Toυ Μελέτη Ρεντούμη
Η σημερινή σύνοδος κορυφής για την ειρήνη στη Λωρίδα της Γάζας, που πραγματοποιείται στο Κάιρο με πρωτοβουλία του Προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών Ντόναλντ Τραμπ, αποτελεί ιστορική καμπή για τη Μέση Ανατολή. Για πρώτη φορά μετά από χρόνια αιματηρών συγκρούσεων, η διεθνής κοινότητα, με τη συμμετοχή και χωρών όπως η Ελλάδα και η Κύπρος, επιχειρεί να διαμορφώσει ένα νέο πλαίσιο ειρήνευσης και σταθερότητας στην περιοχή.
Η παρουσία του Ισραήλ στη σύνοδο, που μέχρι πρόσφατα θεωρούνταν αμφίβολη, στέλνει ένα σαφές μήνυμα προθυμίας για ειρήνευση, ενώ η εμπλοκή ευρωπαϊκών χωρών με στρατηγική σχέση με την Ανατολική Μεσόγειο, δείχνει τη σημασία που αποδίδεται στη σταθερότητα των θαλάσσιων και ενεργειακών δρόμων της περιοχής.
Παράλληλα, η απελευθέρωση των ισραηλινών ομήρων που κρατούνταν από τη Χαμάς για σχεδόν δύο χρόνια, σε μία συγκινητική τελετή με δάκρυα και ανακούφιση, αποτέλεσε το πρώτο απτό δείγμα αποκλιμάκωσης. Το γεγονός αυτό, που εντάσσεται στο πλαίσιο της πρώτης φάσης της συμφωνίας ειρήνευσης, ενίσχυσε το κλίμα ελπίδας αλλά και επιφυλακτικότητας.
Εκτός αυτού, η πράξη της Χαμάς να απελευθερώσει ομήρους με αντάλλαγμα Παλαιστίνιους κρατούμενους από τις ισραηλινές φυλακές αναγνωρίζεται διεθνώς ως ένδειξη συμβιβασμού, χωρίς ωστόσο να αίρει τους φόβους για το αν αυτή η στάση θα έχει διάρκεια. Οι οικογένειες των ομήρων, συγκλονισμένες αλλά ενωμένες, έδωσαν το ανθρώπινο πρόσωπο σε μία σύγκρουση που για χρόνια αντιμετωπιζόταν μόνο με πολιτικούς και στρατιωτικούς όρους.
Σε γεωπολιτικό επίπεδο, η πρωτοβουλία Τραμπ επιδιώκει να θέσει τις βάσεις για μια συνολική συμφωνία στη Μέση Ανατολή, με τη συμμετοχή των αραβικών κρατών και φυσικά του Ισραήλ. Η Αίγυπτος, ως χώρα υποδοχής της συνόδου, επανακτά τον ρόλο του σταθεροποιητή, ενώ η Σαουδική Αραβία και η Ιορδανία τηρούν στάση αναμονής, παρακολουθώντας τις κινήσεις της Τεχεράνης. Η πιθανότητα ενός νέου πλαισίου ασφάλειας που θα περιλαμβάνει μηχανισμούς επιτήρησης, ανοικοδόμησης και ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα, ενισχύει την προοπτική ειρήνης, αλλά ταυτόχρονα προκαλεί αντιδράσεις από σκληροπυρηνικά στοιχεία και στις δύο πλευρές που θεωρούν τη συμφωνία παραχώρηση.
Η συμμετοχή της Ελλάδας και της Κύπρου, δύο κρατών με στενούς δεσμούς τόσο με το Ισραήλ όσο και με τον αραβικό κόσμο, δεν είναι τυχαία. Αντιπροσωπεύει μια νέα διπλωματική ισορροπία στην Ανατολική Μεσόγειο, όπου η ειρήνη στη Γάζα συνδέεται πλέον άρρηκτα με τα ενεργειακά δίκτυα, τη σταθερότητα των θαλάσσιων οδών και τη συνεργασία για την αντιμετώπιση της τρομοκρατίας. Η παρουσία τους προσδίδει ευρωπαϊκή διάσταση στην πρωτοβουλία, καθιστώντας την όχι απλώς μια αμερικανική παρέμβαση, αλλά ένα εγχείρημα με ευρύτερη περιφερειακή υποστήριξη.
Ωστόσο, η μακροχρόνια ειρήνη στη Μέση Ανατολή παραμένει εύθραυστη. Οι βαθιές πληγές, η δυσπιστία μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων, και η ανάμειξη περιφερειακών δυνάμεων με αντικρουόμενα συμφέροντα καθιστούν κάθε συμφωνία εξαιρετικά δύσκολη στην εφαρμογή της. Το ενδεχόμενο αναζωπύρωσης εντάσεων, είτε μέσω τρομοκρατικών επιθέσεων είτε μέσω πολιτικών ανατροπών, δεν μπορεί να αποκλειστεί. Η σταθερότητα της περιοχής θα εξαρτηθεί από το αν οι δεσμεύσεις που θα αναληφθούν σήμερα στο Κάιρο θα συνοδευτούν από διαρκή πολιτική βούληση και διεθνείς εγγυήσεις.
Σε κάθε περίπτωση, η σημερινή ημέρα της 13ης Οκτωβρίου 2025 μπορεί να μείνει στην ιστορία ως η απαρχή μιας νέας εποχής για τη Μέση Ανατολή, μιας εποχής δύσκολης, αλλά ελπιδοφόρας. Η απελευθέρωση των ομήρων και η σύνοδος της ειρήνης στην Αίγυπτο αποτελούν σημεία καμπής. Παρόλα αυτά, αν δεν ακολουθήσει συνέπεια, ειλικρίνεια και αμοιβαία εμπιστοσύνη, τότε ο δρόμος προς τη μόνιμη ειρήνη κινδυνεύει να χαθεί ξανά μέσα στα ερείπια των προσδοκιών, μέσα από την επικράτηση ακραίων εξτρεμιστικών στοιχείων που θα δημιουργήσουν ξανά συνθήκες ένοπλης σύγκρουσης.
Ο Μελέτης Ρεντούμης είναι οικονομολόγος τραπεζικός