Η Ευρωπαϊκή Ενωση θέλει να μεταρρυθμιστεί, αλλά η μέθοδος Μακρόν προκαλεί αντιδράσεις

Της Μπεατρίθ Μαβάρο(*)

Χαμηλό φως, ντιζαϊνάτες καρέκλες, ένα τεράστιο χαλί με κίτρινα λουλούδια στο κέντρο. Η σύνοδος της περασμένης εβδομάδας στο Ταλίν θύμιζε περισσότερο μια συνάντηση γκουρού του ψηφιακού κόσμου παρά σύνοδο κορυφής. Και στις συζητήσεις για το μέλλον της Ένωσης και την ψηφιακή οικονομία έπεσαν πολλές ιδέες, ορισμένες από τις οποίες είναι δύσκολο να συνυπάρξουν.

Ήταν τέτοια η κακοφωνία, που ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ δεν δίστασε να συγκρίνει τις συζητήσεις με έναν διαγωνισμό τραγουδιού. «Έστω κι αν ορισμένοι πιστεύουν ότι αυτό είναι ένα είδος διαγωνισμού όπως η Γιουροβίζιον, κι ίσως να μην έχουν άδικο, είμαι προσωπικά πεισμένος ότι θα τα πάμε καλύτερα μαζί αν τραγουδάμε με μια φωνή», δήλωσε ο Τουσκ, ασκώντας ενδεχομένως μια συγκαλυμμένη κριτική στον πρωταγωνιστικό ρόλο του προέδρου Μακρόν.

Η σύνοδος του Ταλίν έδειξε τη διάθεση των κυβερνήσεων να μεταρρυθμίσουν την Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά η κατεύθυνση δεν είναι σαφής. Οι μαξιμαλιστικές προτάσεις του Μακρόν προκάλεσαν αντιδράσεις: δεν θέλουν όλοι να κινηθούν τόσο γρήγορα ούτε να προχωρήσουν τόσο πολύ. Το σχέδιο του γάλλου προέδρου περιλαμβάνει από τη θέσπιση ενός υπουργού Οικονομικού και ενός προϋπολογισμού της ευρωζώνης μέχρι μια φιλόδοξη βιομηχανική πολιτική που θα επιτρέψει την ανάδυση «ευρωπαίων πρωταθλητών» σε τομείς τους οποίους σήμερα καταλαμβάνουν αμερικανικές ή κινεζικές επιχειρήσεις.

Η γερμανίδα καγκελάριος βλέπει ευρεία σύγκλιση ανάμεσα στις δικές της ιδέες και σ’εκείνες του Μακρόν, αλλά στο Ταλίν έβαλε πάγο στην ευρεία μεταρρύθμιση της διακυβέρνησης της ευρωζώνης, με την οποία οι μελλοντικοί φιλελεύθεροι εταίροι της δεν συμφωνούν.

Η σύνοδος του Ταλίν έδειξε τη διάθεση των κυβερνήσεων να μεταρρυθμίσουν την Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά η κατεύθυνση δεν είναι σαφής. Οι μαξιμαλιστικές προτάσεις του Μακρόν προκάλεσαν αντιδράσεις: δεν θέλουν όλοι να κινηθούν τόσο γρήγορα ούτε να προχωρήσουν τόσο πολ

«Προτιμώ να υπόσχομαι λιγότερα και να κάνω περισσότερα», είπε και ο ολλανδός πρωθυπουργός Μαρκ Ρούτε, που δεν συμπαθεί το οραματικό στιλ του Μακρόν και του Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ. «Αρχίζουμε να κτίζουμε το σπίτι από τη σκεπή. Σκεπτόμαστε να θεσπίσουμε έναν ευρωπαίοι υπουργό Οικονομικών, αλλά κανείς δεν μου έχει πει τι θα κάνει».

Διαφορές υπάρχουν και σε βραχυπρόθεσμο επίπεδο. Το σχέδιο της Γερμανίας, της Γαλλίας, της Ιταλίας και της Ισπανίας να επιβάλουν έναν ψηφιακό φόρο ώστε να κατανέμονται πιο δίκαια τα κέρδη των μεγάλων τεχνολογικών επιχειρήσεων στην Ευρώπη προσέκρουσε στις επιφυλάξεις των πιο μικρών χωρών, που φοβούνται ότι η αύξηση της φορολογίας θα απομακρύνει τις επιχειρήσεις από το έδαφός τους και την Ευρώπη γενικότερα.

Όπως η Ολλανδία, οι χώρες του Βορρά εξέφρασαν αμφιβολίες για τη βαθύτερη πολιτική και οικονομική ενοποίηση της Ευρώπης και για την τοποθέτηση της Ευρώπης στο κέντρο των εθνικών συζητήσεων. «Βρισκόμαστε σε μια στιγμή αλλαγής και ευκαιριών για την Ευρώπη», παραδέχθηκε ο πρωθυπουργός της Δανίας Λαρς Λόκε Ράσμουσεν, που θεωρεί ενδιαφέρουσα τη διεξαγωγή μιας πολιτικής συζήτησης, αλλά δεν θέλει να ανοίξει μια μεγάλη θεσμική συζήτηση για την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Για να προχωρήσει η Ευρώπη πρέπει να κινούνται όλες οι χώρες μαζί ή η κίνηση αυτή θα γίνεται κατά ομάδες; Οι Βρυξέλλες και οι πιο μικρές χώρες προτιμούν το πρώτο. Άλλες, όπως η Γαλλία και σε ένα βαθμό η Γερμανία, αρχίζουν να σκέφτονται ότι είναι καλύτερα να υπάρχουν ομάδες πρωτοπόρων. Τις δύο επόμενες εβδομάδες, ο Τουσκ θα προσπαθήσει να συμφιλιώσει τις διαφορετικές απόψεις και στη σύνοδο που θα γίνει στα μέσα Οκτωβρίου στις Βρυξέλλες θα παρουσιάσει στους ηγέτες μια λεπτομερή πολιτική ατζέντα.

«Το 2018 θα είναι μια χρονιά ευκαιριών για όλους τους Ευρωπαίους. Σε πέντε ή δέκα χρόνια θα είναι υπερβολικά αργά», προειδοποίησε ο Μακρόν. «Πρέπει να αναζητήσουμε ρεαλιστικές λύσεις σε πραγματικά προβλήματα, προχωρώντας βήμα-βήμα και θέμα-θέμα», απάντησε ο Τουσκ.

Για να προχωρήσει η Ευρώπη πρέπει να κινούνται όλες οι χώρες μαζί ή η κίνηση αυτή θα γίνεται κατά ομάδες; Οι Βρυξέλλες και οι πιο μικρές χώρες προτιμούν το πρώτο. Άλλες, όπως η Γαλλία και σε ένα βαθμό η Γερμανία, αρχίζουν να σκέφτονται ότι είναι καλύτερα να υπάρχουν ομάδες πρωτοπόρων.

Ο γάλλος πρόεδρος δεν έδειξε να επηρεάζεται από τις επιφυλάξεις που εκφράστηκαν. «Η γενιά μας έχει καθήκον να κτίσει μια Ευρώπη που μας προστατεύει», έγραψε σε ένα μέσο κοινωνικής δικτύωσης, αναρτώντας μια φωτογραφία του με ένα άλλο νεαρό μέλος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, τον πρωθυπουργό του Λουξεμβούργου Ξαβιέ Μπετέλ. Υπάρχει λοιπόν και μια γενεακή διαχωριστική γραμμή, εκτός από τη γεωγραφική και την ιδεολογική, στις συζητήσεις για το μέλλον της Ευρώπης; «Είναι καλό να υπάρχουν διάφορες γενιές στο τραπέζι», απαντά ένας ανώτατος ευρωπαίος αξιωματούχος. «Άνθρωποι που τα έχουν δει όλα και έχουν την τάση να λένε ότι κάποια πράγματα δεν γίνονται, δίπλα σε ανθρώπους που έχουν δει λιγότερα και λένε πως φυσικά όλα είναι δυνατά. Υπάρχει μια καλή ισορροπία μεταξύ ηγετών γύρω στα 40 και άλλων άνω των 60».

Οι ηγέτες της Σουηδίας, της Δανίας και της Φινλανδίας ήταν από τους πιο ενθουσιώδεις στη συζήτηση που άνοιξε η Εσθονία για την ψηφιακή οικονομία και τις επιπτώσεις της στην ευρωπαϊκή κοινωνία. «Στο θέμα αυτό υπάρχει επίσης μια διαχωριστική γραμμή, αυτή τη φορά μεταξύ Βορρά και Νότου», λένε διπλωματικές πηγές. «Το ψηφιακό ζήτημα πρέπει να μπει στην ευρωπαϊκή ατζέντα».

(*) Η Μπεατρίθ Ναβάρο είναι αρθρογράφος της Vanguardia

(Πηγή: La Vanguardia- ΑΠΕ ΜΠΕ)