Του Παύλου Αλέπη
Όλοι το βλέπουν ότι η Δημοσιογραφία πάει απ’ το κακό στο χειρότερο. Φυσιολογικό αφού μέσα στην κρίση δεν κατάφερε να στηρίξει τους ανθρώπους επαρκώς και αυτοί της γυρίζουν την πλάτη.
Το περίεργο είναι, πως ούτε από τους ίδιους τους δημοσιογράφους φαίνεται κάποια αντίσταση στην κατηφόρα, ούτε καν διαφαίνεται οργάνωση να φρενάρει αποτελεσματικά η κατάσταση..
Ζούμε την εποχή της κοινωνικής δειλίας,όπου οι επικυρίαρχοι -χωρίς εισαγωγικά- του δημόσιου βίου να ενοχλούνται και ούτε ο κλάδος των δημοσιογράφων να αντιδρά. Είναι αποκαρδιωτικό.
Την εικόνα των ΜΜΕ-όπως την ξέρουμε- δεν προβλέπεται να την αλλάξουν ούτε οι εκλογές, ανεξαρτήτως αποτελέσματος. Τα κανάλια και οι εφημερίδες και τα ραδιόφωνα, ενδεχομένως, να επιμείνουν στους προσανατολισμούς τους προς το χειρότερο, αφού οι νικητές θα σκληρύνουν την θέση τους τάχα δικαιωμένοι, και οι ηττημένοι δεν θα καθίσουν με σταυρωμένα τα χέρια. Άρα η δημοσιογραφία έχει ακόμα να πληρώσει… κι άλλα λύτρα.
Δεν πονάει μόνον τους υπηρέτες του δημοσιογραφικού επαγγέλματος η εικόνα και τα διαπραχθέντα λάθη. Πονάει κάθε δημοκρατικό πολίτη που ήλπισε σε βήματα προόδου και έζησε βήματα οπισθοχώρησης των ελευθεριών και της κατασκευασμένης αλήθειας. Τώρα όμως όλοι γνωρίζουν πως υπό καθεστώς ανέχειας, ο δημοσιογράφος καθίσταται όργανο και τα περιθώρια αντίδρασης στενεύουν πολύ…
Το πιο προκλητικό είναι πως η επίθεση συνεχίζεται. Και κατά την γνώμη μου θα την δούμε να εντείνεται, όσο η κοινωνική αδράνεια λαμβάνεται ως δεδομένο από τους εργοδότες του Τύπου που έχουν και ελέγχουν την ομπρέλα του απυρόβλητου. Είναι και η αυτοκριτική των δημοσιογράφων (που ακολουθεί τους πολιτικούς που κυβέρνησαν πριν και κατά την κρίση) που έχει κρυφτεί στην αθέατη πλευρά της Σελήνης… Ψιθυριστή, δειλή και αναποφάσιστη για θαρραλέες αλλαγές.
ΤΙΣ ΠΤΑΙΕΙ;
Μα όλοι γνωρίζουν πως οι νέες τεχνολογίες, οι εξελίξεις στην εξαρτημένη εργασία, τόσα και τόσα δεν θα μπορούσαν ποτέ να συγκρατήσουν την λογική σε έναν κόσμο παράλογο. Όμως θα πρέπει να σκεφθούμε και να πιστέψουμε πως το πρόβλημα, παρά την πολυπλοκότητα του, παραμένει απλό. Από τους δημοσιογράφους, το κοινό των εφημερίδων των καναλιών και του ραδιοφώνου περιμένει πάντα να παίξουν τον ρόλο του κοινωνικού κριτή-υπερασπιστή. Δεν τον έπαιξαν, δεν έδωσαν αγώνα, (το αντίθετο πολλές φορές). Δεν δείχνουν ούτε τώρα, παρά ελάχιστα δείγματα να πάρουν την υπόθεση στα χέρια τους.
Όλοι γνωρίζουν καλά πως αναιμικές προσπάθειες γίνονται, η αγωνία όμως για την ατομική επιβίωση είναι πάντα πολύ ισχυρή όμως αδιάφορη και αδύναμη δικαιολογία, για τους διωκόμενους…
Σήμερα ζητάμε από τους εργοδότες να υποχωρήσουν και να πληρώσουν την αλλαγή, χωρίς να έχουν καμιά διάθεση. Το ότι κέρδιζαν τόσες δεκαετίες είναι επιχείρημα, αλλά άντε να τους πείσεις. Ζητάμε και από το κοινό να επιβραβεύσει τις προσπάθειες των λίγων που αντιστέκονται, όπως μπορούν, να εκπαιδευτεί …μόνο του το κοινό, αν είναι δυνατόν, απέναντι στον διαχωρισμό των αληθινών η ψεύτικων ειδήσεων και ειδήσεων που γεννιούνται για τα συμφέροντα των εργοδοτών και μόνον. Αφέλεια τεράστια να περιμένεις το θαύμα…
Ξεγύμνωμα, λοιπόν.
Πρώτα πρέπει να υπάρξει μια παραδοχή. Δημοσιογράφοι ευτέλισαν την δημοσιογραφία κατά κύριο λόγο και όχι άλλοι. Συνέβαλαν και οι έχοντες συμφέροντα, αλλά… αντιστάσεως μη ούσης, τα πράγματα εκτραχύνθηκαν. Τι θεωρίες να λέμε τώρα; Τι πακτωλούς έβγαλαν οι εργοδότες και τι…μοίρασαν στους πρόθυμους; Πώς να κάνουν κριτική και να γίνουν αποδεκτοί κριτές χωρίς αυτογνωσία; Οι στόχοι του επαγγέλματος -λειτουργήματος χάθηκαν στην δίνη της πλαστής ευημερίας για τους ηγήτορες και τους λίγους. Πώς νομίζετε χτίστηκε η αντιπάθεια;;;
Τώρα ζητάμε να συμπονέσει ο αναγνώστης τα πρόσωπα της βιτρίνας που αντιπαθεί.Του ζητάμε μάλιστα να ξεχωρίσει και να συνδράμει τα πρόσωπα της… κουζίνας που ως συνήθως την πληρώνουν πρώτα, σε κάθε κρίση. Ο έλεγχος έχει χαθεί. Τα συνδικαλιστικά σωματεία, που είχαν συνηθίσει στο να ορθώνουν ανάστημα κόντυναν απέναντι σε όλους τους θεσμικούς συνομιλητές.
Οι άνθρωποι που έτρεμαν κάποτε να μην τους γράψουν οι εφημερίδες αποθρασύνθηκαν και οχυρώθηκαν πίσω από πληρωμένους ιδεολογικούς στρατούς.
ΠΟΥ ΠΑΜΕ
Πάντα έτσι ήταν θα πει ο προχωρημένος ιστορικός. Από τον Τρικούπη ισχύει το γνωστό:”Ή μου δίνεις Υπουργείο ή εφημερίδα βγάζω”.(Προσαρμόστε το στην εποχή βεβαίως).
Η κατάπτωση έχει μεγάλο βάθος χρόνου. Η εικόνα δεν διαμορφώθηκε ξαφνικά, παρά το ότι φουντώνει η χειραγώγηση επιστημονικά. Οι ενδιάμεσοι της Πολιτικής είναι πια οι χορηγοί και οι επικοινωνιολόγοι. Τα Μέσα ακριβώς ανεύθυνοι…ενδιάμεσοι κι αυτοί των…ενδιάμεσων… Όμως ποιος να αναρωτηθεί πια όντας εθισμένος σχεδόν και πολυάσχολος στο βροντώδες παράδειγμα της επίσημης πολιτικής δικαιολόγησης ενός καταδικασμένου παιδεραστή…
Είναι ευτύχημα που τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης πια αντιστέκονται στις αποσιωπήσεις των ιδιωτικών ΜΜΕ που έχουν διαρκώς συμφέροντα. Όμως πώς το άπειρο μάτι θα δει πως η πολιτική γραμμή εκπορεύεται από τον Πειραιά και όχι από την… Πειραιώς. Τι του ζητάμε να λύνει γρίφους;; Και για να μην με θεωρήσετε μονόπλευρο, φυσικά και θα ψέξω εξίσου, την άλλη πλευρά που μπήκε στο παιχνίδι ασμένως και αλαζονικά στο ίδιο απαράδεκτο επικοινωνιακό ήθος.
Με ποια δεδομένα λοιπόν προχωράμε;; Με τι προτροπές να σταθούμε στους καθαρούς δημοσιογράφους της πλειοψηφίας απέναντι; Σε ένα λευκό κοστούμι αρκεί ένας λεκές για να τραβήξει την μάτια…Και εδώ το κοστούμι είναι διάστικτο…
Με κέντρισε πολύ το κομμάτι του Γ. Λακόπουλου στο Ανοιχτό Παράθυρο που έβαλε τα πράγματα στην θέση τους για την ερευνητική δημοσιογραφία και το πρόσωπο του Κ. Βαξεβάνη. Ποτέ οι…εχθροί του δεν απάντησαν με επιχειρήματα, θέσεις και αποδείξεις. Αλλά η κομματική αντιπαλότητα έβαλε όλη της την δύναμη να τον αποδυναμώσει και τελικά κατάφερε το αντίθετο. Ευτυχώς σ’ αυτό ο κόσμος δεν χρειάζεται μεγάλη καθοδήγηση.
Δεν έχω εργασιακή σχέση με τον οικοδεσπότη αυτού του φιλόξενου ηλεκτρονικού χώρου. Έτσι κανείς δεν θα σκεφθεί να πει πως τον εκθειάζω για το συμφέρον μου -όπως κάνει σήμερα εξαναγκασμένη αλλά όχι αθωωμένη δημοσιογραφική πλειονότης…
Και δεν θα παρεξηγήσετε την διδασκαλική μου προδιάθεση μετά 50 χρόνια δουλειάς να πω ένα απόφθεγμα που θα μπορούσε να είχε βάλει εγκαίρως τα πράγματα στην θέση τους.
Η είδηση είναι ιερή, το σχόλιο ελεύθερο.
Για ενεργοποιήστε την φαντασία σας… Μ’ αυτόν τον γενικό κανόνα ποιος θα απέκρυβε ειδήσεις; Μ’ αυτόν τον απλό γενικό κανόνα ποιος θα …μπουρδούκλωνε το σχόλιο με την είδηση, θαμμένη κάπου ανάμεσα στις γραμμές ή και καθόλου; Ποιος δεν θα μπορούσε πανεύκολα να ξεχωρίσει τι είναι είδηση και που αρχίζει το σχόλιο;;;
Αναγνώστη μου πονηρεμένε, δεν είναι τρικ. Είναι κρησάρα… που στα χέρια σου και στο μυαλό σου απευθυνόμενη θα εξουδετέρωνε κάθε προσπάθεια αποβλάκωσης…
Αλλά να που στράφηκα κι εγώ στον αναγνώστη-ακροατή, θεατή, ακριβώς για να υπογραμμίσω την συμβολή του, την τόσο καθοριστική. Όχι δεν χαίρομαι-το αντίθετο- όταν βλέπω τις φθίνουσες κυκλοφορίες των εφημερίδων. Ούτε της διαφήμισης στα ραδιοτηλεοπτικά. Λυπάμαι. Δεν είναι λύση το να στρέφουμε την πλάτη… Όπου ακούω φαύλο κύκλο θλίβομαι δυο φορές, όπως και όταν ακούω γενικεύσεις που εκφέρονται ακριβώς για να αποδυναμωθούν οι ευθύνες…και να χαθούν.
ΑΝΟΙΞΕ ΤΟ ΠΑΡΑΘΥΡΟ
Αν το Ανοιχτό Παράθυρο ήταν εφημερίδα γνώμης, θα ήμουν συνδρομητής. Ήδη τα εκ του εξωτερικού παραδείγματα εκεί κατευθύνονται ολοταχώς… Η ανεξαρτησία της γραφής δεν είναι μια έννοια αόριστη. Στην δημοσιογραφία είναι θεμέλιο.(Αν ήμουν πουθενά υποψήφιος θα λανσάριζα το σλόγκαν “Λεφτεριά στους Δημοσιογράφους”. (Ευτυχώς δεν έχω ουδεμία τέτοια πρόθεση).
Υπάρχουν πολύ καλοί γραφιάδες, επαγγελματίες με συναίσθηση του ρόλου. Ο Γ. Λακόπουλος δείχνει δρόμους, ο Τάσος Παππάς , ο Π. Μπουκάλας, ο Ν. Τσαγκρής ξεχωρίζουν και ας μου παραπονεθούν άλλοι άξιοι… Ναι όσους κρατούν τις αποστάσεις, θα τους βάλω όλους μέσα. Στην ερευνητική δημοσιογραφία ο Βαξεβάνης δεν είναι μόνος. Η Γιάννα Παπαδάκου, ο Κ. Αργυρός, οι συναδέλφισσες στο ΕΡΤ REPORT. Συνάδελφοι ευσυνείδητοι.
Με συγκινεί η προσπάθεια του Σπύρου Σουρμελίδη. Εξαιρετικές αθόρυβες δημοσιογραφικές δουλείες στα Διεθνή, μακριά από τις απόψεις των… εκδοτών και ημιμαθών προϊσταμένων. Δίνονται μάχες διαρκώς για την τεκμηριωμένη ανεξάρτητη γνώμη που φτάνει στον κόσμο... Ψάξτε την και επιβραβεύστε την. Για σας δίνεται η μάχη σ’ αυτό το δυσμενές περιβάλλον. Άλλωστε ο φίλτατος Αϊνστάιν είπε πως για να λυθεί ένα πρόβλημα, πρέπει να αρθεί ένα επίπεδο ποιο πάνω από εκεί που δημιουργήθηκε, αυτός που θέλει να το λύσει.…
Και κάτι ακόμα, δασκαλίστικο, αλλά ουσιαστικό. Αναρωτηθείτε επιτέλους, αν αυτό που σας σερβίρουν είναι -αποτελεί- είδηση για ΣΑΣ. ΟΧΙ ΓΙ’ ΑΥΤΟΝ ΠΟΥ ΤΗΝ ΕΓΡΑΨΕ…