Tου Ανδρέα Τσολακόπουλου
Οι κακοδαιμονίες και της εκπαίδευσης.
1.. Για τα τριτοβάθμια εκπαιδευτικά ιδρύματα: Σε μια δημοκρατική κοινωνία, καλό είναι να μην χρησιμοποιείται το απαγορεύεται, αλλά το επιτρέπεται υπό όρους.
Δεν νοείται να αποκλείουμε λ.χ. ντε φάκτο, τη λειτουργία τριτοβάθμιων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων από ιδιώτες, ακόμα και όταν ορθώνεται, έστω, κάποιος συνταγματικός φραγμός, καθόσον αυτός μπορεί να αναθεωρηθεί με τις προβλεπόμενες νόμιμες και ευρύτερες συναινέσεις.
Κι ο ιδιώτης, ως πολίτης, έχει δικαίωμα ή και καθήκον να υποστηρίζει κάθε «λογική» του πρωτοβουλία, από ενδιαφέρον για κοινωνική προσφορά.
Στην παιδεία όμως, όπως και στην υγεία, που πρέπει να είναι ελεύθερα αγαθά και μη εμπορεύσιμα, όταν υποκρύπτεται κάποια κερδοσκοπία (και μακριά βέβαια από αισχροκέρδεια), αυτή πρέπει να είναι περιορισμένη, να επενδύεται συνεχώς και πάντως να ελέγχεται.
Γι αυτό, ως πολιτεία, θα πρέπει να εξασφαλίζουμε, κατά προτεραιότητα, την εύρυθμη λειτουργία των αναγκαίων δημόσιων και δωρεάν εκπαιδευτηρίων κάθε βαθμίδας, πριν επιδοτήσουμε τα ιδιωτικά. (γιατί κι αυτά, μην ξεχνάμε, ότι επιχορηγούνται από την Ε.Ε.!).
Είναι όμως αδιανόητο να «προσκυνούμε» ξένους ιδιώτες να αναλάβουν εκείνοι και μάλιστα με το αζημίωτο, την ευθύνη λειτουργίας της εκπαίδευσης οποιασδήποτε βαθμίδας στη χώρα μας, η οποία διέδωσε τα φώτα του πολιτισμού σε όλους τους λαούς, ενώ θα έπρεπε να είμαστε πρωτοπόροι εμείς κι αλίμονο, βέβαια, αν επιδιώκουμε άλλους καταχθόνιους στόχους εύνοιας ημετέρων κλπ!
Η ποιότητα των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων κυρίως τριτοβάθμιων, δεν εξαρτάται βασικά από την ποσότητα της γνώσης, η οποία εξελίσσεται ταχύτατα και είναι κοινή για όλους, καθότι μεταδίδεται ακαριαία, από τη μια γωνιά της γης στην άλλη, αλλά οφείλεται στην επεξεργασία της, τη μελέτη και την έρευνα, τα οποία εξαρτώνται από το ύψος του προϋπολογισμού τους, δηλαδή από το περιβάλλον και την υλικοτεχνική τους υποδομή και από την αναλογία μεταξύ εκπαιδευτικών και φοιτητών (και της ποιότητας όλων των προσώπων κλπ).
Στη Μασαχουσέτη των ΗΠΑ βρέθηκε ο δωρητής Χάρβαρντ πριν από 400 περίπου χρόνια και δημιούργησε το φημισμένο πανεπιστήμιο και δίπλα στην ίδια πόλη, άλλοι ευεργέτες με το εξίσου εξαίρετο τεχνολογικό ίδρυμα Μ.Ι.Τ., όπου σε αυτά, για κάθε έναν εκπαιδευτικό αντιστοιχούν μόνο δύο με τρεις φοιτητές!
Και στην Ελλάδα, έχουμε δωρητές αλλά λόγω γεωπολιτικής θέσης τα χρήματα πηγαίνουν στην άμυνα και ευτυχώς έχουμε άριστους διδάκτορες (που αρκετοί είναι ξενιτεμένοι) και έτσι ισοζυγίζουμε, ώστε και τα πανεπιστήμιά μας να διακρίνονται παγκόσμια, ποιοτικά.
Πάντως, προκειμένου να μην υπάρχει πανεπιστημιακή ή τεχνολογική σχολή σε κάποιο νομό, (κυρίως επαρχιακό) προτιμότερο είναι να λειτουργεί έστω και ένα τμήμα μικρό, που θα είναι παράρτημα κάποιας σχολής της ίδιας περιφέρειας με κυλιόμενο ή ιπτάμενο προσωπικό, ώστε να υπάρχει παντού, το πρωταρχικό πολιτιστικό κύτταρο, που θα αναλαμβάνει διάφορες πρωτοβουλίες (επιμορφώσεις, σεμινάρια κλπ).
Μην έχουμε αυταπάτες, αλλά οι ιδιώτες θα λειτουργήσουν ανέξοδες σχολές αμφιθεάτρου, και υπάρχει βάσιμος φόβος ότι θα προτιμήσουν Αττική-Θεσσαλονίκη με αποτέλεσμα την ερήμωση της επαρχίας!
Ευχής έργο να γεμίσει όλη η χώρα, στην αρχή με μικρά δημόσια ιδρύματα, δωρεάν για όλους ακόμα και για τους ξένους (με το δημοσιονομικό κενό να καλυφθεί από άλλους πόρους).
2.. Υποχρεωτική εκπαίδευση: Για την τυπική εκπαίδευση και τη μόρφωση του λαού, από όπου εκπορεύονται και εξαρτώνται οι ποιότητες όλων των δραστηριοτήτων της κοινωνίας, πρέπει να εξασφαλίζονται όσο περισσότερο γίνεται, οι ίσες ευκαιρίες, αλλά και οι ίδιες αφετηρίες για όλους..
Μπορεί να ισχυριζόμαστε ότι η υποχρεωτική εκπαίδευση είναι ενιαία για όλα τα παιδιά που κάθονται στα «ίδια» θρανία, π.χ. από την πρώτη δημοτικού, αλλά μόνον αυτό δεν σημαίνει ότι έχουμε ισότητα, καθόσον ορισμένα παιδιά δεν έτυχαν της στοιχειώδους αγωγής από τη γέννησή τους, μέχρι να πάνε στο σχολείο. Πώς να «εξισωθεί» λ.χ. ένα παιδί που έχει όλες τις ανέσεις στο σπίτι του σε ένα περιβάλλον από μορφωμένους γονείς κλπ, με ένα άλλο παιδί που μέχρι να πάει στο σχολείο ξέρει μόνο να περπατά ξυπόλυτο στ’ αγκάθια, ή να ζει μέσα σε λαγούμια! Πώς θα προσαρμοστεί αυτό το παιδί, αργότερα στο κοινωνικό σύνολο να ξεριζωθεί κατ’ αρχάς η αυξημένη παιδική εγκληματικότητα κλπ;
Χρειάζεται να δοθούν κίνητρα για τη σχετική προετοιμασία (με σχολές γονέων κλπ).
3.. Για το γνωστικό πεδίο: Η γνώση δεν καταργείται βέβαια, όπως είπαμε, αλλά εξελίσσεται και διαδίδεται συνεχώς, διαπλανητικά και ακαριαία.
Είναι ουτοπία επομένως, να επιμένουμε στην κάθε λεπτομέρεια της παροδικής διδακτέας ή εξεταστέας ύλης που μάλιστα προσπαθούμε να την αποστηθίσουμε ή να την εξεταζόμαστε, γιατί τη θεωρούμε καθοριστική, για κάθε νόσο…
Το σχολείο δεν μπορεί να είναι φορέας κοινωνικής επιλογής, ιδεολογικής διαστρωμάτωσης και ανάπτυξης των κοινωνικών ανισοτήτων, αλλά να λαμβάνει υπόψη του τις ιδιαίτερες κλίσεις, τα ενδιαφέροντα και τα άλλα προσόντα της προσωπικότητας των μαθητών, που εμείς τους πιέζουμε, να μάθουν όλοι τα ίδια και μάλιστα αρκετά εξεζητημένα και μη βασικά, χωρίς να τους αφήνουμε να σκέφτονται κριτικά, γόνιμα και δημιουργικά!
Κατά τον Αϊνστάιν, μόρφωση είναι εκείνο που σου μένει όταν ξεχάσεις όσα έμαθες στο σχολείο, γι αυτό ο δάσκαλος πρέπει να δημιουργεί και την κατάλληλη ατμόσφαιρα, εκτός του γνωστικού μέρους και μάλιστα με το παράδειγμά του.
Οι εκπαιδευτικοί διδάσκουν αυτά που έμαθαν πριν από χρόνια και τα οποία διδάχτηκαν από τους προηγούμενους πριν από περισσότερα χρόνια και πάει λέγοντας, οπότε έχουν ανάγκη από συνεχή μελέτη και επιμόρφωση και όχι μόνο στο επιστημονικό πεδίο, αλλά και στο παιδαγωγικό, το διδακτικό, το διοικητικό, το ψυχολογικό…
Παλαιότερα, που ήταν περιορισμένες οι γνώσεις μιλούσαμε για κινητές βιβλιοθήκες και φροντίζαμε να «μαθαίνουν» τα παιδιά όσο γίνεται περισσότερα.
Αργότερα, λέγαμε να μαθαίνουν πώς να μαθαίνουν, στη συνέχεια πώς να βρίσκουν τη γνώση στο διαδίκτυο, πώς να την εφευρίσκουν, ή να την ανακαλύπτουν, πώς να την παράγουν με την τεχνητή νοημοσύνη, ή πώς να την φαντάζονται κλπ.
Σε άλλο σημείωμα τεκμηριώνεται η άμεση κατάργηση των πανελληνίων, της παραπαιδείας κλπ.
Το εξεταστικό σύστημα πάντως είναι σαθρό, αλλοπρόσαλλο και άδικο, εξ υποθέσεως και εκ κατασκευής.
Η πολιτεία, μάλλον εσκεμμένα ή καθοδηγούμενη (;), δημιουργεί τον απαγορευμένο καρπό του φραγμού των εισαγωγικών εξετάσεων για την τριτοβάθμια, που είναι ταξικός ανταγωνισμός, αλλά «γλυκός» για το γονιό, που νιώθει υποχρέωση να ανταποκριθεί, ο δύσμοιρος, με κάθε θυσία.
Προσπαθεί με ενέσεις και φροντιστήρια (που ξοδεύει πολλαπλάσια και άσκοπα) για να εισαχθεί το παιδί του, όπου-όπου, ακόμα και στην πεντηκοστή προτίμησή του, για να εκπληρώσει το χρέος του…
Ένας που πρώτευσε στην εισαγωγή του π.χ. στη νομική σχολή και που αποφοίτησε πρώτος από τη σχολή του με μεταπτυχιακό και στην πράξη κορυφαίος δικηγόρος, ή δικαστικός, αν δοκιμάσει να ξαναδώσει εισαγωγικές στην ίδια του τη σχολή, δεν είναι βέβαιη η εισαγωγή του! κι αυτό δεν σημαίνει ότι δεν είναι καλός νομικός. Πού είναι η αξιοπιστία;
Πολλά «μυαλά» δεν αξιοποιούνται και πολλά φαινόμενα, π.χ. μαθηματικά, χάθηκαν, γιατί δεν «πέρασαν» π.χ. στο μαθηματικό τμήμα, επειδή δεν έγραψαν καλή έκθεση ή χημεία, για μια στιγμιαία «αποτυχία», χωρίς να ξεχνάμε και τους εν υπνώσει Αϊνστάιν, που μπορεί να «ξυπνήσουν» αργότερα! που θα σώσει την ανθρωπότητα.
Αυτό είναι η κατάντια της εκπαίδευσης και έτσι δυστυχούν τα παιδιά μας και η κοινωνία.
Το λύκειο, πάντως, πρέπει να αποδεσμευτεί από την τριτοβάθμια και να αποκτήσει την αυτοτέλειά του ως ολοκληρωμένη εκπαίδευση, αρκούντως ισχυρή, ώστε να είναι αυτοδύναμο μορφωτικά, αλλά και η βάση για παραπέρα εξειδίκευση, στην τριτοβάθμια..
Σήμερα, συσσωρεύεται στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση αυτούσια σχεδόν όλη η ύλη των πανεπιστημίων, «όλων» των σχολών, με την ψευδαίσθηση ότι παράγουμε μικροεπιστήμονες παντός καιρού.
4.. Οι εκπαιδευτικοί: Η αξιολόγηση είναι σύμφυτη με την εκπαίδευση και πρέπει να είναι συνεχής, αλλά πάντα ως διαπιστωτική πράξη (με τη διαγνωστική της σημασία), που προσπαθεί να «επέμβει», έστω και εκ των υστέρων, με την έννοια της θεραπείας και της βελτίωσης, της πρόληψης, και της μελλοντικής προοπτικής, ώστε να την αποζητά κι ο ίδιος ο κρινόμενος.
Οι εκπαιδευτικοί κρίνονται καθημερινά, παρά την εσφαλμένη άποψη.
Υπάρχουν αδυναμίες, που μπορούν, όμως, να διευθετηθούν, με πολλούς τρόπους, (με επιμόρφωση, με απασχόληση σε διοικητικά καθήκοντα κλπ), γιατί ο εκπαιδευτικός πρέπει να είναι ακέραιος, μέσα στην τάξη, αλλά είναι και τα βιολογικά προβλήματα υγείας (όρασης, ακοής κλπ) και το όριο ηλικίας.
Είναι απαράδεκτη, όμως η ανεπάρκεια του εκπαιδευτικού της τάξης και υπάρχουν πολλοί τρόποι βελτίωσης (όχι φυσικά η απόλυση) και μην ξεχνούμε ότι το λειτούργημα αυτό είναι ψυχοφθόρο με τον καιρό.
Σε πολλούς άλλους κλάδους (ΔΕΚΟ, ολυμπιακή, ΔΕΗ, ΟΤΕ, τράπεζες, συνεταιρισμούς, στρατός κλπ), έγιναν πρόωρες συνταξιοδοτήσεις.
Και το εκπαιδευτικό δυναμικό είναι γερασμένο και χρειάζεται άμεση ανανέωση. Προτείνεται:
Πρόωρη πλήρης συνταξιοδότηση, μετά από 32 έτη διδασκαλίας, ή ηλικία 65 ετών.
Να αποσύρεται ο μάχιμος εκπαιδευτικός για να προσφέρει στην Τ.Α. και στον πρωτογενή τομέα κλπ.
Να διπλασιαστεί ο μισθός του και να «λειτουργεί» με πλήρη και αποκλειστική απασχόληση, μόνο μ’ αυτή την έγνοια, σε όλο το χρόνο του, με προσφορά «εργασίας» και τα απογεύματα, με συμμετοχή σε διάφορες εκδηλώσεις, στο αναγνωστήριο κλπ. Δεν υπάρχει υπεράριθμος εκπαιδευτικός.
5.. Οι μαθητές: Να προάγονται όλοι, αλλά με την προϋπόθεση να εμπεδώσουν, υποχρεωτικά όλοι (με επαναλήψεις, ενισχυτική διδασκαλία, πρόσθετη στήριξη …..κλπ) την διαχρονική κρίσιμη μάζα της ύλης, που είναι προαπαιτούμενη για τις επόμενες τάξεις, αφού, εξάλλου, μόνον το 5% της σχολικής μάθησης είναι λειτουργική και χρήσιμη γνώση.
Αυτή είναι η λεγόμενη ελάχιστη βάση (κεντρική ιδέα), που πρέπει να παρέχεται σε όλους, ως πρωταρχική υποχρέωση της πολιτείας.
Για τη σχολική τάξη, μπορεί να υπάρχει ανά μάθημα σε βίντεο (ανανεωνόμενο κάθε χρόνο, από ειδική ομάδα που διδάσκει και παρακολουθεί το πρόγραμμα), για κάθε ωριαία διδασκαλία, παρουσίαση του γνωστικού αντικειμένου με διάρκεια 7 λεπτών, ενιαία και πανελλαδικά για όλους, με διαγράμματα, τεκμηριωμένα επιστημονικά κλπ και το υπόλοιπο της ώρας να αναλαμβάνει ο εκπαιδευτικός για εξηγήσεις, εμπεδώσεις κλπ. Αυτές είναι μεταρρυθμίσεις.
Αν γίνουν τα παραπάνω, θα πλημμυρίσουν από χαρά κι ευτυχία τα σχολεία, οι μαθητές και η κοινωνία, χωρίς αγχωτικούς και κομπλεξικούς ανθρώπους. (κι αλίμονο, για το αντίθετο!).
Η υπόλοιπη ύλη θα αξιολογείται και θα βαθμολογείται, μόνον ενδεικτικά, για την αυτογνωσία, τον επαγγελματικό προσανατολισμό και για παραπέρα άλλες εσωσχολικές ή εξωσχολικές χρήσεις..
Προσοχή στις γνώσεις που οδηγούν στην αποστήθιση και στην επιφανειακή μάθηση (διαβάζουν ό,τι εξετάζονται), με όλες τις αρνητικές ψυχολογικές επιδράσεις, με το εξεταστικό άγχος, την καταστροφή της αυτοπεποίθησης και την πρόκληση διαφόρων τραυμάτων κλπ. κλπ κλπ…
6.. Οι ευθύνες της πολιτείας:
Η ηγεσία του υπουργείου και η σύνταξη της εκπαιδευτικής νομολογίας, πρέπει να προέρχεται από επιτροπές ικανών εκπαιδευτικών, που είναι γνώστες του αντικειμένου.
Συνήθως, είναι μόδα τελευταία, να αναλαμβάνουν ως υπουργοί κάποιοι ουρανοκατέβατοι ξένοι, από το πουθενά, π.χ. νομικοί, γιατροί, μηχανικοί, οικονομολόγοι κλπ και αρέσκονται να βάζουν την προσωπική τους σφραγίδα, όσο γίνεται γρηγορότερα, επί τη αναλήψει, με βιασύνη, χωρίς μελέτη!, εκτονώνοντας τα προσωπικά τους απωθημένα!
Εξαγγέλλουν αλλαγές που αφορούν στα εξωτερικά γνωρίσματα (ονομασίες κλπ), που δεν έχουν δαπάνες, αλλά μπορεί έμμεσα να πριμοδοτούν κάποιους ημέτερους επιλεκτικά.
Δεν ασχολούνται, όμως, με την πραγματική εσωτερική και λειτουργική εκπαιδευτική μεταρρύθμιση, όπως η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών, τα αναλυτικά προγράμματα, τα συγγράμματα, η υλικοτεχνική υποδομή κ.λ.π.
7. Για την Τεχνική εκπαίδευση.: Αυτή είναι απαξιωμένη κοινωνικά, ως παγκόσμια πρωτοτυπία που παρατηρείται μόνο στην Ελλάδα, όπου θέλουμε να «κατευθύνεται» σε αυτήν ο «χειρότερος» μαθητής, παρόλο που αυτός σκέφτεται και με το μυαλό και με το χέρι. (όπως διακηρύσσει και το Μ.Ι.Τ.).
Κι αυτό το κάνουμε απροκάλυπτα: Δεν κάνεις εσύ για γράμματα. Να γίνεις ψυκτικός!
Στην ελληνική κοινωνία κυριαρχεί το μικροαστικό πρότυπο του αντιτεχνολογικού συνδρόμου, που η επίσημη πολιτεία το επιτείνει., ενώ η ΤΕΕ έπρεπε να είναι πόλος έλξης των «καλύτερων» και όχι με την παγίδα της αναγκαστικής στροφής στην τριτοβάθμια, αλλά και στην παραγωγή (αδόκιμα τη λέμε αγορά εργασίας), που έχει ανάγκη και από μεσαία τεχνικά στελέχη, ακόμα και με κίνητρα για την κατοχύρωση του κάθε επαγγέλματος. Να πρυτανεύσει η ισοτιμία πνευματικής και χειρονακτικής εργασίας.
Η τεχνολογία είναι η βιωματική εφαρμογή της επιστήμης, μέσω της οποίας «εμπεδώνεται» η επιστήμη. Σημασία έχει, ο μαθητής να αποκτά τις κομβικές γνώσεις και δεξιότητες –κλειδιά-που είναι αναλλοίωτα και διαχρονικά, για να μπορεί να προσαρμόζεται ευκολότερα..
Το λύκειο είναι υπεραρκετό για τη βασική εκπαίδευση όλων των πολιτών και δεν συγκρίνεται με την τριτοβάθμια η οποία εξειδικεύει μόνο σε μία ειδικότητα-τομέα.
Δεν είναι «κατώτερος», ο απόφοιτος λυκείου, από τον απόφοιτο του πανεπιστημίου, με την παραπάνω έννοια, εκτός από την μοναδική επιπλέον εξειδίκευσή του, στην τριτοβάθμια..
Σήμερα, δεν υπάρχουν προνομιακά επαγγέλματα.
Περισσεύουν και γιατροί και μηχανικοί και δικηγόροι, αλλά δεν το παραδεχόμαστε, λόγω νοοτροπίας.
Να εισάγεται όπου επιθυμεί ο καθένας και μέσα στην τριτοβάθμια να διακρίνονται οι κλίσεις και τα ταλέντα.
Καμία σχολή δεν είναι ανώτερη από κάποια άλλη και κάθε επάγγελμα είναι αξιοπρεπές και χρήσιμο για την εθνική οικονομία, αν το γνωρίζεις καλά και είσαι ευτυχισμένος, που το εξασκείς..
Σε όλες τις ανεπτυγμένες χώρες π.χ. τα ποσοστά του μαθητικού δυναμικού είναι 30% γενική, 70% τεχνικοεπαγγελματική εκπαίδευση, αλλά στην Ελλάδα ο συσχετισμός είναι αντίστροφος και συνεχίζει να είναι και αντίρροπος ή τεχνητά στάσιμος.
Η παραπάνω «κατάσταση των μαζικών πτυχιούχων», θα είναι, βέβαια προσωρινή, γιατί το σύστημα θα ισορροπήσει, αφού θα πάψει ο πειρασμός και ο φραγμός, επειδή η παραγωγή (που κακώς τη λέμε αγορά εργασίας) έχει ανάγκη και από «μεσαία» στελέχη, προερχόμενα κυρίως από την τεχνική και επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση, η οποία πρέπει να «αναβαθμισθεί», τουλάχιστον ηθικά.
Εξάλλου, όλοι, ως άνθρωποι, είμαστε ισότιμοι και απλά αλλάζουν οι ρόλοι μας, κάθε φορά.
Η ποιότητα, στην εκπαίδευση, είναι συνεχώς κρινόμενη.;
Αυτή είναι η λεγόμενη βάση, που πρέπει να παρέχεται, ως πρωταρχική υποχρέωση της πολιτείας.
Η καθοριστική βασική εκπαίδευση, μπορεί να ολοκληρώνεται, αυτοδίκαια, με την αποφοίτηση από τη δευτεροβάθμια κι απ’ εκεί και πέρα να αρχίζουν οι εξειδικεύσεις, είτε με συνέχιση των σπουδών στην τριτοβάθμια, είτε στα Ι.Ε.Κ. κλπ, ή με τη βαθύτερη πρακτική εμπειρία και κατάρτιση, σε οποιονδήποτε τομέα της παραγωγικής διαδικασίας, με τη βοήθεια, κυρίως, του σχολικού επαγγελματικού προσανατολισμού.
Κάθε απόφοιτος της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, κατά τεκμήριο, πρέπει να γνωρίζει τα «βασικά» κι αυτή είναι η θεμελιώδης ευθύνη του εκπαιδευτικού συστήματος.
Για την προαγωγή στην επόμενη τάξη, υποχρεωτικά (εδώ χρειάζεται η ενισχυτική διδασκαλία), να εμπεδώνουν, όλοι οι μαθητές, την κρίσιμη μάζα της ύλης, που προαπαιτείται για την επόμενη τάξη κλπ.
Αυτές θα είναι οι βασικές γνώσεις και όχι να αρχίσουν και πάλι οι κοκορόμυαλοι να μιλάνε, με την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων, ότι έχουμε αγράμματους! επειδή έγραψαν κάτω από τη βάση, σε προσωρινή ύλη, ενώ ήδη είναι απόφοιτοι λυκείου! Ποιος φταίει;
Ηλεκτρολόγος-Μηχανολόγος-Μαθηματικός, συνταξιούχος εκπ/κός