Του Νίκου Λακόπουλου
Είναι τόσα πολλά τα άρθρα για τον Μητσοτάκη, τον «μεγάλο πολιτικό», που γράφτηκαν αυτές τις μέρες, ώστε σκέφτομαι να κατεβάσω τη φωτογραφία της Μελίνας Μερκούρη από το γραφείο μου και να ανεβάσω αυτή της Μαρίκας Μητσοτάκη.
Αυτή η χώρα από λαός πρέπει κάποτε να γίνει έθνος. Να βρει με συνείδηση την αλήθεια για τον εαυτό της, την ιστορία της, το παρελθόν της.
Θυμάμαι τον Ανδρέα Λεντάκη στον τρίτο όροφο του κτιρίου στην οδό Ακαδημίας -καρφίτσα δεν έπεφτε στο μάθημα- να σταματάει το μάθημα για τον Έρωτα στην Αρχαία Ελλάδα για να μας μιλήσει για τον Μητσοτάκη.
«Έχει 2.500 έργα στη συλλογή του» έλεγε το 1980. «Υπολόγισα ότι κάθε δυο μέρες αγόραζε ένα έργο. Από ποιους; Aν δεν είναι αρχαιοκάπηλος έχει σχέσεις με αρχαιοκάπηλους».
Η συλλογή αυτή τελικά φαίνεται να ήταν 1.062 αρχαία αντικείμενα από λαθρανασκαφές. Το ζεύγος Μητσοτάκη τη δώρισε στο Αρχαιολογικό Μουσείο Χανίων το 2000. Φαίνεται πως ένα μέρος προερχόταν από τον τάφο της Οδηγήτριας, αλλά ποτέ δεν μάθαμε πως έφτασε στα χέρια του Μητσοτάκη και ποιος ήταν ο ρόλος του πρώην υπαρχηγού της ΕΛΑΣ Μιχάλη Νηστικάκη που ενεπλάκη στη συλλογή.
Φυσικά σε μια χώρα ευνομούμενη ο κάτοχος μιας τέτοιας συλλογής έπρεπε να συλληφθεί και να οδηγηθεί στην δικαιοσύνη στην οποία ο Μητσοτάκης οδήγησε τον αιώνιο εχθρό του Ανδρέα Παπανδρέου σε μια δίκη που μεταδόθηκε σε live από την ΕΡΤ το 1991.
Το «βρώμικο ’89» είχε το ίδιο πολιτικό βάρος με την Αποστασία, αλλά δεν οδήγησε σε μια νέα χούντα, αλλά στην κυβέρνηση Μητσοτάκη με τη σύμπραξη της παραδοσιακής Αριστεράς – με τα γνωστά ντολμαδάκια της Μαρίκας Μητσοτάκη.
Το νήμα που συνδέει τις δυο βρώμικες ιστορίες το κρατάει ο δικαστής του Ανδρέα -γνωστός του Μητσοτάκη από την υπόθεση ΑΣΠΙΔΑ- όταν, 20 Απριλίου 1967, ο Σωκράτης Σωκρατίδης κάλεσε τον Ανδρέα σε απολογία με το αδίκημα της εσχάτης προδοσίας.
Τελικά τα κατάφερε ο Μητσοτάκης. Είκοσι χρόνια μετά ο Ανδρέας Παπανδρέου θα κατηγορηθεί για ηθική αυτουργία σε απιστία, δωροληψία και δόλια αποδοχή προϊόντων εγκλήματος. Καλύτερα από την κατηγορία ότι ήθελε να ανατρέψει το καθεστώς – κάτι που έκαναν τελικά οι κατήγοροι του και η χούντα!
Έξι δικαστές δεν πείστηκαν για την ενοχή του Παπανδρέου, αλλά ο Μητσοτάκης πάντα θα έλεγε πως οι υπόλοιποι είχαν πεισθεί. Η αθωωτική απόφαση για τον Ανδρέα ήρθε αργά. Ο Μητσοτάκης είχε κερδίσει τις εκλογές.
Μια ακόμα υπόθεση σε βάρος του Ανδρέα για υποκλοπές τηλεφώνων κατέρρευσε όταν ο μυστικός συνεργάτης του Μητσοτάκη, ο αρχικοριός Μαυρίκης θα αποκαλύψει ότι εκείνος έκανε τις υποκλοπές. Για λογαριασμό του Μητσοτάκη!
Η πολιτική «μεγαλοφυία» του Μητσοτάκη δεν σταματά εδώ. Η Αποστασία οφειλόταν στον Γεώργιο Παπανδρέου κι ο ίδιος εμφάνισε ως έργο του εξήντα χρόνια μετά τα έγγραφα της «Συμφωνίας του Θέρισσου»- χάρη στην οποία τάχα αποφεύχθηκε ο Εμφύλιος στην Κρήτη. (Σχετικά εδώ https://www.anoixtoparathyro.gr/όταν-ο-μητσοτάκης-συνέλαβε-την-γκεστά/)
Το έγγραφο που παρέδωσε ο γιος του Κυριάκος πρόσφατα στο αμίλητο ΚΚΕ για το αρχείο του κόμματος έχει ορισμένα ενδιαφέροντα στοιχεία. Η συμφωνία του Θερίσου όντως υπεγράφη. Ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης ισχυρίζεται πως είναι ο ίδιος που συνέταξε το χειρόγραφο κείμενό της αλλά και πως την υπέγραψε μαζί με τον Μιλτιάδη Πορφυρογένη ως εκπρόσωποι της ΕΟΚ και του ΕΑΜ αντίστοιχα. Ωστόσο, σε δακτυλογραφημένη ανατύπωση του… 1948 το όνομα του Κων. Μητσοτάκη έχει προστεθεί χειρόγραφα, ενώ το όνομα του Πορφυρογένη δεν υπάρχει στις υπογραφές παρά μόνο σε μία σημείωση που αναφέρει ότι παρέστη μεν κατά το πλείστον των συζητήσεων αλλά δεν υπέγραψε”.
«Πήγαινα στα γραφεία της Γκεστάπο ένοπλος. Αν έβγαζα το πιστόλι και τους έλεγα «Ψηλά τα Χέρια» θα το έκαναν». λέει στην “Πολιτική Βιογραφία’ του Δημητράκου ο Κ. Μ. Οι Γερμανοί μένουν σπίτι του, αλλά αυτός εργάζεται με -και για- τους Άγγλους, ως Έλληνας πατριώτης.
Συνελήφθη δύο φορές, αλλά τη μια του χαρίστηκε η ζωή -λόγω 25ης Μαρτίου- και την άλλη ανταλλάχτηκε με Γερμανούς αιχμαλώτους και μάλιστα κατ΄εντολήν του… Χίτλερ. Η ατυχία ήταν πως αν και οπλοφορούσε συνελήφθη την μοναδική φορά που δεν είχε πιστόλι μαζί του. Καλύτερα γιατί θα τους πυροβολούσε και θα τον εκτελούσαν.
Η διήγηση του ίδιου του Μητσοτάκη χρόνια πολλά μετά παίρνει τρομακτικές διαστάσεις: «Βλέποντάς με να περνώ οι διάφοροι γνωστοί άρχισαν να λένε “τον πιάσανε πάλι τον Μητσοτάκη”. Μετά εγώ διέταξα να παραδοθεί σε μένα η Γκεστάπο και διέταξα να μου παραδώσει όλο τον οπλισμό”! Ήταν περίπου 90 αυτόματα και 150 πιστόλια τα οποία “μοίρασα και φυλάκισα τη Γκεστάπο κι άρχισα να ανακρίνω εγώ τον Γλεμπίν που με ανέκρινε ίσαμε τότε…Δεν μου είπαν βέβαια πολλά πράγματα, αλλά εγώ τους ανέκρινα κανονικά».
Το βασικό πρόβλημα με τον Μητσοτάκη είναι πως σε τέτοιες στιγμές, όπως π.χ. όταν του παραδόθηκε ένας Γερμανός Στρατηγός – είτε είναι μόνος του είτε όσοι παραβρίσκονται έχουν άλλη άποψη για τα πράγματα. Ένα βιβλίο -του Ι. Παΐζη- που το 1972 για την «γερμανοφιλία» του πατέρα του Μητσοτάκη -που έγραφε πως στο σπίτι των Μητσοτάκηδων «κάνανε κάθε βράδυ γλέντια με Γερμανούς»- αποσύρθηκε αμέσως ύστερα από μήνυση για συκοφαντική δυσφήμιση.
Φυσικά ο Εμφύλιος έγινε και στην Κρήτη με πρωταγωνιστή τον Γυπάρη που μαζί με τον Μητσοτάκη εκλέγεται βουλευτής με το ψηφοδέλτιο των Φιλελευθέρων του Σοφοκλή Βενιζέλου. Στην κηδεία του πρώτου ο Μητσοτάκης θα εκφωνήσει επικήδειο για την συμβολή του στον «συμμοριτοπόλεμο» -που χάρη σ΄αυτόν δεν έγινε ποτέ στην Κρήτη.
Θάλεγε κανείς πως ο Κ.Μ. ανάλογα με τις περιστάσεις μεταμορφώνεται από αντικομμουνιστή -σε φιλοκομμουνιστή που διαθέτει πολλές μαρτυρίες και για το ένα και για το άλλο. Ποιος ήταν τελικά ο Μητσοτάκης; Ο ίδιος ήταν στόχος της ΟΠΛΑ, αλλά οι σχέσεις του με Αριστερούς τον έσωσαν από την δολοφονία του.
Ήταν λογικό να είναι αντικομμουνιστής, όπως ο Βενιζέλος που ζητούσε την εκτέλεση του Μπελογιάννη όταν ο Καρτάλης απειλούσε να παραιτηθεί αν γινόταν. Τι θα κάνει ο -βουλευτής- Μητσοτάκης που φυγάδευσε από την Κρήτη λίγα χρόνια πριν, όπως υποστηρίζει, τον Πορφυρογένη; «Δεν είχα καμία ανάμιξη, έμεινα απαθής, θεατής των γεγονότων».
Αυτός είναι ο Μητσοτάκης. Δεν θέλει να γίνει η εκτέλεση του Μπελογιάννη, αλλά μένει απαθής. Έχει υπερασπιστεί όμως τον Μπριλάκη, αλλά και εξαίρει τον Γυπάρη για τη στάση του στον «συμμοριτοπόλεμο». Κάνει συμφωνίες με τους κομμουνιστές, αλλά υμνεί και τους κομμουνιστοφάγους. Κι όταν έρχεται η στιγμή παίζει τον ιστορικό του ρόλο. Πάντα στα παρασκήνια, πάντα μυστικά, όταν δεν υπάρχει κάποιος άλλος.
Στη βιογραφία του εμφανίζει τον εαυτό του να του παραδίδεται ένας Γερμανός Στρατηγός που μάλλον… παραδόθηκε δυο φορές – την πρώτη… μυστικά στον Μητσοτάκη, και τελικά έφυγε με τον οπλισμό του που σημαίνει πως μάλλον δεν παραδόθηκε ποτέ.
«Έγινε λοιπόν το εξής εκπληκτικό. Παίρνουμε ένα μικρό γερμανικό φορτηγάκι -λάφυρο πολέμου- φορτώνουμε ασύρματους και σακίδια και ξεκινάμε εν στολή ο Τσικλητήρας και γω και μπαίνουμε στην κατεχόμενη ζώνη. Μας σταματάνε. Εγώ τότε φώναξα το όνομά μου. Του είπε ότι είχαμε έρθει για την παράδοση του Γερμανού Στρατηγού». Ο φρουρός, ένας ναύτης τάχε χαμένα». Ο Γερμανός του προσέφερε… πούρο και καφέ και δέχτηκε να παραδοθεί. Υπήρχαν όμως και οι ένοπλοι Χανιώτες γι΄αυτό η παράδοση κρατήθηκε μυστική!
Πάμε πάλι. «Παρεδόθη σε μένα ο Γερμανός στρατηγός, αλλά μείναμε σύμφωνοι ότι δεν θα το ανακοινώσω». Ο Μητσοτάκης κι άλλοι δυο εγκαθίστανται σε ένα σπίτι διακόσια μέτρα πιο κάτω και οι Γερμανοί τους φέρνουν πίτσες. «Δεν το ήξερε κανείς. Οι Γερμανοί είχαν παραδοθεί. Είχα απευθείας σύνδεση με το Γερμανό στρατηγό, σήκωνε το τηλέφωνο και του έδινα διαταγές».
Θα αναρωτιέστε τι έγινε μετά. Μετά ο Γερμανός ξαναπαραδόθηκε επίσημα κι ο Μητσοτάκης συνέλαβε την Γκεστάπο.
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Η προσπάθεια να αποδώσουμε τον Μητσοτάκη ως μεγάλο πολιτικό στην Ιστορία, δίπλα στον Καραμανλή και τον Παπανδρέου, είναι παραχάραξη της Ιστορίας. Τιμή και Δόξα στον Ανδρέα Παπανδρέου που δεκαεφτά χρονών έσκισε μια αφίσα της Δικτατορία Μεταξά. Τιμή και Δόξα στον Κωνσταντίνο Καραμανλή που συγκρούστηκε με την Ακροδεξιά και το Παλάτι και εγκαθίδρυσε μια δημοκρατία που κρατάει -έστω έτσι- ακόμα.
Τιμή και Δόξα στον Χαρίλαο Φλωράκη, όχι του Εμφυλίου, την περίοδο που το κόμμα του εξόντωνε τον διευθυντή του Ριζοσπάστη, αλλά του “Λούθηρου” που άφησε να περάσει λίγο φως στο σκοτάδι της σταλινικής Αριστεράς. Αλλά καμιά τιμή στον Μητσοτάκη, τον Κύρκο κι όσους απέφυγαν τάχα εμφύλιους ή επιχειρούν να εμφανίσουν τον Εμφύλιο ως λάθος της Αριστεράς ή τον Παπανδρέου ως ένοχο για τη χούντα και τον “Εφιάλτη της Δημοκρατίας” ως μεγάλο πολιτικό.
Ο Ανδρέας Λεντάκης – ο Ανδρέας που χτυπάγανε το βράδυ στην ταράτσα– ήταν επιεικής με τους βασανιστές του και ζητούσε την απελευθέρωσή τους, αλλά δεν έδειξε καμιά επιείκεια για τον Μητσοτάκη- παρότι έκανε την υπέρβαση του στην ατυχή συνεργασία του με τον Σαμαρά.
Κι ο Στρατής Τσίρκας τα λέει όλα στη “Χαμένη Άνοιξη”:
«Κι όταν εμπρός στη Μητρόπολη, μέσα στην έντονη μυρωδιά της φρεσκοκομμένης δάφνης και το τραγούδι, αναθεμάτιζε αυτούς που σκότωσαν τον Σωτήρη, με τα στεφάνια και τις σημαίες τους, είδα τον Γλέζο, είδα τον Ηλιού, είδα τον Βάρναλη, είδα τον Παπανδρέου και τους άλλους υπουργούς της ΕΚ κι αντιλαλήσαν τα συνθήματα:
Ενότητα
Ο Στρατός με το λαό.
Γονάτισα κι εγώ μέσα στο δρόμο και σα μικρό παιδί που πρωτοπάει στο σκολειό συλλάβιζα ένα πανώ: ΚΙ ΑΝ ΕΙΝΑΙ ΝΑ ΠΕΘΑΝΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΘΕΙΑ Η ΔΑΦΝΗ. ΜΙΑ ΦΟΡΑ ΚΑΝΕΙΣ ΠΕΘΑΙΝΕΙ.»