Του Νίκου Γαλάτη
Οι δραματικές στιγμές που έζησε η Ελλάδα τον Ιούλιο του 2015 φωτίζονται με τρία βιβλία για την εποχή εκείνη, ενώ εκκρεμούν πολλά ακόμα. Τι συνέβη πίσω από τις κάμερες; Υπήρξε πράγματι σχέδιο για κατάληψη του Νομισματοκοπείου; Γιατί αποπέμφθηκε ο Βαρουφάκης την ίδια μέρα με το Δημοψήφισμα; Δυο πρώην υπουργοί με δυο βιβλία “φωτίζουν’ με υποκειμενικότητα τα γεγονότα ή τα συσκοτίζουν, ενώ ο πρώην πρωθυπουργός της Ιταλίας δίνει τον δραματικό τόνο με τη φράση του Αλέξη Τσίπρα ‘Δεν αντέχω άλλο”.
Φυσικά οι ιστορικοί έχουν πολλή δουλειά μπροστά τους. Η Ελλάδα βρέθηκε μπροστά στην έξοδο από την Ευρώπη, την απόλυτη χρεοκοπία -την καταστροφή και σώθηκε χάρη σε φίλους στην Ευρώπη σε μια περιπέτεια που δεν έχει τελειώσει ακόμα. Μάλλον θα χρειαστεί πολύς καιρός για να μάθουμε τι συνέβη στην Ελλάδα εκείνο το καλοκαίρι όπου μια νέα κυβέρνηση της “πρώτη φορά Αριστεράς” στην κυβέρνηση φαίνεται να έχει διαφορετικές γραμμές για το ευρώ, τη δραχμή, το παράλληλο νόμισμα.
Ο τότε υπουργός Λαφαζάνης κατηγορεί τον Γιάννη Βαρουφάκη, ότι συναγωνίζεται σε ανακρίβειες τον Αλέξη Τσίπρα και με όσα λέει σε συνέντευξή του για την Υπόθεση Νομισματοκοπείο, το σχέδιο δραχμή, τη Ρωσία και την Βενεζουέλα φαίνεται πως θα γνωρίσουμε πολλές εκδοχές για τα ιστορικά γεγονότα που πολλοί συνέκριναν με αυτά του 1974- όταν η πορεία της χώρας παίχτηκε κατά μία εκδοχή κυριολεκτικά στα ζάρια.
Δεν έχει περάσει πολύς καιρό αφότου η ιντερνετική εφημερίδα του ευρωβουλευτή Στέλιου Κούλογλου αποκάλυψε πως όχι μόνο υπήρξε η υπόθεση, αλλά και ότι η ΕΥΠ –με εντολή του πρωθυπουργού- φρουρούσε το Νομισματοκοπείο όταν “ο πρωθυπουργός πληροφορήθηκε ότι υπήρχε σχέδιο να «απαλλοτριωθούν» τα χρηματικά αποθέματα στο Νομισματοκοπείο σήμανε συναγερμό στην Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών”.
Η Υπόθεση Νομισματοκοπείου επανήλθε στην δημοσιότητα καθώς ο τότε υπουργός Π. Λαφαζάνης υποστήριξε πως στην περίπτωση που η χώρα έβγαινε από το ευρώ η Τράπεζα της Ελλάδος θα περνούσε-με εθνικοποίηση- στον “έλεγχο των Αθηνών» και θα προχωρούσε στην εκτύπωση της νέας δραχμής.
“Η δέσμευση του κόμματος πριν από τις εκλογές ήταν «όχι ευρώ πάση θυσία», κάτι που σήμαινε ότι η κυβέρνηση έπρεπε να επιστρέψει στο εθνικό νόμισμα και όχι να υπογράψει νέο Μνημόνιο. Αυτό ήταν το σχέδιο της κυβέρνησης πριν ακόμη γίνουν οι εκλογές, σύμφωνα με τον κ. Λαφαζάνη, το οποίο όμως τελικά δεν εφάρμοσε ο Αλέξης Τσίπρας”.
Ο πρόεδρος της Λαϊκής Ενότητας μιλώντας στον Βήμα FM υποστήριξε ότι ο ίδιος το 2015 είχε συμφωνήσει με τη Ρωσία ώστε η Ελλάδα να λάβει κάποια δισεκατομμύρια ευρώ, ως προκαταβολή για την κατασκευή του αγωγού φυσικού αερίου, στην περίπτωση που η χώρα μας έβγαινε από τη ζώνη του ευρώ. Ο ΣΥΡΙΖΑ είχε συζητήσει και με τη Βενεζουέλα το ενδεχόμενο να προμήθευε την χώρα μας με πετρέλαιο- κάτι επιβεβαιώνεται από τις επισκέψεις του συμβούλου του πρωθυπουργού Γιώργου Τσίπρα. Τώρα ο Π. Λαφαζάνης υποστήριξε πως στην περίπτωση που η χώρα έβγαινε από το ευρώ η Τράπεζα της Ελλάδος θα θα προχωρούσε στην εκτύπωση της νέας δραχμής -στο Νομισματοκοπείο και μάλιστα είχε κατατεθεί ειδικό σχέδιο για αυτό.
Ο πρόεδρος της ΛΑΕ, βέβαια, αρνήθηκε κατηγορηματικά πως το εναλλακτικό σχέδιο περιελάμβανε ανάμειξη του στρατού για την δημόσια τάξη ή την διανομή τροφίμων και για τις νέες αποκαλύψεις του Βαρουφάκη για τον Αλέξη Τσίπρα, ο οποίος φέρεται να είπε ότι θα πετάξει τον Γιάννη Στουρνάρα «με τις κλωτσιές» είπε πως είναι «κακόγουστο θέατρο».
“Στη Ρωσία είχα πάει εγώ και είχα ζητήσει και χρηματοδοτική στήριξη και την είχα επιτύχει, μέσω του αγωγού με ρωσικό φυσικό αέριο που θα κατασκευάζαμε και θα περνούσε από την Ελλάδα. Ο αγωγός για τον οποίον έγινε η συμφωνία, αν εφαρμοζόταν θα άλλαζε πολλά δεδομένα και οικονομικά για την Ελλάδα και δεδομένα εξωτερικής πολιτικής, θα απέφερε μεγάλα οικονομικά οφέλη για τη χώρα. »Εγώ είχα διασφαλίσει ότι θα παίρναμε και μια προκαταβολή (κάποια δισεκατομμύρια) για μια ανακούφιση της χώρας εκείνη την περίοδο. Θα εδίδετο η προκαταβολή, αλλά μεσολάβησε η υπογραφή του Μνημονίου, η απομάκρυνσή μου από το υπουργείο και η Ελλάδα επανήλθε στη λογική του ευρωατλαντικού οικοπέδου”.
H βασική ιδέα των υποστηρικτών της δραχμής είναι πως η Ελλάδα πρέπει να σταματήσει να πληρώνει τα χρέη της και πως μπορεί να ζήσει με τα δικά της λεφτά. Ωστόσο ο τότε υπουργός Παραγωγικής Ανασυγκρότησης και ηγέτης εσωκομματικής αντιπολίτευσης είχε παλιότερα διαψεύσει τις «βρομιές» αυτές –για δήθεν κατάληψη του Νομισματοκοπείου-σε “σκοτεινά κέντρα του εξωτερικού και του εσωτερικού”.
Ο Λαφαζάνης ήταν αυτός που οργάνωσε την επίσκεψη δυο φορές στη Μόσχα του Αλέξη Τσίπρα με τη βοήθεια του πρώην πράκτορα της KGB Λεονίντ Ρεσέτνικοφ. Ο Έλληνας πρωθυπουργός, ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς, ο Νίκος Παππάς, ο αντιπρόεδρος Δραγασάκης ταξιδεύουν τον Μάιο του 2014 ως προσκεκλημένοι της ρώσικης κυβέρνησης. Ο 68χρονος επικεφαλής του Ρωσικού Ινστιτούτου μιλάει ελληνικά. Ήταν η στιγμή που ο Τσίπρας καταδικάζει την ευρωπαϊκή πολιτική στην Ουκρανία.
Φαίνεται πως ο Αλέξης Τσίπρας ποντάρει στη Μόσχα και ζητά δάνειο 10 δισ. -τουλάχιστο ως μέσο πίεσης στην Ευρωπαϊκή Ένωση για την διαγραφή ή απομείωση του χρέους. Ο Βαρουφάκης –ως βασικός διαπραγματευτής έχει τα δικά του σχέδια- με παράλλληλο νόμισμα στο χώρο του δημοσίου τουλάχιστο- με στόχο την παραμονή στην Ευρώπη και την ιδέα πως αν κάνουμε πως φεύγουμε θα τρέξουν με τις πυτζάμες!- να μας δανείσουν. Η Μόσχα δεν απέρριψε το αίτημα, αλλά άρχισε να συζητεί για 5 δισ. δολάρια ως «προκαταβολή» για τον αγωγό South Stream.
Τις κρίσιμες στιγμές ο Λαφαζάνης- μυστηριωδώς- συμμετέχει στην σύσκεψη των πολιτικών 
αρχηγών. Ο υπουργός Σκουρλέτης μιλά για 23 δις που υπάρχουν, αλλά δεν λέει που. Ο Σόιμπλε παρακολουθεί το παιχνίδι της ελληνικής διπλωματίας –και τα ταξίδια στην Ρωσία και την Κίνα. Μονάχα που οι πιο ψύχραιμοι αντιλαμβάνονται –έστω αργά-πως κατά βάθος το σχέδιο Σόιμπλε και η στρατηγική Λαφαζάνη είναι ίδια. Οδηγούν στην έξοδο της Ελλάδας από την ευρωζώνη.
Ο Βαρουφάκης αποσύρεται από τις διαπραγματεύσεις. Ο Αλέξης Τσίπρας φαίνεται να ξυπνά από τον λήθαργο, αλλά επισκέπτεται την Ρωσία δεύτερη φορά και δηλώνει 19 Ιουνίου στην Αγία Πετρούπολη στον μάλλον έκπληκτο Πούτιν: «Είμαστε λαός της θάλασσας που δεν φοβάται να ανοιχτεί σε μεγάλα πελάγη, σε καινούργιες θάλασσες, προκειμένου να φτάσουμε σε νέα και πιο ασφαλή λιμάνια».
Ο Πούτιν -που δεν γελά ποτέ- εξήγησε στον νεαρό ηγέτη πως η Ρωσία δεν θα στηρίξει τη δραχμή, ούτε έχει λεφτά να του δώσει. Το πολύ-πολύ να επισκεφτεί την ρώσικη εκκλησία στο Άγιο Όρος και να υποστηρίξει τον ελληνικό τουρισμό. Η Μόσχα χρειάζεται την Ελλάδα, αλλά μέσα στην Ευρωπαϊκή Ζώνη. Συμπτωματικά εκείνη την εποχή η Κούβα προσεγγίζει τις ΗΠΑ. Το μόνο που θα απομείνει από την εξωτερική πολιτική του Αλέξη Τσίπρα –που κάλεσε τον Μαδούρο να δηλώσει πως «εμείς αντισταθήκαμε τρώγοντας σκυλοτροφές» είναι μια συμφωνία με την…μακρινή Βενεζουέλα για αγορά πετρελαίου.
Ο Παναγιώτης Λαφαζάνης είχε αναφερθεί στα αποθέματα της Τράπεζας της Ελλάδος μιλώντας σε εκδήλωση της Αριστερής Πλατφόρμας στις 14 Ιουλίου -όπου παρουσίασε έναν «οδικό χάρτη» για τη μετάβαση σε εθνικό νόμισμα. Τα αποθέματα -τα οποία προσδιόριζε στα 22 δισ. ευρώ – θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για την πληρωμή μισθών και συντάξεων μέχρι να τυπωθεί το νέο εθνικό νόμισμα.
Οι Financial Times γράφουν για «κρυφό πλάνο επιστροφής της Ελλάδας στη δραχμή». Η εφημερίδα δημοσίευσε πληροφορίες για την έφοδο, την απομάκρυνση του κεντρικού τραπεζίτη και την δέσμευση των 22 δισ. ευρώ. Λίγες μέρες πριν, το βράδυ της 6ης Ιουλίου ο Αλέξης Τσίπρας τηλεφώνησε στον Πούτιν. Ο Βαρουφάκης έφυγε, ουρές στις τράπεζες- όριο ανάληψης τα 60 ευρώ. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες στο Γιουρόγκρουπ περιμένει την ελληνική κυβέρνηση, αλλά ο Τσακαλώτος πάει αδιάβαστος- χωρίς προτάσεις.
“Παίρνω τον λόγο μαζί με τους Γάλλους για να υπερασπισθώ όσα είναι δυνατόν. Υψώνω την φωνή. Η συνεδρίαση διακόπτεται. Και έξω, στους διαδρόμους, αρχίζουμε να φωνάζουμε: «Σε τι σας χρησιμεύει το να ταπεινώνετε έναν λαό;» Ο συμβιβασμός θα φτάσει μόνον στις οκτώ το πρωί».
Η πρόταση της ελληνικής κυβέρνησης- ενώ οι δήμαρχοι κινούνται να αναλάβουν την κυβέρνηση-δυο ώρες πριν λήξει η προθεσμία είναι η απόλυτη ανατροπή. Οι σκληροί της Ευρώπης γρονθοκοπούσαν ανελέητα τον Έλληνα πρωθυπουργό που βγήκε από κει μέσα με έρπη –προκαλώντας παγκόσμια συμπάθεια για την βορειοευρωπαϊκή αναλγησία. Η Ελλάδα σώθηκε χάρη Γαλλία και την Ιταλία. Το CNN μετρά αντίστροφα για την πρώτη ευρωπαϊκή χώρα που θα έχει την τύχη τριτοκοσμικών χωρών –με ατιμωτικό έλεος από τον Σόιμπλε που υπόσχεται βοήθεια για την ανθρωπιστική κρίση.
Τα κόμματα της φιλοευρωπαϊκής αντιπολίτευσης ψηφίζουν μέτρα- ότι νάναι- προκειμένου να μείνει η Ελλάδα στην Ένωση. Η γερμανική Κάτω Βουλή, εγκρίνει το πρόγραμμα με 439 ψήφους υπέρ έναντι 119. 20 Ιουλίου η Ελλάδα βγαίνει από το καθεστώς «τεχνικής χρεοκοπίας» έπειτα από την πληρωμή των ληξιπρόθεσμων δόσεων προς το ΔΝΤ. Ανοίγουν ξανά οι τράπεζες έπειτα από 3 εβδομάδες. Η Ελλάδα- όπως είχε ήδη αποφασίσει ο Αλέξης Τσίπρας –κατακαλόκαιρο- πάει για εκλογές.
Φαίνεται πως τις στιγμές αυτές ο Στουρνάρας πήγε στον Πρόεδρο και συναντήθηκε με πρώην πρωθυπουργούς. Aν πιστέψουμε όσα γράφει το TVXS o Aλέξης Τσίπρας απέτρεψε με την ΕΥΠ την κατάληψη του Νομισματοκοπείου. Η οποία όμως όχι μόνο δεν έγινε ποτέ, αλλά ούτε σχεδιάστηκε ποτέ. Στην πραγματικότητα η ελληνική κυβέρνηση είχε πολλές απόψεις και αλληλοσυγκρουόμενες ομάδες γύρω από έναν πανικόβλητο και βραχυκυκλωμένο πρωθυπουργό που έπρεπε να πάρει αποφάσεις μέσα σε λίγες ώρες.
Το βιβλίο του Ρέντσι -πρώην πρωθυπουργού της Ιταλίας- που το βράδυ της μεγάλης διαπραγμάτευσης καθόταν δίπλα στον Έλληνα Πρωθυπουργό προσθέτει λεπτομέρειες για κείνες τις ώρες.
«Την νύχτα αυτή της αλήθειας κάθομαι δίπλα στον Αλέξη. Είμαστε σχεδόν συνομήλικοι και έστω και αν οι Ιταλοί υποστηρικτές του με περιγράφουν σαν τον εχθρό που πρέπει να καταρριφθεί, γνωρισθήκαμε και υπάρχει αλληλοεκτίμηση. Μαζί με τον Ολάντ δημιουργούμε ένα κοινό μέτωπο κατά των επιθέσεων σε βάρος του Τσίπρα που εξαπολύει το μέτωπο όσων υποστηρίζουν την δημοσιονομική ακαμψία.
Κατά τις τρεις την νύχτα, η τελευταία μορφή του κειμένου προβλέπει την δημιουργία ενός ταμείου πενήντα δισεκατομμυρίων ευρώ, που θα προκύψουν από τις ελληνικές ιδιωτικοποιήσεις, με έδρα όχι την Αθήνα, αλλά το Λουξεμβούργο. Αρχίζει η σύγκρουση. Ο Τσίπρας μου λέει με χαμηλή φωνή, στα αγγλικά: «Ι’ enough», δεν μπορώ άλλο. Προσπαθώ να τον σταματήσω.
Στην συνέχεια, όταν απομακρύνεται για να τηλεφωνήσει στην Αθήνα, παίρνω τον λόγο μαζί με τους Γάλλους για να υπερασπισθώ όσα είναι δυνατόν. Υψώνω την φωνή. Η συνεδρίαση διακόπτεται. Και έξω, στους διαδρόμους, αρχίζουμε να φωνάζουμε: «Σε τι σας χρησιμεύει το να ταπεινώνετε έναν λαό;» Ο συμβιβασμός θα φτάσει μόνον στις οκτώ το πρωί».
Στις 7 Ιουλίου- μετά το δημοψήφισμα η Ε.Ε. δίνει προθεσμία για την Πέμπτη να παρουσιάσει μια πρόταση. Η Ελλάδα δυο ώρες πριν λήξει η προθεσμία δέχεται τη σύνταξη στα 67,- ναι σε όλα- με την υπόσχεση για δανεισμό και συζήτηση για αναδιάταξη του χρέους, χωρίς καμία δέσμευση.
Η Βουλή θα εγκρίνει τα μέτρα σε μια δραματική συνεδρίαση -με την στήριξη των άλλων κομμάτων. Η Γερμανική Βουλή εγκρίνει το οικονομικό πρόγραμμα για την Ελλάδα με 439 ψήφους υπέρ έναντι 119. Η Ελλάδα βγαίνει από το καθεστώς της τεχνικής χρεοκοπίες κι ανοίγουν ξανά οι τράπεζες μετά από τρεις βδομάδες. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αυξάνει τη ρευστότητα κατά 900 εκ. ευρώ.
3 Αυγούστου άνοιξε με πτώση 22% τις πρώτες ώρες το Χρηματιστήριο Αθηνών. 22 Αυγούστου η Βουλή με 222 ψήφους -το ένα τρίτο του κυβερνώντος κόμματος καταψηφίζει- δέχεται το “πακέτο” -που είχε απορρίψει το Δημοψήφισμα. Το Γιούρογκρουπ εγκρίνει 86 δισ. ευρώ. 20 Αυγούστου ο Αλέξης Τσίπρας διαλύει την Βουλή και πάει σε εκλογές που θα κερδίσει ξανά- χάρη στην αποχή 700.000 ψηφοφόρων από τα δυο μεγάλα κόμματα.
