Toυ Mελέτη Ρεντούμη
Οι διαδοχικές κρίσεις στην Ευρώπη δεν φαίνεται να κωπάζουν παρά τις πρόσκαιρες διακυμάνσεις και το γεγονός ότι η ευρωζώνη οικονομικά δείχνει να ανακάμπτει, χωρίς όμως να έχουν δημοσιευθεί εντυπωσιακά στοιχεία που κάνουν την διαφορά τόσο στην απασχόληση όσο και στο συνολικό δημόσιο χρέος των κρατών μελών.
Τόσο το μεταναστευτικό πρόβλημα που είναι σε ένταση, όσο και το φάσμα του προστατευτισμού που πλανάται παντού πάνω από τις διεθνείς αγορές μετά τις αποφάσεις του προέδρου Τραμπ για επιβολή δασμών στα εισαγόμενα προϊόντα στις ΗΠΑ, έχουν δημιουργήσει νέες συνθήκες καλλιέργειας κινημάτων υπέρ του λαϊκισμού και μάλιστα ενώνοντας τα άκρα του αντισυστημικού κινήματος με την ακροδεξιά στην Ευρώπη.
Αυτό το φαινόμενο ξεκίνησε ήδη στην Ιταλία, με την πρόσφατη πολιτική κρίση και την αρχική αδυναμία σχηματισμού κυβέρνησης από το Κίνημα των Πέντε Αστέρων και την Λέγκα του Βορρά, όπου τελικά μετά από διαβουλεύσεις με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, βρέθηκε η φόρμουλα να κυβερνήσουν, αφήνοντας εκτός κυβέρνησης σοσιαλιστές και κεντροδεξιά και τοποθετώντας πρωθυπουργό αλλά και βασικούς υπουργούς ευρωσκεπτικιστές αν όχι αρνητές του ευρωπαϊκού οικοδομήματος.
Διαφορετική περίπτωση είναι αυτή της Ισπανίας, όπου και εκεί η κρίση επηρέασε τις αγορές, καθώς μετά από πολλές δεκαετίες, έπεσε κυβέρνηση χωρίς εκλογές και μάλιστα με πρόταση μομφής με μία απροσδόκητη συμμαχία των σοσιαλιστών του Πέδρο Σάντσεθ και των εθνικιστών Βάσκων, ενώ οι μνήμες είναι ακόμα νωπές από την παρολίγον διάσπαση της Ισπανίας από το δημοψήφισμα στην Καταλωνία, με τις πληγές να μην έχουν κλείσει ακόμη.
Τόσο στην Ιταλία όσο και στην Ισπανία, για διαφορετικούς λόγους και πολιτικές σκοπιμότητες σε κάθε περίπτωση, έχουμε κυβερνήσεις που διέπονται από συμμαχίες μέσα από έναν υφέρποντα λαϊκισμό, με μία λογική σύγκρουσης με την Κομισιόν, ώστε να μην τηρηθούν μεταρρυθμίσεις και δημοσιονομικά μέτρα και μάλιστα με την υποστήριξη ακροδεξιών και αυτονομιστικών ομάδων όπως οι Βάσκοι στην Ισπανία και η Λέγκα του Βορρά στην Ιταλία.
Το μόνο θετικό στην όλη υπόθεση είναι ότι υπάρχει κυβέρνηση και στις δύο περιπτώσεις που έχει προκύψει από εκλογές και όχι μία μεταβατική κυβέρνηση που θα μπορούσε να απορρυθμίσει τις αγορές σε όρους πολιτικής αβεβαιότητας.
Παρόλα αυτά, η πολιτική αστάθεια στο νότο της Ευρώπης φαίνεται να κυριαρχεί ξανά, χωρίς ακόμα να έχουν συνυπολογιστεί και οι όποιες συνέπειες της πολιτικής της ελληνικής κυβέρνησης στην πορεία προς τις εθνικές εκλογές με ορίζοντα το αργότερο τα μέσα του 2019.
Αν λοιπόν και στην Ελλάδα επικρατήσουν φωνές αντιευρωπαϊκές και αντισυστημικές με στόχο μικροκομματικές σκοπιμότητες και την άντληση ψήφων μέσα από έναν κατακερματισμό του πολιτικού συστήματος, τότε είναι πολύ πιθανό να αντιμετωπίσει σοβαρό πρόβλημα, με την ταυτόχρονη κρίση σε Ιταλία και Ισπανία, συνολικά η Ευρωζώνη, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την συνοχή της και την μετεξέλιξη του ευρωπαϊκού εγχειρήματος.
Το βέβαιο είναι ότι η αρχιτεκτονική της Ευρώπης πρέπει να μεταλλαχθεί στην κατεύθυνση της μεγαλύτερης εσωτερικής εμβάθυνσης με συμμετοχή όλων των κρατών μελών, ενώ οι αποφάσεις πρέπει να παίρνονται με μεγαλύτερη ευελιξία και κάποιες φορές προσαρμοσμένες στις ανάγκες κυρίως των χωρών, που είτε βρίσκονται σε αδυναμία λόγω της δημοσιονομικής προσαρμογής, είτε έχουν το μέγεθος να δημιουργήσουν συστημικό κίνδυνο και δεν μπορούν σε καμία περίπτωση να αγνοηθούν σε επίπεδο ελλειμμάτων και δημοσίου χρέους.
Τα γεγονότα τόσο παγκόσμια όσο και ευρωπαϊκά είναι πολύ κρίσιμα και αυτό απαιτεί σοβαρές πολιτικές ηγεσίες και στρατηγικές αποφάσεις με αμοιβαίες υποχωρήσεις για το μέλλον και το όραμα της Ευρώπης.
Ο Μελέτης Ρεντούμης είναι οικονομολόγος τραπεζικός
