Νέμεσις!

Του Νίκου Μαραντζίδη

Αναμφίβολα, είναι εξαιρετικά προβληματικό για οποιονδήποτε πολιτικό οργανισμό να επιδεικνύει τέτοια έλλειψη διορατικότητας. Ιδιαίτερα, μάλιστα, για αυτούς που κραύγαζαν «επιτέλους φως» με την αναγγελία της υποψηφιότητάς του Κασσελάκη είναι να απορεί κανείς. Ήταν στ’ αλήθεια στελέχη μεγάλου κόμματος ή μήπως θαμώνες σε πανηγύρι;

Ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να είναι το αγαπημένο πεδίο μελέτης των υποστηρικτών της θεωρίας του χάους. Αναλογιστείτε μόνο τι συνέβη τις τελευταίες εβδομάδες: η αντίδραση της Λινού στη βουλή προκάλεσε τη διαγραφή του Πολάκη από την κοινοβουλευτική ομάδα. Αμέσως, στελέχη της εσωκομματικής αντιπολίτευσης ζήτησαν την οριστική διαγραφή του από μέλος του κόμματος. Ο πανικός, όμως, της ηγεσίας και η ανάγκη εξευμενισμού του Πολάκη, του οποίου οι οπαδοί διεξήγαγαν «ιερό πόλεμο» στο διαδίκτυο, μετέβαλαν τον ΣΥΡΙΖΑ σε τρελό καράβι που άλλαζε διαρκώς κατεύθυνση. Ο Κασσελάκης αντικατέστησε τον Φάμελλο με τον Παππά και διέγραψε την Λινού επαναφέροντας τον Πολάκη. Και ξαφνικά, από εκεί που ο Πολάκης ειρωνευόταν την Γεροβασίλη να πάρει ζακετούλα γιατί θα έχει κρύο τον Οκτώβριο στο συνέδριο, ψήφισε μαζί της την πρόταση μομφής εναντίον του Κασσελάκη. Κι οι 87 που ετοίμαζαν ανόρεχτα τις βαλίτσες τους για αναχώρηση πήραν τα ηνία των εξελίξεων. Τελικώς, ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι η θεωρία του χάους είναι το χάος το ίδιο.

Αυτή η εξωφρενική αλληλουχία απρόβλεπτων γεγονότων δεν αναιρεί το αυτονόητο: η πτώση του Κασσελάκη υπήρξε ένα προαναγγελθέν χρονικό. Η εκλογή του, ένα χρόνο νωρίτερα, είχε παραβιάσει όλα τα πρωτόκολλα ενός κόμματος εξουσίας. Σαν να μην έφτανε αυτό, η φαντασίωση των οπαδών του Κασσελάκη, πως η εκλογή του νέου ηγέτη συνιστούσε το ελιξίριο της νεότητας για τον ΣΥΡΙΖΑ, ενίσχυσε παροξυσμικά φαινόμενα στο διαδίκτυο και τροφοδότησε περαιτέρω τη ναρκισσιστική πόζα της νέας ηγεσίας. Ο ΣΥΡΙΖΑ με τα σπίτια του, τα πόθεν έσχες, τα σκυλιά, τις σηπτικές δεξαμενές, τα γυμναστήρια και τους γάμους του έγινε για το φιλοθεάμον κοινό κάτι σαν τον «γύρο του θανάτου» στα παλιά λούνα παρκ. Με άλλα λόγια, ύβρις! Και την ύβρη θα διαδεχόταν ασφαλώς η Νέμεσις. Elementary, my dear Watson, που θα ’λεγε ο Σέρλοκ Χολμς.

Αναμφίβολα, είναι εξαιρετικά προβληματικό για οποιονδήποτε πολιτικό οργανισμό να επιδεικνύει τέτοια έλλειψη διορατικότητας. Ιδιαίτερα, μάλιστα, για αυτούς που κραύγαζαν «επιτέλους φως» με την αναγγελία της υποψηφιότητάς του Κασσελάκη είναι να απορεί κανείς. Ήταν στ’ αλήθεια στελέχη μεγάλου κόμματος ή μήπως θαμώνες σε πανηγύρι;

Ασφαλώς δεν ήταν εντελώς ανόητοι οι άνθρωποι, ιδιοτελείς ήταν. Παρακινημένοι από την φιλαυτία τους χρησιμοποίησαν έναν υπέρμετρα φιλόδοξο αλλά άσχετο με την κομματική πολιτική άνθρωπο μόνο και μόνο γιατί επιδίωκαν για τον εαυτό τους έναν σπέσιαλ ρόλο στην μετα-Τσίπρα εποχή. Κι όταν είδαν ότι πούλαγε το «εγώ θα νικήσω το Μητσοτάκη», όπως το «θαυματουργό» νερό του Καματερού (οι νεότεροι ας γκουγκλάρουν), τζόγαραν τυχοδιωκτικά και αδίστακτα και εκμεταλλευόμενοι τους καχεκτικούς κομματικούς θεσμούς που αδυνατούσαν να εμποδίσουν τέτοιες εξελίξεις, μετέτρεψαν τον ΣΥΡΙΖΑ σε «τροχό της τύχης». Μαζί τους κι αυτοί που ήθελαν απεγνωσμένα να γίνουν «χαλίφηδες στη θέση του χαλίφη» και φοβήθηκαν μήπως το τρένο φύγει χωρίς αυτούς. Τελευταίοι και καταϊδρωμένοι, προστέθηκαν κι εκείνοι οι πρόθυμοι που προσάρμοσαν τη στάση του σώματος τους στην κατεύθυνση του ανέμου. Κι άλλοτε, είναι αλήθεια, πρώην επαναστάτες μεταμορφώθηκαν σε υπάκουους κομφορμιστές αλλά εκείνοι απέφυγαν, τουλάχιστον, τη γελοιοποίηση.

Πώς τόσα στελέχη πρώτης γραμμής συμπεριφέρονται τώρα σαν να μην φέρουν καμιά ευθύνη για αυτό που συνέβη; Αν δεν ήσουν ικανός να αντιληφθείς τους εξόφθαλμους κινδύνους από την ανεπάρκεια του Κασσελάκη πως μπορείς να κατανοήσεις πιο σύνθετα πράγματα; Αν επί έναν ολόκληρο χρόνο προσπαθούσες να πείσεις την κοινωνία πως ο Κασσελάκης είναι ο ιδανικός για να κυβερνήσει αυτή τη χώρα, μπορείς πραγματικά σήμερα να θεωρείς πως σου έμεινε ίχνος αξιοπιστίας; Πιστεύουν πως τώρα που ξεφορτώθηκαν τον Κασσελάκη, θα τους πουν οι πολίτες «μπράβο»; Μα είμαστε στα καλά μας;

Προφανώς, η καθαίρεση Κασσελάκη, έστω κι από καραμπόλα, είναι ευτύχημα. Σε αυτήν την καθαίρεση, εκτός από τον ίδιο τον Κασσελάκη, έπαιξαν ρόλο τα στελέχη που εγκατέλειψαν αμέσως τον ΣΥΡΙΖΑ καταδικάζοντας απερίφραστα το «φαινόμενο», τα στελέχη που παρέμειναν αλλά αρνήθηκαν να σωπάσουν δημιουργώντας έναν ισχυρό εσωκομματικό πόλο αντίστασης και κυρίως, η ίδια η κοινωνία που αποδοκίμασε από την πρώτη στιγμή τον Κασσελάκη (τόσο η δημοφιλία όσο και οι εκλογικές επιδόσεις του ήταν αξιοθρήνητες), μην αφήνοντας αμφιβολία για την ανεπιτυχή έκβαση του εγχειρήματος. Γιατί αν αυτό το μοντέλο ηγεσίας αποδεικνυόταν εκλογικά επιτυχές, θα μπορούσε να μεταδοθεί περαιτέρω με απρόβλεπτες συνέπειες. Τώρα όμως, για το κομματικό σύστημα, η ιστορία του Κασσελάκη είναι παράδειγμα προς αποφυγή.

Τελικά, η πολιτική απεχθάνεται την κενότητα, όσο πομπώδης κι αν είναι, όσο θράσος κι αν επιδεικνύει, όσες πλάτες κι αν της βάλουν τα ΜΜΕ και το διαδίκτυο. Γιατί η πολιτική δεν είναι πόζα, ή τουλάχιστον δεν είναι κυρίως πόζα. Το περιεχόμενο και οι ιδέες μετράνε ακόμη. Σίγουρα, η πολιτική είναι μια θάλασσα με αμέτρητα αχαρτογράφητα ύδατα αλλά η σοβαρότητα αποτελεί την ελάχιστη προϋπόθεση για να κολυμπήσει κανείς μέσα σε αυτήν με αξιώσεις ώστε να μην καταλήξει σύντομα στον βυθό της.

(Ο Νίκος Μαραντζίδης είναι Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας

AΠΟ ΤΑ ΝΕΑ