Της Σιλβί Κοφμάν *
Αθεράπευτα αισιόδοξος όταν ο υπόλοιπος κόσμος βυθίζεται στο ζόφο, ο νεαρός πρωθυπουργός του Καναδά, Τζάντιν Τριντό δεν κάνει τίποτα όπως οι άλλοι. Σπάζει το δόγμα της λιτότητας, εφαρμόζει ένα πρόγραμμα ανάκαμψης με δημόσιες επενδύσεις στις υποδομές και τις πράσινες τεχνολογίες, καταργεί την αφαίρεση της υπηκοότητας για τους τρομοκράτες με διπλή υπηκοότητα και αυξάνει τον προϋπολογισμό των υπηρεσιών της μετανάστευσης – όχι για να την περιορίσει, αλλά για να την ελέγξει καλύτερα.
Είναι περίεργη χώρα ο Καναδάς. Δεν έχει ούτε οικογένεια Λεπέν – την οποία σνόμπαρε όλη η πολιτική τάξη της χώρας στη διάρκεια της πρόσφατης εξαήμερης επίσκεψής της με αντιπροσωπεία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου – ούτε Γκέερτ Βίλντερς ούτε Ντόναλντ Τραμπ. Και η «καναδική εξαίρεση» στο θέμα της μετανάστευσης είναι πραγματικά εντυπωσιακή. «Τη στιγμή που άλλες χώρες κλείνουν τις πόρτες στους αιτούντες άσυλο, στη μέση της χειρότερης προσφυγικής κρίσης που έχει γνωρίσει ο κόσμος εδώ και δεκαετίες, εμείς ανοίγουμε τις πόρτες» λέει, υπερήφανος, ο υπουργός Μετανάστευσης, Τζον ΜακΚάλαμ. «Αισθάνομαι τιμή που αποτελώ μέρος αυτής της πολιτικής».
Το επίτευγμα αυτού του 65χρονου πρώην οικονομολόγου, που δίδαξε στο Πανεπιστήμιο McGill προτού γίνει τραπεζίτης και στη συνέχεια υπουργός Αμύνης, είναι ότι οργάνωσε την υποδοχή 25.000 Σύρων προσφύγων σε διάστημα τριών μηνών. Πολύ περισσότερους από τους 10.000 που είχε δεσμευτεί να δεχθεί ο προηγούμενος πρωθυπουργός, ο συντηρητικός Στίβεν Χάρπερ. Κι αυτό, επειδή στη χώρα αυτή, πολύ περισσότερο απ’ ό,τι σε άλλες, η φωτογραφία του μικρού Αϊλάν προκάλεσε ηλεκτροσόκ: Η θεία του μένει στο Βανκούβερ και προσπαθούσε για μήνες να φέρει την οικογένεια στον Καναδά. Αλλά η γραφειοκρατία ήταν πιο δυνατή.
Ο Τριντό είχε υποσχεθεί στην προεκλογική του εκστρατεία να δεχθεί 25.000 Σύρους πρόσφυγες έως τα τέλη του 2015. Εξελέγη στις 19 Οκτωβρίου, ανέλαβε καθήκοντα στις 4 Νοεμβρίου, ο χρόνος ήταν λίγος, αλλά η υπόσχεση έπρεπε να τηρηθεί. Η αρχική ιδέα ήταν να έρθουν οι πρόσφυγες σε στρατιωτικές βάσεις και να κληρωθούν οι τυχεροί που θα έμεναν. Αλλά ο υπουργός Μετανάστευσης κατάλαβε ότι κάτι τέτοιο ήταν δύσκολο, αφού οι «άτυχοι» πρόσφυγες θα έπρεπε να απελαθούν. Αποφάσισε λοιπόν να αλλάξει στρατηγική. Στα τέλη Νοεμβρίου, και αφού έλαβε από τον Τριντό παράταση ενός μηνός, παρουσίασε ένα νέο σχέδιο. Οι Καναδοί θα πήγαιναν οι ίδιοι στους προσφυγικούς καταυλισμούς του Λιβάνου, της Ιορδανίας και της Τουρκίας και θα παραλάμβαναν πρόσφυγες που θα είχε επιλέξει ο Ερυθρός Σταυρός μεταξύ των πιο αδύναμων: Μόνες γυναίκες, παιδιά, οικογένειες. Και έτσι έγινε. Εξακόσιοι Καναδοί αξιωματούχοι, στρατιωτικοί και μη, πήγαν στη Μέση Ανατολή για να φέρουν σε πέρας την αποστολή.
Στις 10 Δεκεμβρίου, ο ίδιος ο πρωθυπουργός υποδέχθηκε στο Τορόντο μια πτήση της καναδικής πολεμικής αεροπορίας με τους πρώτους πρόσφυγες. Σύντομα, τα τσάρτερ που είχε μισθώσει ο Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης θα έπαιρναν τη θέση των στρατιωτικών αεροσκαφών. Στις 20 Ιανουαρίου, ο Τριντό μίλησε στο Οικονομικό Φόρουμ του Νταβός για τους πρόσφυγες που δέχεται «ως νέους Καναδούς» και που θα αποτελέσουν το μέλλον της καναδικής οικονομίας. Στις 27 Φεβρουαρίου, συμπληρώθηκε ο αριθμός των 25.000. Όπως έγραψε το διαδικτυακό περιοδικό The Interpreter, χρειάστηκαν 95 πτήσεις.
Ο ΜακΚάλαμ σκοπεύει να περάσει τώρα στη δεύτερη φάση, «την πιο σημαντική και πιο δύσκολη, αφού αυτοί οι άνθρωποι πρέπει να αποκτήσουν τα εφόδια για να πετύχουν στον Καναδά». Οι μεγαλύτερες προκλήσεις, λέει, είναι η στέγαση, η εκμάθηση της γλώσσας και η απασχόληση. Στις 20 Μαρτίου, πάντως, το 69% των Σύρων προσφύγων είχαν βρει μόνιμη στέγη. Και το κόστος για τους Καναδούς φορολογούμενους δεν είναι μικρό: Ένα δισεκατομμύριο καναδικά δολάρια (677 εκατομμύρια ευρώ) για μια εξαετία.
Η εμπειρία ήταν διδακτική. Αν και έπρεπε να εργαστούν γρήγορα και υπό πίεση, οι υπηρεσίες μετανάστευσης πέτυχαν να κινήσουν τις διαδικασίες χωρίς να κάνουν εκπτώσεις στην ασφάλεια. Τα μαθήματα αυτά θα χρησιμεύσουν στην υποδοχή 55.000 προσφύγων, από τη Συρία και άλλες χώρες, που αναμένονται φέτος και, συνολικά, 280.000 ως 305.000 νέων μονίμων κατοίκων που ο Καναδάς σκοπεύει να δεχθεί το 2016.
Οι αριθμοί αυτοί δεν συγκρίνονται βέβαια με το ένα εκατομμύριο των προσφύγων που έφτασαν στη Γερμανία. Ο Τζον Μακ Κάλαμ θεωρεί την Άγκελα Μέρκελ «ένα είδος ηρωίδας». Και είναι πεισμένος ότι το καναδικό σύστημα, που πρωτοεφαρμόστηκε την εποχή της εξόδου των προσφύγων από το Βιετνάμ, μπορεί να βοηθήσει την Ευρωπαϊκή Ένωση – η οποία έχει παραλύσει.
(Πηγή: Le Monde -ΑΠΕ- ΜΠΕ)
* Η Σιλβί Κοφμάν είναι αρθρογράφος της Le Monde.