Του Νίκου Λακόπουλου
Φόβος, οργή, παραίτηση, απογοήτευση. Αυτές είναι οι λέξεις που εκφράζουν το 76% των Ελλήνων σύμφωνα με την τελευταία δημοσκόπηση της ΜRB. To παράδοξο και σε αυτή την δημοσκόπηση είναι πως ένα μέρος όσων αισθάνονται απογοήτευση θα ψηφίσουν μια κυβέρνηση που τους απογοήτευσε.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει σαφές προβάδισμα σχεδόν 10 μονάδων έναντι του Αλέξη Τσίπρα για το ποιος είναι καταλληλότερος για πρωθυπουργός ωστόσο είναι μια διαφορά που μικραίνει όλο και περισσότερο κι αυτό που δείχνουν οι τελευταίες δημοσκοπήσεις είναι πως η επόμενη κυβέρνηση θα είναι κυβέρνηση τουλάχιστον δύο κομμάτων και δεν θα υπάρξει νέα κυβέρνηση με αυτοδυναμία της Νέας Δημοκρατίας.
Οι επόμενοι μήνες θα κρίνουν αν το κόμμα του Κυριάκου Μητσοτάκη θα είναι πρώτο κόμμα και αν θα μπορεί μια συμμαχία ΣΥΡΙΖΑ -ΠΑΣΟΚ να σχηματίσει κυβέρνηση από την πρώτη Κυριακή -μια προοπτική που για πρώτη φορά μοιάζει πιο ελκυστική από μια κυβέρνηση ΝΔ-ΠΑΣΟΚ.
Η δήλωση του Νίκου Ανδρουλάκη πως δεν θα δώσει σωσίβιο στον Μητσοτάκη και πως θα επιδιώξει τον σχηματισμό κυβέρνησης -«σοσιαλδημοκρατικής»- με έμφαση στο «νέο πολιτικό προσωπικό» μοιάζει με αποδοχή της πρότασης για προοδευτική συνεργασία, αλλά με τους δικούς του όρους.
«Σέβομαι το Σύνταγμα και λέω ότι στις πρώτες εκλογές η παράταξή μας θα δώσει μάχη να πάρει ένα πολύ μεγάλο ποσοστό και να είναι κυβερνητική δύναμη με σοσιαλδημοκρατικό πρόγραμμα».
Ούτε η Νέα Δημοκρατία, ούτε ο ΣΥΡΙΖΑ- Προοδευτική Συμμαχία μπορούν να σχηματίσουν κυβέρνηση χωρίς τουλάχιστο ένα ακόμα κόμμα και το βάρος του ρυθμιστή πέφτει ΄όχι μόνο στο αναστημένο ΠΑΣΟΚ, αλλά και σε άλλα μικρότερα κόμματα -με την προϋπόθεση πως θα μπουν στη Βουλή.
Αν ο ΣΥΡΙΖΑ είναι πρώτο κόμμα
Η τελευταία δήλωση του Αλέξη Τσίπρα πως δεν θα κάνει “κυβέρνηση ηττημένων”, αν είναι δεύτερο το κόμμα του, μπορεί να φαίνεται ότι περιπλέκει τα πράγματα, αλλά μάλλον τα απλοποιεί: αν είναι πρώτο κόμμα και δεν σχηματισθεί κυβέρνηση συνεργασίας στις επόμενες εκλογές θα μπορεί να σχηματίσει κυβέρνηση αυτοδυναμίας.
Η αυτοδύναμη κυβέρνηση που δεν θα είναι μονοκομματική όπως την περιέγραψε ο Μητσοτάκης στη Θεσσαλονίκη είναι η επανάληψη παλιότερης δήλωσης πως θα σχηματίσει κυβέρνηση με στελέχη άλλων κομμάτων -δηλαδή με αποστασία.
Μέσα σε αυτό το κλίμα η πολιτική γίνεται υπόθεση παρασκηνίου όπου το τι θα ψηφίσουν οι πολίτες στις εκλογές είναι απλώς μία παράμετρος για να προκύψει μια κυβέρνηση που προετοιμάζεται ήδη στα παρασκήνια από αόρατους χειραγωγούς που βλέπουν στην πολιτική αστάθεια ένα δικό τους ρόλο.
Όπως και αν εξελιχθούν τα πράγματα και οι εκλογές -που όσο πιο γρήγορα γίνουν τόσο το καλύτερο καθώς μπαίνουμε σε πολύμηνη αβεβαιότητα- η επόμενη κυβέρνηση θα είναι προϊόν συνεργασιών με βασικό ζητούμενο αν αυτές θα περιλαμβάνουν ή όχι τον Κυριάκο Μητσοτάκη.
Αυτό που κρίνεται στις εκλογές με απλή αναλογική είναι η δυνατότητα να υπάρξει μια προοδευτική κυβέρνηση -μια προοπτική που σπεύδει να ανατινάξει ο Κυριάκος Μητσοτάκης προεξοφλώντας δεύτερες- ίσως και τρίτες εκλογές- που ελπίζει πια όχι να του δώσουν αυτοδυναμία, αλλά ως πρώτο κόμμα να διαπραγματευθεί την διάλυση του ΠΑΣΟΚ μπροστά στον κίνδυνο της «τερατογέννεσης».
Ο δρόμος αυτός περνάει μέσα από την κατασπάραξη του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ που αντιλαμβάνεται ότι αν πάει σε δεύτερες και τρίτες εκλογές δεν θα γίνει από ρυθμιστής πρωταγωνιστής, αλλά κομπάρσος σε ένα έργο που το σενάριο του γράφει ο σημερινός -ίσως τελευταίος- πρόεδρός του μαζί με τον… Ανδρέα Λοβέρδο.
Δημοκρατική κυβέρνηση ή κυβέρνηση ανωμαλίας
Η κρίσιμη στιγμή είναι η ώρα που το τρίτο κόμμα θα πάρει και θα καταθέσει την τρίτη εντολή σχηματισμού κυβέρνησης οδηγώντας τη χώρα σε νέες εκλογές: τα κόμματα της δημοκρατικής αντιπολίτευσης θα έχουν την πλειοψηφία στη Βουλή, αλλά θα δουν να σχηματίζεται κυβέρνηση από την μειοψηφούσα Δεξιά πιθανόν με ένα κομμάτι του ΠΑΣΟΚ ή κάποιου άλλου μικρού κόμματος.
Μια κυβέρνηση αυτοδύναμη -όπως την βλέπει- με τη βοήθεια άλλων δυνάμεων -που μπορεί να πάρει την μορφή «αποστασίας»- ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα είναι όχι μόνο η αστάθεια, αλλά και μια μορφή πολιτικής ανωμαλίας.
Κυρίως γιατί περιφρονώντας την πραγματική λαϊκή εντολή -και επισείοντας την αναλογική εκπροσώπηση των ψηφοφόρων στη Βουλή ως κίνδυνο- η «σταθερότητα» της αυτοδυναμίας μιας κυβέρνησης μειοψηφίας οδηγεί σε κυβερνήσεις του παρασκηνίου αδύναμες και ανίκανες να διαχειριστούν τις θύελλες που έρχονται.
Η συνεργασία των δημοκρατικών δυνάμεων είναι μονόδρομος για τον Νίκο Ανδρουλάκη καθώς ένας νεοφιλεύθερος λύκος π΄λησιάζει με σοσιαλδημοκρατική προβειά το «κοπάδι» με το ιδεολόγημα πως η σύγκρουση ανάμεσα στην Δεξιά και την Δημοκρατική Παράταξη είναι μια… παλιά ιστορία της δεκαετίας ’80.
Αν ο Νίκος Ανδρουλάκης δεν συνεργασθεί για μια δημοκρατική κυβέρνηση και πάμε σε νέες εκλογές -μέσα σε πόλωση- στις επόμενες εκλογές θα μετράει τις ψήφους που δεν θα βγαίνουν για να είναι «πρωταγωνιστής» ή έστω ρυθμιστής.
Η προαναγγελθείσα αποστασία
Η «συμβουλή» του Κυριάκου Μητσοτάκη προς τον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ πως «πρωθυπουργός πρέπει να είναι ο αρχηγός του πρώτου κόμματος είτε μόνος του, είτε σε κυβέρνηση συνεργασίας» πρέπει να αναλυθεί με ιδιαίτερη προσοχή.
Πώς θα είναι πρωθυπουργός σε κυβέρνηση συνεργασίας -αφού το άλλο κόμμα δεν επιθυμεί να συνεργασθεί σε κυβέρνηση με πρωθυπουργό τον Μητσοτάκη; Τι σημαίνει η φράση «δεν μπορεί να εγκλωβιστεί η χώρα σε εσωκομματικά παζάρια για τη λήψη κρίσιμων αποφάσεων»;.
Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ -ΚΙΝΑΛ έχει λόγους να θέλει να σχηματισθεί κυβέρνηση από την πρώτη Κυριακ΄ή αφού μέχρι την δεύτερη Κυριακή το κόμμα του θα απειληθεί από την προαγγελθείσα αποστασία και αν πάμε σε δεύτερη και τρίτη αναμέτρηση θα ψάχνει την ψήφο του.
Η απλή αναλογική εμφανίζεται ως μια σπουδαία ευκαιρία για κυβέρνηση δημοκρατικής συνεργασίας. Πάνω από όλα οι επόμενες εκλογές θα κρίνουν όμως το μέλλον του νεο-ΠΑΣΟΚ που παρά την δημοκοπική του άνοδο θα βρεθεί ανάμεσα σε συμπληγάδες.
Την επόμενη των εκλογών -και ιδιαίτερα των μεθεπόμενων εκλογών, δεν θα έχει κριθεί η ενότητα της δημοκρατικής παράταξης, αλλά αν αυτή μπορεί να είναι συνεργασία δύο κομμάτων ή αν θα συγκροτηθεί μέσα στο ίδιο κόμμα με μια πραγματικά Προοδευτική Συμμαχία.
Σε κάθε περίπτωση οι εκλογές αυτές είναι κρίσιμες και οι μέρες παράξενες, αφού το εκλογικό αποτέλεσμα θα είναι η αρχή πολιτικών εξελίξεων: είναι πολύ πιθανό να μην χρειαστούν δεύτερες ή τρίτες, αλλά και… τέταρτες εκλογές.