Του Νίκου Λακόπουλου
“Το είπαμε, το κάναμε” δήλωσε ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, στην ομιλία του στην παράδοση του μετρό Θεσσαλονίκης λίγο πριν πατήσει το κουμπί έναρξης της λειτουργίας του σε μια φιέστα όπου το έργο -όπως είπε δηλώνει… το γνήσιο λαϊκό χαρακτήρα της ΝΔ και το ενδιαφέρον της κυβέρνησης για τη Βόρεια Ελλάδα”.
Βέβαια το 45% του έργου κατασκευάστηκε από την κυβέρνηση Τσίπρα και παραδίδεται με δεκαοχτώ χρόνια καθυστέρηση με κόστος τρία δισεκατομμύρια, αλλά για τον Πρωθυπουργό “αυτή η πολυετής, δεκαετής, εμπειρία της κατασκευής του μετρό Θεσσαλονίκης καθρεφτίζει όλες τις παθογένειες της Ελλάδας που θέλουμε να αφήσουμε πίσω.
Της γραφειοκρατίας, της πολιτικής ατολμίας, των καθυστερήσεων που ανέβασαν το κόστος κοντά στα 3 δισ. Αλλά και της χώρας της κομματικής μικρότητας, της μιζέριας, των εύκολων συνθημάτων”.
Δεν κάλεσε στην γιορτή -με κομματική μικρότητα- ούτε μνημόνευσε όσους αγωνίστηκαν για το μετρό από το 1976 μέχρι σήμερα, απέδωσε το κόστος και τις καθυστερήσεις σε άλλους κι ευχαρίστησε “όσους εργάστηκαν για να γίνει το έργο πραγματικότητα” δηλαδή τον Χρήστο Σταϊκούρα, τον Κώστα Καραμανλή και την… υπουργό Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη.
Ο ΣΥΡΙΖΑ θυμάται “τις παλινωδίες της ΝΔ που ξεκίνησαν από την «τρύπα του Κούβελα», που θα χρηματοδοτούσε το 1989 το έργο από τα κέρδη του δημοτικού ραδιοφωνικού σταθμού (!), μέχρι το φιάσκο Σταϊκούρα-Μητσοτάκη με τα εισιτήρια, το λογότυπο και τα «ουάου» του ανεκδιήγητου υφυπουργού Ταχιάου που λίγο έλειψε να τινάξει στον αέρα και την ίδια την εκδήλωση των εγκαινίων!».
Το μετρό που έγινε ανέκδοτο
Ο Γιώργος Καραμέρος θα τονίσει πως η κυβέρνηση «διάλεξε μονομερώς τον Σεπτέμβριο του 2019 να μεταβάλλει το χρονοδιάγραμμα παράδοσης, να «κατακρεουργήσει» το μνημείο της Βενιζέλου αφήνοντας το πιο μελανό σημάδι για έργο πνοής και να σπαταλήσει δημόσιους πόρους ύψους σχεδόν 200 εκατομμύρια ευρώ χωρίς δικαστική απόφαση, προσχωρώντας στη προσφιλή της κοστοβόρα αδιαφάνεια».
»Η λειτουργία του έργου ξεκινά άρον-άρον χωρίς τις αρχικές προδιαγραφές, δηλαδή χωρίς αυτόματα κινούμενους συρμούς, χωρίς σχέδιο για τις επεκτάσεις προς τη Δυτική Θεσσαλονίκη και το Αεροδρόμιο και με ιδιωτικό φορέα διαχείρισης με αμοιβή 250 εκατομμύρια ευρώ για 10 χρόνια, πρόσθετα των 3 δις ευρώ που κόστισε στα δημόσια και τα ευρωπαϊκά ταμεία.
Το ανεκδοτο με το μετρό της Θεσσαλονίκης άρχισε με την πρωτοβουλία του Σωτήρη Κούβελα με την τοποθέτηση της ταμπέλας το 1988 που προανήγγειλε έργα κατασκευής μετρό, με χρηματοδότηση από το… δημοτικό ραδιόφωνο FM100.
Το έργο ανέλαβε να υλοποιήσει η κοινοπραξία «Θεσσαλονίκη Μετρό» τον Μάρτιο του 1999 με την κύρωση της σύμβασης παραχώρησης από τη Βουλή των Ελλήνων και τρία χρόνια αργότερα …έληξε λόγω έλλειψης πόρων.
Η Βάσω Παπανδρέου, υπουργός ΠΕΧΩΔΕ την περίοδο 2001-2004 δημοπράτησε εκ νέου το έργο ως δημόσιο, με χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά τελικά στις 7 Απριλίου 2006, επί κυβέρνησης Καραμανλή, υπογράφεται η σύμβαση με ανάδοχο την κοινοπραξία με προϋπολογισμό 1,052 δισ. ευρώ και ολοκλήρωση τον Οκτώβριο του 2012.
Στις 30 Νοεμβρίου 2007 ο υπουργός ΠΕΧΩΔΕ Γιώργος Σουφλιάς υποδέχτηκε τον πρώτο από τους δύο μετροπόντικες που θα χρησιμοποιούνταν για τη διάνοιξη των σηράγγων παρά τις επαναλαμβανόμενες επισημάνσεις των αρχαιολόγων ότι οι εργασίες θα έφερναν στο φως πληθώρα αρχαιοτήτων και θα απαιτούνταν ανασκαφές, που σημαίνει και καθυστερήσεις.
Το 2013 το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο συναίνεσε τελικά στην απόφαση απόσπασης των αρχαιοτήτων και επανατοποθέτησή τους στον σταθμό Βενιζέλου και η σχετική μελέτη εγκρίθηκε από στις αρχές του 2017 -αφού πέρασαν τέσσερα χρόνια.
Στις 7 Σεπτεμβρίου 2019 ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης ανακοίνωσε την απόσπαση και την επανατοποθέτηση των ευρημάτων εντός του σταθμού Βενιζέλου και ακολούθησε σειρά προσφυγών στο Συμβούλιο της Επικρατείας, που τελικά απορρίφθηκαν οριστικά δύο χρόνια αργότερα.
Το αρχαιολογικό έγκλημα
Ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων με ανακοίνωσή του μιλά για «αρχαιολογικό έγκλημα» και για κρεσέντο δήθεν “αναγνώρισης” της σημασίας του βυζαντινού παρελθόντος της Θεσσαλονίκης.
“Μόνο ως αήθης αντιπερισπασμός και προσβολή της νοημοσύνης μας μπορεί να χαρακτηριστεί η στάση αυτή, όταν οι ίδιες πολιτικές ηγεσίες δεν εκτίμησαν και δεν σεβάστηκαν το αληθινά μοναδικό βυζαντινό εύρημα της εποχής της “συμβασιλεύουσας” Θεσσαλονίκης. Αρνήθηκαν να το αντιμετωπίσουν ως ακίνητο μνημείο και αφαίρεσαν οριστικά την αυθεντικότητά του” αναφέρει σε ανακοίνωσή του.
“Θα θυμίζει πάντα ότι οι βυζαντινές αρχαιότητες της Θεσσαλονίκης δεν αξιώθηκαν των λύσεων που έχουν εφαρμοστεί σε άλλα μετρό όπως αυτό της Σόφιας, της Κωνσταντινούπολης, της Ιταλίας, ακόμη και της Αθήνας.
Θα αποτελεί, τέλος, μνημείο της κακοδιαχείρισης και της σπατάλης πόρων του δημοσίου, υπενθυμίζοντας στο διηνεκές τι σημαίνει εργαλειακή χρήση των αρχαιοτήτων προς όφελος αλλότριων σκοπών, και ιδίως του κέρδους”.
Ο Σύλλογος θυμίζει από το 2012, όταν αποκαλύφθηκε ο μοναδικός αρχαιολογικός χώρος, τόσο η ηγεσία του ΥΠΠΟ όσο και η ηγεσία του Υπουργείου Μεταφορών απέκρυψαν ακόμη και την ύπαρξή του, ενώ είχαν εκδώσει απόφαση για να αποσπάσουν το βυζαντινό σταυροδρόμι και να το μεταφέρουν προς έκθεση στο στρατόπεδο Παύλου Μελά!
Θεωρεί “καταστροφικό τον σχεδιασμό της απόσπασης-επανατοποθέτησης ενός τόσο σημαντικού αρχαιολογικού χώρου, για να μην καταστραφεί μαζί με την αυθεντικότητα και η επιστημονική αξία των μνημείων, που δεν θα επέστρεφαν καν στην αρχική τους θέση αν δεν είχε γίνει όλος αυτός ο μακρόχρονος αγώνας για τη σωτηρία τους”.
Κανένας πανηγυρισμός δεν αρμόζει στην Υπουργό Πολιτισμού για έναν αρχαιολογικό χώρο που θα μπορούσε να στέκει αυθεντικός, αντί να έχει αντικατασταθεί από την αναπαράσταση του εαυτού του.“.
Η μεγαλομανία και η μικρότητα
Το “καλύτερο μετρό του κόσμου” παραδόθηκε στο κοινό για να αποδείξει τον λαϊκό χαρακτήρα της Νέας Δημοκρατίας και το ενδιαφέρον της για τη Βόρεια Ελλάδα με ένα κόστος που το κάνει και το… ακριβότερο του κόσμου και με ένα αρχαιολογικό έγκλημα -για τους αρχαιολόγους.
Το έργο ανήκει στη Νέα Δημοκρατία και προσωπικά στον Μητσοτάκη που δεν χαρακτηρίζεται από… κομματική μικρότητα -ειδικά όταν συνδέει το μετρό με τον “γνήσιο λαϊκό χαρακτήρα της ΝΔ”. Βέβαια παραδόθηκε με καθυστέρηση μόνο μια γραμμή δέκα χιλιομέτρων ώστε πολλοί το χαρακτηρίζουν ημιτελές και τριπλάσιο κόστος που θα μπορούσε να αποτελέσει αντικείμενο έρευνας Εξεταστικής Επιτροπής.
Δεν είναι η πρώτη φορά που ο Κυριάκος Μητσοτάκης εγκαινιάζει έργα άλλων κι άλλα τα… ξανεγκαινιάζει, αφού τα έξι πομπώδη του έργα που ανακοίνωσε το 2019 μάλλον ξεχάστηκαν. Αυτό “το είπαμε, το κάναμε” δείχνει πως το μετρό της Θεσσαλονίκης ο ίδιος το σχεδίασε και το υλοποίησε -με την Λίνα Μενδώνη.
Μετά το τέλος των εγκαινίων -όπως αναφέρει το ρεπορτάζ- ο Κ. Μητσοτάκης είχε μια σύντομη συζήτηση με τη βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ Κατερίνα Νοτοπούλου η οποία τον ρώτησε γιατί δεν αναφέρθηκε στην πρόοδο των έργων για το μετρό που έγινε επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ.
«Για εμάς δεν είπες τίποτα» του είπε. Και κείνος απάντησε: «Και τι να έλεγα; Για τους μουσαμάδες;».
YΓ. Η κυβέρνηση Καραμανλή είχε καλέσει τον Σημίτη, τον Λαλιώτη και τη Βάσω Παπανδρέου στα εγκαίνια της γέφυρας του Ρίου δείχνοντας πόσο μακρυά βρίσκονται το πραγματικό μεγαλείο από την κομματική μικρότητα- για την οποία όμως ο Μητσοτάκης κατηγορεί τους άλλους σε μια προσπάθεια να μεγαλώσει μικραίνοντας τους άλλους.
