Γιατί ο δηλητηριασμένος «προδότης» είναι εκλογικό ατού για τον Πούτιν

Του Ντέιβιντ Χέρζενχορν (*)

Κατηγορίες για επίθεση με χημικό όπλο -και μια μείζων διπλωματική κρίση λίγες ημέρες πριν από μια εκλογική αναμέτρηση- θα προκαλούσαν προβληματισμό σε πολλούς ηγέτες του πλανήτη. Αλλά όχι στον Βλαντίμιρ Πούτιν.

Μπροστά στα τελεσίγραφα και τα μέτρα της Τερέζα Μέι, ο ισχυρός άνδρας της Ρωσίας κάνει μια επίδειξη τού πόσο ισχυρός είναι- τόσο μεταξύ των ψηφοφόρων του, όσο και στην παγκόσμια σκηνή. Αντί να εκφράζει οποιαδήποτε ανησυχία για την απάντηση της Δύσης, η οποία έχει ήδη επιβάλει μια σειρά οικονομικών κυρώσεων εναντίον της Μόσχας, ο ρώσος πρόεδρος ετοιμάζει μια τελευταία μεγάλη προεκλογική συγκέντρωση στην Κριμαία, τη χερσόνησο που προσάρτησε το 2014 παραβιάζοντας τους διεθνείς κανόνες. Θα μπορούσε να στείλει ένα πιο καθαρό μήνυμα ότι δεν φοβάται ούτε το Λονδίνο ούτε τις Βρυξέλλες, αλλά ούτε και την Ουάσινγκτον;

Αν το Κρεμλίνο βρίσκεται πίσω από την επίθεση, λέει ο Μάθιου Ροζάνσκι από το Kennan Institute που εδρεύει στην Ουάσινγκτον, δεν μπορεί να μην υπάρχει μια σχέση με τις εκλογές της 18ης Μαρτίου. «Ο Πούτιν έχει ανάγκη από την κινητοποίηση της εκλογικής του βάσης για να αποδείξει τη νομιμότητα του καθεστώτος του. Το μήνυμά του είναι ότι η Ρωσία δέχεται επίθεση κι εκείνος είναι ο προστάτης της. Είναι πιθανό λοιπόν ότι η πρόκληση μιας κρίσης με τη Δύση αυτήν ακριβώς τη στιγμή αποτελεί μια προσπάθεια να παρασύρει τους δυτικούς ηγέτες στις καταδίκες και προειδοποιήσεις που χρειάζεται.»

Όταν ένας δημοσιογράφος του BBC τον ρώτησε πρόσφατα για την επίθεση με νευροτοξίνη, ο Πούτιν του απάντησε πως αυτό που τον ενδιαφέρει είναι η βελτίωση της ζωής των ανθρώπων. «Πήγαινε να δεις τι συμβαίνει εκεί κάτω», του είπε αναφερόμενος στη Βρετανία, «και μετά το συζητάμε».

Αν οι βρετανικές μυστικές υπηρεσίες δεν έχουν καταλάβει ακόμη τι ακριβώς συνέβη, έχουν σίγουρα κάποιες ενδείξεις. Η νευροτοξίνη που χρησιμοποιήθηκε για τη δηλητηρίαση του πρώην διπλού πράκτορα ήταν στρατιωτικού τύπου και ρωσικής προέλευσης. Πρόκειται για μια ουσία που λέγεται Novichok και είναι πολλές φορές ισχυρότερη από άλλες τοξίνες όπως η VX ή το αέριο σαρίν. Αυτό ήταν αρκετό για να χαρακτηρίσει η Μέι «εξαιρετικά πιθανό» το ενδεχόμενο να είναι η Ρωσία υπεύθυνη για την επίθεση.

Στο αφήγημα όμως «Ρωσία εναντίον Δύσης» που καλλιεργεί για πολιτικούς λόγους ο Πούτιν από τότε που επέστρεψε στην προεδρία το 2012, η κατηγορία της Μέι είναι απλώς άλλη μια σελίδα της ιστορίας που η ρωσική κοινή γνώμη ακούει εδώ και χρόνια. Είναι η Ρωσία εναντίον της Δύσης στην Ουκρανία. Η Ρωσία εναντίον της Δύσης στη Συρία. Η Ρωσία εναντίον των Ηνωμένων Πολιτειών στις εκλογές του 2016.

Το ηθικό δίδαγμα αυτής της ιστορίας είναι πάντα το ίδιο: αυτός που έκανε τη Ρωσία ξανά μεγάλη είναι ο Πούτιν.

Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι ο Πούτιν θα κερδίσει τις εκλογές με 70%, ένα ποσοστό πολύ μεγαλύτερο από αυτό που λαμβάνουν οι δυτικοί ηγέτες. Αποτέλεσμα, φυσικά, του πλήρους ελέγχου των ρωσικών μέσων ενημέρωσης και της καταστολής της αντιπολίτευσης.

Υπάρχουν ζητήματα που θα μπορούσε να φθείρουν τον Πούτιν, όπως τα θύματα στη Συρία ή η στασιμότητα της οικονομίας. Η κατηγορία όμως ότι το Κρεμλίνο προσπάθησε να σκοτώσει έναν άνθρωπο που πρόδωσε τη Ρωσία δεν συγκαταλέγεται σ’ αυτά. Αντίθετα, μπορεί να λειτουργήσει υπέρ του Πούτιν, αφού αποδεικνύεται ότι το μακρύ χέρι των υπηρεσιών ασφαλείας μπορεί να φτάσει όπου θέλει προκειμένου να εξοντώσει τους εχθρούς του.

Πράγματι, η Ρωσία δείχνει να χλευάζει συλλογικά τις κατηγορίες της Μέι, μετατρέποντας το «εξαιρετικά πιθανό» σε σύνθημα: για παράδειγμα, είναι «εξαιρετικά πιθανό» η Ρωσία να ευθύνεται για τα χιόνια στο Ηνωμένο Βασίλειο…

Ίσως λοιπόν η στιγμή να είναι πολιτικά κατάλληλη για να καταφέρει περισσότερα του ενός πλήγματα ο Πούτιν εναντίον μιας Δύσης όπου οι Βρετανοί ασχολούνται με το Brexit και ο Ντόναλντ Τραμπ προσπαθεί να αντιμετωπίσει την αναταραχή στον Λευκό Οίκο μετά την αποπομπή του υπουργού Εξωτερικών Ρεξ Τίλερσον- ο οποίος κατά σύμπτωση είχε επικρίνει την προηγουμένη τη Μόσχα για τη χημική επίθεση.

Μήπως ο Πούτιν αυτή τη φορά το παράκανε; Η απάντηση θα δοθεί μετά την επανεκλογή του για μια ακόμη εξαετή θητεία. Ο ηγέτης της αντιπολίτευσης Αλεξέι Ναβάλνι, πάντως, που δεν μπορεί να λάβει μέρος στις εκλογές, κάλεσε τη Μέι να επιβάλει νέες κυρώσεις εναντίον ρώσων ολιγαρχών, αναφέροντας μάλιστα και τρία ονόματα: τον Ρομάν Αμπράμοβιτς, που ζει στο Λονδίνο και είναι ιδιοκτήτης της Τσέλσι, τον Αλισερ Ουσμάνοφ, που ζει στην Ελβετία, και τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης Ιγκόρ Σουβάλοβ.

(*) Ο Ντέιβιντ Χέρζενχορν είναι επικεφαλής του γραφείου του Politico στις Βρυξέλλες

(Πηγή: Politico.eu- ΑΠΕ ΜΠΕ)