Του Matthew Karnitschnig (*)
Όταν ο Εμανουέλ Μακρόν θριάμβευσε στις προεδρικές εκλογές του 2017, πολλοί πίστεψαν ότι μια νέα εποχή ανέτελλε στην Ευρώπη.
Ύστερα από πολλά χρόνια κρίσης, η Ευρώπη είχε πλέον έναν ηγέτη που θα μπορούσε να τη βγάλει από την αναταραχή. Ο νέος γάλλος ηγέτης είχε ένα σύνθημα που ενέπνεε (En Marche!) και ένα όραμα για την ανοικοδόμηση του ευρωπαϊκού σπιτιού στη βάση του πνεύματος της fraternit?. Αν η Ευρώπη έδειχνε να αποτελεί μπελά για πολλούς ηγέτες, για τον Μακρόν ήταν λόγος ύπαρξης.
Η γαλλίδα αναλύτρια Νταλί Νουγκερέντ έγραψε την επομένη της εκλογής του ότι «ο Μακρόν νίκησε με ένα ισχυρό φιλοευρωπαϊκό μήνυμα ελπίδας και μεταρρύθμισης, σε μια στιγμή που η ίδια η Ευρώπη είχε γίνει συνώνυμο της δυσθυμίας.
Επιτέλους ξημέρωνε στην Ευρώπη. Κι ύστερα ήρθε η σκληρή πραγματικότητα.
Οι τελευταίες ημέρες έδειξαν τι έχει μείνει από το όραμα του Μακρόν: όχι πολλά πράγματα. Είτε πρόκειται για τον φόρο στα καύσιμα είτε για τον ευρωπαϊκό ψηφιακό φόρο ή τη μεταρρύθμιση της ευρωζώνης, ο γάλλος πρόεδρος έχει πετύχει ελάχιστα από αυτά που είχε υποσχεθεί.
Οι λόγοι που εξηγούν την αποτυχία της επανάστασης του Μακρόν πρέπει να αναζητηθούν τόσο στη χώρα του όσο και έξω από τα σύνορά της. Ηταν από την αρχή σαφές ότι για να πραγματοποιήσει ο Μακρόν την ευρωπαϊκή του ατζέντα, έπρεπε πρώτα να δείξει ότι μπορεί να μεταρρυθμίσει τη Γαλλία. Για πολλά χρόνια, το Βερολίνο παρακολουθούσε με ανησυχία (που έφτανε στα όρια του πανικού) την αδυναμία πρώτα του Νικολά Σαρκοζί και στη συνέχεια του Φρανσουά Ολάντ να εφαρμόσουν τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις για την εξυγίανση της γαλλικής οικονομίας.
Ο Μακρόν γνώριζε ότι για να πετύχει στην Ευρώπη έπρεπε να πάρει με το μέρος του τη Γερμανία και ο μόνος τρόπος να το κάνει ήταν να διορθώσει τα πράγματα στη Γαλλία. Η γρήγορη πτώση της δημοτικότητάς του, που συνοδεύτηκε από την «εξέγερση» των Κίτρινων Γιλέκων, του στέρησε τη νομιμότητα που χρειάζεται σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Για να το πούμε απλά: ένας γάλλος ηγέτης με δημοτικότητα στο 20% δεν μπορεί να υποστηρίξει με αξιοπιστία ριζοσπαστικές μεταρρυθμίσεις της ευρωπαϊκής πολιτικής, είτε πρόκειται για τον ευρωπαϊκό στρατό είτε για την εσωτερική λειτουργία της ευρωζώνης.
Υπάρχει όμως ένας βαθύτερος λόγος για την αποτυχία του Μακρόν. «Δεν είναι ο αληθινός Ευρωπαίος που ήθελε να πιστέψουμε ότι είναι», σημειώνει ο Γιαν Τεχάου, διευθυντής του ευρωπαϊκού προγράμματος στο German Marshall Fundτων ΗΠΑ. «Ο Μακρόν είναι βασικά ένας Γκωλικός που θέτει πάνω απ’ όλα το γαλλικό εθνικό συμφέρον. Δεν είναι Ευρωπαίος στο όνομα της Ευρώπης, αλλά στο όνομα της Γαλλίας».
Και αυτό έχει αποδειχθεί σε διάφορους τομείς, από τη διπλωματία μέχρι την άμυνα και το εμπορικό πεδίο.
Την περασμένη εβδομάδα, για παράδειγμα, το Παρίσι αντέδρασε με δυσφορία στην πρόταση του γερμανού υπουργού Οικονομικών Ολαφ Σολτς να παραδώσει η Γαλλία στην ΕΕ τη μόνιμη έδρα της στο Συμβούλιο Ασφαλείας.
Όταν πρόκειται για την κοινή ευρωπαϊκή άμυνα, και ιδιαίτερα τον «ευρωπαϊκό στρατό», ο Μακρόν χάνεται σε γενικότητες, κάτι που για πολλούς παρατηρητές σημαίνει ότι δεν τον ενδιαφέρει πραγματικά το θέμα.
Ακόμη και στο πεδίο της τεχνητής ευφυΐας, όπου η Γαλλία και η Γερμανία έχουν δεσμευτεί να συνεργαστούν στενότερα για να αντιμετωπίσουν τον ανταγωνισμό από την Κίνα και τις ΗΠΑ, οι δύο χώρες μοιάζει να ακολουθούν διαφορετικές ατζέντες.
Η αποτυχία του Μακρόν να ανταποκριθεί στις προσδοκίες που υπήρχαν γι’ αυτόν δεν είναι κακά νέα μόνο για τη μεταρρύθμιση της ΕΕ. Πολλοί ήλπιζαν ότι όταν η Αγγελα Μέρκελ εγκατέλειπε τη θέση της, εκείνος θα αναλάμβανε τον ρόλο του ντε φάκτο ηγέτη της ΕΕ. Μέχρι τώρα, τίποτα δεν δείχνει ότι θα τα καταφέρει.
«Ο Μακρόν δεν μπορεί να γεμίσει το κενό και αυτό δείχνει ότι το κενό δεν μπορεί να γεμίσει», λέει ο Τεχάου.
(*) Ο Μάθιου Κάρνιτσνιγκ είναι αρθρογράφος του Politico
(Πηγή: Politico- ΑΠΕ ΜΠΕ)