μήνυμα και συνεχίσει» θα πει ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Κατρούγκαλος. “Οι αντιδράσεις της Τουρκίας δεν δείχνουν δύναμη, δείχνουν αδυναμία, αισθάνεται ότι είναι απομονωμένη και προσπαθεί με διάφορους τρόπους και αντιπερισπασμούς, που κυρίως απευθύνονται στο εσωτερικό, να δείξει ότι αντιδρά. Όμως με αυτόν τον τρόπο εντείνει την απομόνωσή της”.
Στην ανακοίνωση που εξέδωσε το υπουργείο Εξωτερικών της Τουρκίας αναφέρει ότι «φαίνεται πως η ΕΕ έχει γράψει σήμερα τις αποφάσεις της με μια εντελώς ελληνική γραμμή». «Κατά τη λήψη αυτών των αποφάσεων, η ΕΕ δεν έδρασε ως σύνολο αρχών και αξιών, αλλά ως ομάδα συμφερόντων στις διαπραγματεύσεις. Αυτό αντιβαίνει στην επικαλείται την ιδρυτική φιλοσοφία της ΕΕ και διαμαρτύρεται γιατί “τα ψηφίσματα δείχνουν πόσο μακριά είναι η ΕΕ από την κατανόηση των βημάτων που έχει πάρει η Τουρκία παρά τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η χώρα μας”.
«Μέχρι να συμβεί αυτό η Τουρκία θα πρέπει να τηρήσει τη δέσμευσή της να λάβει τα απαραίτητα μέτρα, προκειμένου να υπερασπιστεί τα νόμιμα δικαιώματα και συμφέροντα των Τουρκοκυπρίων στην περιοχή δικαιοδοσίας τους. Κανείς δεν πρέπει να αμφιβάλει. Παρά την μεροληπτική στάση η Τουρκία θα συνεχίσει να λαμβάνει αποφασιστικά βήματα στη διαδικασία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Τουρκία δεν απομακρύνεται από την ΕΕ, όπως ισχυρίζονται κάποιοι. Ενόψει παγκόσμιων προκλήσεων όπως η τρομοκρατία, η παράνομη μετανάστευση και η ενεργειακή ασφάλεια, θα είναι προς το συμφέρον της ΕΕ να εγκαταλείψει τη μεροληψία και να ενεργήσει με ένα στρατηγικό όραμα».
Η αναφορά στην παράνομη μετανάστευση και στην τρομοκρατία, αλλά και η υπόσχεση για βήματα προς την Ένωση -που παγώνει τις … παγωμένες ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Άγκυρας, αλλά και τις διαπραγματεύσεις για την αναθεώρηση της Τελωνειακής Ένωσης είναι μια απειλή, αλλά και μια υποχώρηση.
Ο Ταγίπ Ερντογάν δήλωσε ότι «κανείς δεν μπορεί να μας σταματήσει να ασκήσουμε τα δικαιώματα των Τουρκοκυπρίων στην Ανατολική Μεσόγειο», κατηγορώντας την ΕΕ ότι δεν έχει καμία αρμοδιότητα να ορίζει σύνορα. Την ίδια ώρα που ανακοίνωσε πως ένα δεύτερο γεωτρύπανο πιάνει δουλειά στις αρχές Ιουλίου -άγνωστο πού.
Ο Αλέξης Τσίπρας εξέφρασε την βεβαιότητα ότι η Τουρκία δεν θα βάλει δεύτερο γεωτρύπανο στην περιοχή μεταξύ Καστελόριζου και Κύπρου και σημείωσε ότι «σε κάθε περίπτωση η Ελλάδα έχει σχέδιο αποτροπής». Ωστόσο σχετικά με ενδεχόμενο θερμού επεισοδίου με την Τουρκία, ο πρωθυπουργός ανέφερε ότι είναι πάντα υπαρκτό και το λαμβάνει υπόψη η ελληνική κυβέρνηση.
«Είχαμε προβλέψει τις κινήσεις της Τουρκίας εδώ και πολύ καιρό και δουλεύουμε εντατικά και με σχέδιο για να είναι η χώρα έτοιμη να αντιμετωπίσει τέτοιες προκλητικές κινήσεις», είπε ο κ. Τσίπρας και εξήγησε: «Αντιμετωπίζουμε αυτό το ενδεχόμενο πρώτα με ισχυρές Ένοπλες Δυνάμεις. Το προσωπικό όπως και η υποδομή των Ενόπλων Δυνάμεων είναι άριστα. Από αυτή την άποψη μπορούμε να κοιμόμαστε ήσυχοι. Δεν αρκεί όμως αυτό, χρειάζονται ισχυρές συμμαχίες τις οποίες η Ελλάδα έχει αναπτύξει. Το αποδεικνύει αυτό η αντίδραση των ΗΠΑ και της Ε.Ε. και είναι ανοιχτό το ενδεχόμενο να λάβει συγκεκριμένα μέτρα κατά της Τουρκίας».
Ο πρωθυπουργός βλέπει ως δικαίωση μια πολιτική που με την Συμφωνία των Πρεσπών ενέταξε στην Ελλάδα σε ισχυρές συμμαχίες που αποδίδουν την κατάλληλη στιγμή -λοιδωρούμενος ότι …αντάλλαξε την Μακεδονία με τις συντάξεις. Τώρα κατηγορήθηκε για δραματοποίηση της κατάστασης με την Τουρκία -επειδή συνεδρίασε το ΚΥΣΕΑ, αλλά είδε τον τομεάρχη της ΝΔ Γιώργο Κουμουτσάκο -αντίθετα με τον Άδωνι Γεωργιάδη- να κάνει στην ΕΡΤ μια δήλωση που δεν πέρασε απαρατήρητη και παραδέχτηκε ότι το κόμμα του δεν πρόκειται να αθετήσει τις δεσμεύσεις που απορρέουν από την Συμφωνία των Πρεσπών.
«Η Ελλάδα δεν έχει δυνατότητα να κάνει οτιδήποτε που θα αμφισβητήσει αυτή τη θεμελιώδη θέση της και έναντι της Τουρκίας την οποία κατηγορούμε για αναθεωρητική και δεν θα μπορούμε αυτό να το κάνουν αν εμείς αθετήσουμε δυστυχώς δεσμεύσεις που κακώς πήρε η προηγούμενη κυβέρνηση», προσθέτοντας μάλιστα ότι «μονομερής καταγγελία θα μπορούσε να οδηγήσει αντίστοιχη καταγγελία από την άλλη πλευρά και άρα αναζήτηση ενός ονόματος το οποίο θα ήταν το Μακεδονία σκέτο. Χωρίς λαϊκισμούς αυτή είναι η θέση της ΝΔ».
Υπάρχει όμως και μια δεύτερη δήλωση του Άγγελου Συρίγου- που γνωρίζει καλύτερα από άλλους τα θέματα και πιθανόν να βρεθεί σε θέση κυβερνητική, αν η ΝΔ κερδίσει τις εκλογές. “Πριν μερικούς μήνες ο νυν υπουργός Άμυνας είπε ότι, σε περίπτωση που οι Τούρκοι επιχειρήσουν απόβαση σε βραχονησίδα, αυτή θα ισοπεδωθεί. Αντίστοιχο μήνυμα θα πρέπει να δοθεί σε περίπτωση που η Τουρκία επιχειρήσει τη διενέργεια γεωτρήσεως σε περιοχή ελληνικής υφαλοκρηπίδας” είπε σε συνέντευξη στο Liberal.
Aλλά προχώρησε και σε μια πιο συγκεκριμένη πρόταση: “Παράλληλα, η Ελλάδα πρέπει να καταθέσει στον ΟΗΕ γεωγραφικές συντεταγμένες με τα εξωτερικά όρια της υφαλοκρηπίδας μας στην ανατολική Μεσόγειο. Η μη κατάθεση συντεταγμένων επιτρέπει στην Τουρκία να προχωρήσει νομιμοποιημένα σε γεωτρήσεις εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας, τα όρια της οποίας στην ανατολική Μεσόγειο είναι άγνωστα.
Μόνον εάν δηλώσουμε διεθνώς, και με τον πλέον ήπιο και πολιτισμένο τρόπο, δηλαδή στον γραμματέα του ΟΗΕ, τα ακριβή όρια της υφαλοκρηπίδας μας στην περιοχή, μπορούμε να ισχυριστούμε στη συνέχεια ότι τυχόν τουρκική γεώτρηση είναι παράνομη”.
Το παράδοξο είναι πως η Ελλάδα συμπαρίσταται για την Κυπριακή ΑΟΖ, αλλά αδιαφορεί για την δική της. Κάθε κυβέρνηση που θα επιχειρήσει όπως αυτή εδώ με την Συμφωνία των Πρεσπών να επιλύσει προβλήματα θα αντιμετωπιστεί ως προδοτική, όπως πρόσφατα η δήλωση Κατρούγκαλου πως η Τουρκία έχει δικαιώματα στη Μεσόγειο. Η εξωτερική πολιτική χρησιμοποιείται για να πλήξει ένα κόμμα το άλλο με συνθήματα, στρακαστρούκες και ψευτοηρωισμούς, ενώ η ώρα της αλήθειας είναι τώρα.
Η ώρα όπως φαίνεται που ο Αλέξης Τσίπρας επιλύοντας ένα χρόνιο πρόβλημα μπορεί να βρήκε το κλειδί για να λύσει πολύ περισσότερα αν η όποια αντιπολίτευση στο μέλλον θεωρήσει ότι αυτή θα πρέπει να στηρίζει την όποια κυβέρνηση κι όχι το αντίθετο -σε ένα φτηνό παιχνίδι εργαλειοποίησης των εθνικών θεμάτων.
Η Ελλάδα με τη Συμφωνία των Πρεσπών κατέχτησε ένα ρόλο στην Ευρώπη που θα της επιτρέψει να λύσει με το ίδιο πνεύμα κι άλλα προβλήματα που πλέον δεν θεωρούνται τοπικά ή διμερή, αλλά για πρώτη φορά αντιμετωπίζονται σαν προβλήματα όλης της Ευρωπαϊκής Ένωσης.