Του Κωνσταντίνου Ν. Φουντουλάκη*
Είναι ενδιαφέρον και λόγω του πρόσφατου σάλου που αφορά το μνημείο στο προαύλιο της ΕΡΤ, να γίνει ένας υπολογισμός της πιθανής θνησιμότητας ενός πληθυσμού με δημογραφικά χαρακτηριστικά όμοια με αυτά των απολυμένων της ΕΡΤ. Αυτό είναι σημαντικό καθώς δεν έχει αναφερθεί θάνατος από βίαιη ενέργεια τρίτου (πχ σε διαδηλώσεις) αλλά γίνεται αναφορά σε πιθανή αυξημένη γενική θνησιμότητα λόγω στρες.
Η αναμενόμενη θνησιμότητα που μπορεί να υπολογιστεί, αντανακλά το πόσοι άνθρωποι από τον πληθυσμό αυτό αναμένεται να πεθάνουν με βάση τις γενικές συνθήκες που επικρατούν στη χώρα κατά την περίοδο αυτή. Αν παρατηρηθεί μεγαλύτερος αριθμός θανάτων τότε θα πρέπει να αναζητηθεί η αιτία που ο συγκεκριμένος πληθυσμός είχε περισσότερους νεκρούς από το αναμενόμενο.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που ανευρίσκονται ελεύθερα στο διαδίκτυο, το προσωπικό της ΕΡΤ συνολικά κατά τον Ιούνιο 2013 ανερχόταν σε 2656 άτομα συν 246 συμβάσεις ορισμένου χρόνου.
Η ΕΡΤ παρέμεινε κλειστή για 2 χρόνια ενώ στο μεταξύ ιδρύθηκε η ΝΕΡΙΤ η οποία λειτούργησε από τον Μάιο 2014 ως τον Ιούνιο 2015 και σταδιακά έφτασε να απασχολεί περίπου 1200 υπαλλήλους.
Αν λάβουμε υπόψη μας μόνο το μόνιμο προσωπικό της ΕΡΤ και την ακραία πιθανότητα και οι 1200 υπάλληλοι της ΝΕΡΙΤ να προέρχονται από το προσωπικό των απολυμένων της ΕΡΤ, τότε καταλήγουμε στο ότι 2656 υπάλληλοι της ΕΡΤ ήταν άνεργοι κατά τον πρώτο χρόνο και 1456 κατά τον δεύτερο. Μπορούμε γενικά να υποθέσουμε ότι ο πληθυσμός αυτός περιλάμβανε σε περίπου ίσους αριθμούς άνδρες και γυναίκες και προφανώς ήταν ηλικίας 18-65 ετών. Οι ανωτέρω παραδοχές μειώνουν τον πληθυσμό υπό έκθεση και συνεπώς μειώνουν τον φυσιολογικά αναμενόμενο αριθμό θανάτων.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ (τελικοί υπολογισμοί δικοί μου), για το έτος 2014 η θνησιμότητα του Ελληνικού πληθυσμού ανά 100.000 κατοίκους (άνδρες και γυναίκες μαζί και κατά ηλικιακή ομάδα) είναι όπως κάτωθι:
| Αριθμός θανάτων ηλικίας 20-65 | Δείκτης θανάτων ανά 100.000 κατοίκους και ανά ηλικιακή ομάδα | |||||||||
| 20-24 | 25-29 | 30-34 | 35-39 | 40-44 | 45-49 | 50-54 | 55-59 | 60-64 | ||
| Συνολικά | 15796 | 43,01 | 44,78 | 56,58 | 77,09 | 118,72 | 213,88 | 345,81 | 542,17 | 807,71 |
| Αυτοκτονίες | 394* | 4,39 | 3,31 | 4,19 | 3,78 | 7,72 | 7,59 | 6,86 | 9,18 | 6,78 |
* οι συνολικές αυτοκτονίες για ολόκληρο το ηλικιακό φάσμα και για τα δύο φύλα για το 2014 ανήλθαν σε 565
Αν ήταν διαθέσιμη η ακριβής σύνθεση του πληθυσμού των υπαλλήλων της ΕΡΤ κατά ηλικία και φύλο θα μπορούσε να γίνει ακριβής υπολογισμός των δεικτών θνησιμότητας, ωστόσο μερικά «σενάρια» μπορούν να δώσουν μια αδρή εικόνα της πιθανής πραγματικότητας. Ως πληθυσμός θα χρησιμοποιηθούν οι 2656 κατά το πρώτο έτος και οι 1456 (2656-1200) κατά το δεύτερο έτος, αριθμοί που εκφράζουν την ελάχιστη έκθεση στην ανεργία του προσωπικού της ΕΡΤ κατά τη διετία Ιούνιος 2013-Ιούνιος 2015 (άρα θα οδηγήσουν σε χαμηλούς αριθμούς φυσιολογικά αναμενόμενων θανάτων). Τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για το 2014 θα χρησιμοποιηθούν για όλους τους υπολογισμούς
Σενάριο 1: ηλικιακή σύνθεση 20-64 με ίση εκπροσώπηση των ηλικιακών ομάδων
Συνολικοί αναμενόμενοι θάνατοι: 10-11 αναμενόμενες αυτοκτονίες: 0-1
Σενάριο 2: ηλικιακή σύνθεση 30-64
Συνολικοί αναμενόμενοι θάνατοι: 12-13 αναμενόμενες αυτοκτονίες: 0-1
Σενάριο 3 ηλικιακή σύνθεση 40-64
Συνολικοί αναμενόμενοι θάνατοι: 16-17 αναμενόμενες αυτοκτονίες: 0-1
Συμπερασματικά, είναι σε πρώτη ανάγνωση, αναμενόμενος ένας ελάχιστος αριθμός περίπου 10 θανάτων από φυσιολογικά αίτια, και 1 αυτοκτονίας σε ένα πληθυσμό με τα δημογραφικά χαρακτηριστικά των υπαλλήλων της ΕΡΤ κατά τη διετία του «μαύρου», αλλά με βάση τη γενική θνησιμότητα συνολικά του Ελληνικού πληθυσμού.
Σε ένα πιθανότερο σενάριο, λαμβάνοντας υπόψη την πιθανότητα να κυριαρχούν μεσήλικες στον πληθυσμό (άνω των 40 ετών) ένας ελάχιστος αριθμός θανάτων 15-20 είναι αναμενόμενος, με πιθανή ίσως έως και 1 περίπτωση αυτοκτονίας.
Είναι προφανές ότι τα παραπάνω αποτελούν στατιστικές προσεγγίσεις και μόνον. Ωστόσο επίσης αποτελούν τη μοναδική αντικειμενική προσέγγιση έως ότου δοθούν στη δημοσιότητα τα στοιχεία που αφορούν το συγκεκριμένο θέμα. Η ΕΡΤ μπορεί να δώσει τέλος στις συζητήσεις με ένα πίνακα και μόνον. Ένα πίνακα με τον αριθμό υπαλλήλων κατ’ έτος από το 2005 ως σήμερα και τον αριθμό των θανάτων ανά έτος, μαζί με τον αριθμό των απολυμένων που απεβίωσαν ώστε να υπάρξει σαφής σύγκριση και πλήρης εικόνα. Τα δεδομένα αυτά δεν υπάρχει καμία περίπτωση να μην είναι διαθέσιμα στο λογιστήριο της ΕΡΤ (ή σε αντίστοιχη υπηρεσία) και προσβάσιμα μέσα σε ένα απόγευμα. Τόσο απλά.
Επειδή η ανεργία είναι μια εξαιρετικά αρνητική και δυσάρεστη εμπειρία και κανείς με εργασία δε μπορεί να καταλάβει τον άνεργο. Επειδή στο θάνατο είμαστε όλοι ίσοι και κανείς δε δικαιούται να εκμεταλλεύεται το θάνατο του άλλου. Και επειδή επίσης τα τελευταία χρόνια δεν ξέρει κανένας τι να πιστέψει τελικά, είναι όχι μόνο ηθική αλλά και θεσμική υποχρέωση της ΕΡΤ η δημοσιοποίηση των δεδομένων, ειδικά μετά την ανακοίνωση της ΠΟΣΠΕΡΤ. Αν δεν το κάνει τότε προφανώς είναι εκ του πονηρού.
*Αναπληρωτής Καθηγητής Ψυχιατρικής Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης