Του Γ. Λακόπουλου
Τι συμβαίνει τελικά με τον Κώστα Λαλιώτη; Για να γίνουμε λίγο επετειακοί: τι ρόλο έχει στα κοινά ο ένας από τους δυο φοιτητές που πήδησαν θαρραλέα πριν από 43 χρόνια έξω από τα κάγκελα του Πολυτεχνείου για να διαπραγματευτούν, κάτω από την κάννη του τανκ, την αναίμακτη έξοδο των εγκλωβισμένων;
Βρίσκεται πράγματι πίσω από τις στρατηγικές επιλογές της Φώφης Γεννηματά; Υπήρξε πράγματι προξενητής της σύγκλισης μεταξύ ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ- και αν υπήρξε τον απαξιωμένο Σπίρτζη βρήκε να στείλει για το προξενιό;
Χάθηκε ο κόσμος να το κάνει με τον διαχρονικό συνομιλητή του, από το παλιό “Ντόλτσε”, Αλέκο Φλαμπουράρη, που θα έπιανε και τόπο; Ή να το πάει απ’ ευθείας ο ίδιος στον Αλέξη Τσίπρα, καθόσον είναι βέβαιο ότι έχει τρόπο επικοινωνίας και επιπλέον έχουν καθίσει στο παρελθόν, τουλάχιστον άπαξ, σε ένα τραπέζι ή έστω σε ένα σαλόνι.
Γιατί ενώ διαψεύσει κατηγορηματικά την πράξη της μεσολάβησης, αλλά και το περιεχόμενο της -που του καταλογίζεται, δείχνει αμήχανος όταν ο Γ. Παπαχρήστος και τα “Νέα” τον στριμώχνουν στο καναβάτσο- αυτόν που είχε κάποτε κράτος και βασίλειο στα ΜΜΕ και δεν άφηνε τρίχα να πέσει κάτω;
Τι συμβαίνει, λοιπόν, με τον Λαλιώτη; Οι απαντήσεις είναι δύο. Πρώτη: ό,τι συνέβαινε πάντα. Δεύτερη: κάνει όλα τα λάθη μαζεμένα. Για να τις συμπτύξουμε σε μια: σκούριασε και δεν αποδίδουν πια οι παλιές τεχνικές στην ανάδειξη του ρόλου, της παρουσίας και της επιρροής του, σε κρίσιμες καταστάσεις. “Όταν ήμουν νέος μπορούσα να θυμηθώ τα πάντα, είτε είχαν συμβεί είτε όχι” θα έλεγε ο Μαρκ Τουέιν.
Το χαμένο όνειρο
Θα πρέπει να ήταν στις αρχές της δεκαετίες του 1990 όταν ο Λαλιώτης δήλωνε ότι “το 2000 θα είμαι 49 χρόνων”. Σε ελεύθερη μετάφραση: θα υπερφαλαγγίσω με το όπλο της ηλικίας τους λοιπούς δελφίνους. Όνειρο ήταν και πάει. Προτού πριν έλθει το 2000 φάνηκε ότι δεν του βγαίνει.
Δεν του βγήκε καν ούτε το ενδεχόμενο να προωθήσει τον χαρισματικό Βενιζέλο πρώτο και να είναι αυτός πανίσχυρος δεύτερος. Του έμεινε μόνο η δόξα ότι έπαιξε κεντρικό ρόλο στην αντιμετώπιση του Μητσοτάκη και την επιστροφή του Ανδρέα Παπανδρέου στην πρωθυπουργία το 1993. ΟΠως το 1985 τίναξε στον αέρα τον Κ. Μητσοτάκη..
Τον Ιανουάριο του 1996 στην εκλογή Πρωθυπουργού από την Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΠΑΣΟΚ η επικαιρότητα, την οποία επηρέαζε με τη δράση του, ανέδειξε ότι ήταν ο κρίσιμος παράγων. Στον πρώτο γύρο κατένειμε την επιρροή του έτσι ώστε να μην μειωθεί κανείς υποψήφιος και στο δεύτερο την μετακίνησε στον Κ. Σημίτη.
Οι εξελίξεις ακυρωσαν αυτή την εκδοχή, καθώς η μόνη ορατή ομάδα που μετακινήθηκε ήταν οι έξι του Γ. Παπανδρέου. Από τον Γερ. Αρσένη πηγαν στον Σημίτη, μετά από μια επίσκεψη που έκαναν ο Σημίτης με τον Θ. Τσουκάτο, το βράδυ της 17ης Ιανουαρίου, στον υιό Παπανδρέου στο υπουργείο Παιδείας. Αν πάρουμε και τοις μετρητοίς όσα γράφτηκαν για το ρόλο του Λαλιώτη ο Σημίτης δεν πρέπει να είχε ούτε μια δωδεκάδα βουλευτές μόνος του.
Στο συνέδριο της ίδιας χρονιάς ο Λαλιώτης προσπάθησε να επιβάλει τη δυαρχία στηρίζοντας την υποψηφιότητα του Άκη Τσοχατζόπουλου για την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ, αλλά δεν πέρασε. Παρόλα αυτά το άστρο του μέλους της ιστορικής τρόικας –με τον Άκη και τον Γεννηματά- συνέχιζε να λάμπει και στο έκτακτο συνέδριο του 2001 βγήκε πρώτος στην Κεντρική Επιτροπή και κατέλαβε θριαμβευτικά τη θέση του γραμματέα της.
Αλλά δεν έμελλε να μακροημερεύσει και ενάμιση χρόνο αργότερα τη θέση του πήρε το “υβρίδιο του Μίλερ”, όπως αποκαλούσαν οι φίλοι του τον Μιχ. Χρυσοχοϊδη. Υπαινισσόμενοι ότι είχε την υποστήριξη του Αμερικανού πρέσβη ως υπουργός Δημόσιας Τάξης που εξάρθρωσε τη 17Ν- για να προωθήσει τον Γ. Παπανδρέου, σε αντίθεση με τον ίδιο που πρωτοστατούσε στις αντιαμερικανικές κινητοποιήσεις για τους βομβαρδισμούς στη Γιουγκοσλαβία.
Απόδραση στη σιωπή
Η ουσία είναι ότι ένα μεσημέρι ο Κ. Σημίτης τον φώναξε, λίγο πριν από μια συνεδρίαση του Εκτελεστικού Γραφείου, αλλά δεν ήταν για να κανονίσουν, ως συνήθως, την ημερήσια διάταξη. Του είπε ότι πρέπει να εγκαταλείψει το αξίωμά του και το μόνο που έχει να ότι δώσει είναι το… υπουργείο Γεωργίας. Μάλλον γνωρίζοντας ότι δεν θα δεχθεί ποτέ την αποκαθήλωση. Αλλά ούτε και ένα χαρτοφυλάκιο που τον θέλει κάθε εβδομάδα στη Βρυξέλλες, όταν εφτά χρόνια ως υπουργός Δημοσίων Έργων δεν πήγε ούτε μια φορά!Ο θρίαμβος της ίντριγκας επί της ίντριγκας.
Έχοντας πυρηνική αντίληψη για το ρόλο του στο ΠΑΣΟΚ, κατάλαβε ότι ο Σημίτης τον ωθεί προς την περιφέρεια και τα παράτησε: εγκατέλειψε την ενεργό πολιτική και κατέφυγε στη σιωπή. Ήταν μια παλιά μέθοδος. Το έκανε και το 1985 όταν ένας εσμός της παραπασοκικής εξουσίας έπαιρνε το πάνω χέρι σε βάρος του.
Ο Παπανδρέου κράτησε κενή τη θέση του στη Κεντρική Επιτροπή. Επέστρεψε δυο χρόνια αργότερα και έκανε μια βουλευτική καριέρα στη Β’ Πειραιά, μέχρι να τα ξαναβροντήξει.
Μια απόπειρα να ξαναμπεί στο παιχνίδι επί Γ. Παπανδρέου -στον οποίο μαζί με τους Λιβάνηδες έδωσε το 2007 λευκή επιταγή στην αναμέτρηση του με το παλιό πουλέν του, τον Ευαγ. Βενιζέλο- του απέφερε μόνο τη θέση του Προέδρου του οικογενειακού “Ιδρύματος Ανδρέας Παπανδρέου” -στο οποίο δε πήγε ποτέ- με την υπενθύμιση ότι “υπήρξε ο τέταρτος γιος του Ανδρέα”. Και μια πρόταση για -όχι την πρώτη- θέση στο ψηφοδέλτιο επικρατείας, την οποία απέρριψε.
Και μετά “η σιωπή και μετά το τέλος” όπως τραγουδάει η Άλκηστις Πρωτοψάλτη, το τραγούδι της οποίας “Η σωτηρία της Ψυχής” είχε βάλει στο πικ-απ και το βράδυ της αναχώρησης του το 1985.
Αλλά για να μείνουμε στην Πρωτοψάλτη μέσα του σιγοβράζει το “είμαστε ακόμη ζωντανοί”. Άλλωστε πάντα και με όλους του προέδρους είχε στα κεντρικά γραφεία προσωπικό γραφείο με γραμματεία και -ως ένα σημείο- και οδηγό. Όλα άλλαζαν, αλλά ο Κώστας και τα ντουβάρια έμειναν ίδια.
Η επιστροφή στα μετόπισθεν
Η υποψηφιότητα της Φώφης Γεννηματά ήταν η ευκαιρία να το δείξει, και η επικαιρότητα κατακλύσθηκε από πληροφορίες για τον στρατηγικό ρόλο του. Ωστόσο στο προσκήνιο δεν βγήκε, εκτός από τις περιπτώσεις που έστειλε μακροσκελείς επιστολές για θέματα που θεωρούσε ότι τον έθιγαν και ένα-δύο άρθρα. Έχοντας αποσυρθεί στα Δολιανά, άφηνε μετέωρο αν νιώθει σαν Κιγκινάτος στο Λατιφούντιό του ή σαν έφεδρος στρατηγός σε πρώτη ζήτηση.
Η διακίνηση της πληροφορίας για τον μεσολαβητικό ρόλο του με τους Συριζαίους και οι συναφείς πληροφορίες που ακολούθησαν προκάλεσαν εκ μέρους του επιστολοδιάρροια και απόλυτες- διαψεύσεις. Αλλά πάντα σε φιλικό ύφος στους αποδέκτες, ακόμη και όταν τον κρεμούσαν στο τσιγκέλι.
Αυτό ήταν και το λάθος του που δείχνει ότι κουράστηκε πλέον . Που είναι τα χρόνια που μπορούσε ακόμη και να στήνει και να ξεστήνει υποθέσεις στην επικαιρότητα, ή να παίρνει δάφνες ακόμη και όταν είχε ηττηθεί κατά κράτος.
Π.χ. στην περίφημη αναμέτρηση του Πεντελικού το 1990 ήταν με την ομάδα Σημίτη , που προσπάθησε να τελειώσει τον Ανδρέα Παπανδρέου, προτείνοντας τον Παρασκευά Αυγερινό αντί του Άκη ως πρώτο γραμματέα του ΠΑΣΟΚ. Παρόλα αυτά διατήρησε το φωτοστέφανο ότι “δεν πρόκειται να γίνει πατροκτόνος”.
Αυτή τη φορά με την μεγάλη δόση της αιφνίδιας παρουσίας του στο προσκήνιο για να διαψεύσει ως “ανυπόστατα” ότι μίλησε με τον Σπίρτζη για σιρμαγιές ή ότι πρότεινε την αποβολή του Βενιζέλου. Αλλά από μόνη της η επιστολογραφία του άφηνε την εντύπωση της παρουσίας του στο παρασκήνιο, με ρόλους που δεν έχει και κανείς δεν του αναθέσει -όπως παλιά. Ο παλιός παντοκράτορας δεν υπάρχει πια.
Σήμερα ο Κώστας Λαλιώτης είναι 65 ετών. Δεν το έχει δηλώσει ο ίδιος πριν από μια δεκαετία, προκύπτει από το ημερολόγιο. Μένει πάντα εκτός επίσημης πολιτικής. Δεν έχει κομματικό αξίωμα, γκριζάρισε και πάχυνε, ντύνεται με χαρούμενα χρώματα, μένει πάντα στο νοίκι και στο ίδιο σπίτι, δηλώνει ως επίσημο επάγγελμα δημοσιογράφος και τρώει κάθε Πέμπτη στη Μίνα, με την ηγετική ομάδα των “Λευτεριστών”. Νιώθει βετεράνος, αλλά όχι απόμαχος και δεν έχει αποδεχθεί την ιδέα ότι η παρουσία του στην πολιτική ήταν οριακού χαρακτήρα.