Του Γ. Λακόπουλου
Μια εφημερίδα δικαιούνται να εμφανίζει το προϊόν εργασίας μιας ιδιωτικής εταιρίας ως “ δημοσκόπηση”. Προφανώς. Για τα υπόλοιπα αρμόδιοι είναι οι αναγνώστες και κανείς άλλος.
Δικαιούται μια εταιρία να ισχυρίζεται ότι διενήργησε μια δημοσκόπηση; Προφανώς, αν με τον όρο δημοσκόπηση εννοείται “η έρευνα κοινής γνώμης που διενεργείται με επιστημονική μεθοδολογία από εξειδικευμένο προσωπικό και σκοπό έχει τη στατιστική καταγραφή της πραγματικότητας αναφορικά με τις απόψεις ή τις προθέσεις πάνω σε συγκεκριμένα ζητήματα, τα οποία τίθενται με τη μορφή ερωτημάτων σε επιλεγμένο στατιστικό δείγμα από ανθρώπους”– για να πάρουμε τον ορισμό της Βικιπαίδεια.
Από τη στιγμή που η κυβέρνηση αρνείται πεισματικά να αναθεωρήσει τη νομοθεσία του 2007 που διέπει τις δημοσκοπήσεις, μπορεί ο καθένας να κάνει τον δημοσκόπο και να κοινοποιεί αποτελέσματα που εμφανίζει ως αποτέλεσμα “δημοσκόπησης”.
Χωρίς καμία ανεξάρτητη δημόσια αρχή να ελέγχει πόσο κοστίζει η “δημοσκόπηση” του -ήτοι τι δουλειά έγινε, ποιος έβαλε τα λεφτά, αν πράγματι στο αρχείο του υπάρχουν τα ερωτηματολόγια που ισχυρίζεται ότι συμπλήρωσε και αν από την επεξεργασία τους προκύπτουν τα ποσοστά που παρουσιάζει.
Μπορεί οποιαδήποτε εταιρία εγγεγραμμένη σε ένα μητρώο ιδιωτικού φορέα, – αλλά και έξω από αυτό -να προβάλλει δημοσκοπήσεις χωρίς διαπιστωμένη εγκυρότητα. Γίνονται ΄δεκτά αυτά που δηλώνει. Κανείς δεν ελέγχει αν ανταποκρίνονται στην αλήθεια. Στην τυπική αλήθεια. Όχι αν τα ερωτηματολόγια συμπληρώθηκαν με τον σωστό τρόπο. Και αν η επεξεργασία τους,αποδίδει τις “πίτες” και τις “κολώνες” που κοινοποιεί.
Δεν μιλάμε για την επιστημονική ακρίβεια των μεθόδων μιας εταιρίας. Δικό της πρόβλημα και πρόβλημα όσων την εμπιστεύονται, παρότι τα τελευταία χρόνια οι πολιτικές δημοσκοπήσεις δίνουν αποτελέσματα στο γάμο του Καραγκιόζη.
Μιλάμε για κάτι απλούστερο: αν αυτές οι δημοσκοπήσεις υπάρχουν. Ή αρχίζουν και τελειώνουν με την κατασκευή αποτελεσμάτων σε έναν υπολογιστή. Κανένας ανεξάρτητος φορέας δεν το πιστοποίησε ποτέ.
Επιτρέπεται όμως αυτές οι δημοσκοπήσεις να γίνονται δεκτές ως προϊόν έρευνας κοινής γνώμης και να χειραγωγούν τη κοινή γνώμη; Νομίμως τυπικά. Ακόμη και όταν είναι προφανές ότι δημοσιοποιούνται όχι για να προβλέψουν ένα εκλογικό αποτέλεσμα, αλλά για να το επηρεάσουν.
Καταπίνουμε γκάλοπ που δεν ξέρουμε καν αν έγιναν πραγματικά. Και αν στο βαθμό που έγιναν, έστω και τυπικά, η επεξεργασία τους δίνει το αποτέλεσμα που εμφανίζουν.
Αυτό οδήγησε ορισμένους δημοσκόπους σε αποθράσυνση. Τώρα πλέον δεν εμφανίζουν το αποτέλεσμα της έρευνας για τη πρόθεση ψήφου που έκαναν, υποτίθεται. Εμφανίζουν την .. εκτίμηση ψήφου. Όχι το γκάλοπ, αλλά την ερμηνεία του.
Αν μια εταιρία παίρνει την ευθύνη να δημοσιοποιήσει μια έρευνα έχει και την ευθύνη. Και αν μια εφημερίδα το δημοσιεύει παίρνει το ρίσκο της. Μιλάμε πάντως για δημοσκόπηση- της οποίας η βασιμότητα θα κριθεί εκ των πραγμάτων.
Εκτίμηση ψήφου όμως δεν σημαίνει τίποτε. Για την ακρίβεια σημαίνει την γνώμη που έχει μια ιδιωτική εταιρία, όχι ιδιαίτερου κύρους, αν δούμε το ιστορικό της, για το πώς θα ψηφίσουν οι πολίτες. Αυτό δεν είναι δημοσκόπηση.
Παρόλα αυτά η κοινή γνώμη βομβαρδίζεται με… απόψεις εταιριών που εμφανίζονται ως δημοσκοπήσεις. Που δεν είναι καν στατιστικές που τάχα ακτινοσκοπούν τις εκλογικές διαθέσεις της κοινής γνώμης σε μια δεδομένη χρονική στιγμή. Είναι η επεξεργασία υποτιθέμενων στατιστικών.
Αυτό είναι παραπληροφόρηση, αν όχι εξαπάτηση, της κοινής γνώμης. Και αποτελεί μειονέκτημα για την σημερινή κυβέρνηση που δεν προστατεύει την κοινή γνώμη από σαλτιμπάγκους που εμπορεύονται το ενδιαφέρον της κοινωνίας για προβλέψεις.
Δεν βρίσκεται ένας αρμόδιος να εξηγήσει ότι η “εκτίμηση ψήφου” είναι προσωπική θεωρία ενός δημοσκόπου και πάντως όχι στατιστική απεικόνιση -έστω με τα δικά του μέτρα – και συνεπώς εξ των πραγμάτων αναξιόπιστη; Ούτε γι’ αυτό δεν είναι ικανές οι ρημαδοϋπηρεσίες των αρμοδίων υπουργών; Ή μήπως πιάνουν πόρτες για το χειμώνα;
