Του Απόστολου Λουλουδάκη
…Πηγαίνετε στους νέους που ασφυκτιούν στην οικογένεια.
Ω, πόσο είναι φοβερό.
να βλέπεις τρεις γενιές στοιβαγμένες σ’ ένα σπίτι!
είναι σαν γέρικο δέντρο με βλαστάρια
και τ’ άλλα του κλωνάρια σάπια και πεσμένα…
Έζρα Πάουντ
Περί χρηματοοικονομικών
Όταν ο Γεώργιος Μαντζαβίνος τότε διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας διηγείται κατά λέξη στον Ηλία Βενέζη την γνωστή ιστορία “Θυμάμαι ότι, αμέσως μόλις έγινε κατάδηλη η πρόθεση της Γερμανίας να βοηθήσει την Ιταλία στον αγώνα της ενάντια στην Ελλάδα – αγώνα τον οποίο είχε σχεδόν χάσει –, λάβαμε μέτρα για να μεταφερθεί ο χρυσός από τα θησαυροφυλάκια της Τράπεζας σε ασφαλές μέρος έξω από την Αθήνα.
Προκρίθηκε η Κρήτη, το υποκατάστημά μας Ηρακλείου, όπου είχαμε αρκετά ασφαλή χρηματοκιβώτια. Ο χρυσός, που ανερχόταν σε ουγγιές καθαρού καθ’ υπολογισμό βάρους 610.796, έπρεπε πρώτα να τοποθετηθεί σε ασφαλή κιβώτια (…) http://www.topontiki.gr/article/181907/etsi-sothike-o-ellinikos-hrysos-stin-katohi. Ίσως δεν του περνούσε τότε από το μυαλό του ότι οι 610.000 ουγγιές χρυσού θα ήταν στις μέρες μας λιγότερα από το σύνολο των εσόδων μιας δημαρχιακής θητείας της πόλης του Ηρακλείου [610.000 x €1250 = €762.500.000 έναντι €220.000.000 x 4 ετη = €880.000.000]. https://www.heraklion.gr/municipality/oikonomika-stoixeia/isologismosapologismos2017.html
Περί Νομοθεσίας
Ίσως ο Καποδίστριας να ήταν στην αντίληψη του Μοντεσκιέ που μίλησε για την διάκριση των εξουσιών στο έργο του το Πνεύμα των Νόμων χωρίς να θεωρεί ξεχωριστή εξουσία από την εκτελεστική την τοπική αυτοδιοίκηση όταν στα 1828 με το Ι΄ Ψήφισμα του έκανε την πρώτη διοικητική διαίρεση της ελεύθερης Ελλάδας που δεν προέβλεπε αυτοδιοικητικούς θεσμούς. https://edromos.gr/αποκέντρωση-εναντίον-συγκεντρωτισμο/. Αυτό δεν εμπόδισε την κυβέρνηση Σημίτη τον Ν. 2539/1997 να τον ονομάσει Πρόγραμμα «Καποδίστριας» ή Σχέδιο «Καποδίστριας» ή Νόμος Καποδίστρια ώστε να μεταβάλει τα διοικητικά όρια των πρωτοβάθμιων Ο.Τ.Α. μέσω συνενώσεων αφήνοντας όμως ανέπαφο τον θεσμικό χαρακτήρα τους.
Η σημερινή όμως μορφή των Ο.Τ.Α. είναι αποτέλεσμα του Ν. 3852/2010, γνωστός ως “Πρόγραμμα Καλλικράτης” , ο οποίος συνένωσε περαιτέρω τους πρωτοβάθμιους Ο.Τ.Α. και κατήργησε τις νομαρχιακές αυτοδιοικήσεις, αντικαθιστώντας τις ως δευτεροβάθμιους Ο.Τ.Α. από τις Περιφέρειες. Οι τελευταίες υπήρχαν και προ Καλλικράτη, δεν αποτελούσαν όμως Ο.Τ.Α., αλλά μέρος της περιφερειακής διοίκησης του κράτους στο πλαίσιο της αποκέντρωσης.
Βέβαια πριν από αυτό τον νόμο είχε ψηφιστεί ένα μήνα πριν ο Ν.3845/10, που είναι γνωστός ως το πρώτο μνημόνιο, που “φρόντισε” να περικόψει συνολικά πόρους 2,5 δις ευρώ από την τοπική αυτοδιοίκηση άσχετα αν το σύνταγμα της Ελληνικής Δημοκρατίας στο άρθρο 102, παράγραφος 5 μιλά για χρηματαδότηση της από το Κράτος. https://www.constitutionalism.gr/2299-ta-oria-tis-aytodioikisis-kai-twn-ota-kai-o-nomote/
Παρόλα αυτά οι πόροι των Δήμων όπως π.χ του Ηρακλείου παρουσιάζουν έσοδα της τάξης των 220 εκατομμυρίων δηλαδή 1350 ευρώ ανά κάτοικο (ενήλικο ή ανήλικο), μέτρο αρκετά υψηλό ή 18.300 εκατομμύρια μηνιαία περίπου.
Περί Αποφασιστικότητας
Η τοπική αυτοδιοίκηση πρέπει να στηρίζεται στις αρχές των αδελφών Γράκχων, Τιβέριου και Γάιου, του 2ου αιώνα π.Χ, Δημάρχων (tribunus plebis) στη Ρώμη, που θυσιάσαν την ζωή τους γιατί προσπάθησαν να ανατρέψουν μια κοινωνική κατάσταση που είχε προκύψει τότε, παρόμοια με την σημερινή μεταμνημονιακή εποχή, μετά τους Καρχηδονιακούς πολέμους με την αγροτική μεταρρύθμιση υπέρ των πληβείων, αν και οι ίδιοι καταγόταν από αριστοκρατική οικογένεια, ο παππούς τους από την πλευρά της μητέρας τους Κορνηλίας ήταν ο μεγάλος στρατηγός Σκιπίων ο Αφρικανός που είχε νικήσει τον Αννίβα τον Καρχηδόνιο.
Ήταν αυτοί που κατάλαβαν ότι δεν μπορούσαν οι πληβείοι να επανδρώνουν μόνο τον ρωμαϊκό στρατό και στο τέλος των πολέμων να βρίσκονται στο χείλος της οικονομικής καταστροφής.
Αυτό συνέβαινε γιατί φεύγοντας για τον πόλεμο άφηναν τα χωράφια τους στο έλεος του πλούσιου γείτονα ο οποίος στην αρχή δάνειζε την ακέφαλη οικογένεια και μετά έπαιρνε το κτήμα αφού τα χρέη δεν μπορούσαν να εξοφληθούν. Ετσι, όσοι στρατιώτες γύριζαν στην πατρίδα δεν έβρισκαν ούτε κτήμα ούτε καν σπίτι. Με τον τρόπο αυτόν δημιουργήθηκαν ολόκληρες στρατιές ακτημόνων πλέον αγροτών, κάτι δηλαδή παρόμοιο με τις στρατιές των ανέργων που έχουμε σήμερα λόγω της μνημονιακής λιτότητας. https://www.tovima.gr/2008/11/24/archive/tiberios-semprwnios-grakxos-peripoy-162-133-p-x-gaios-semprwnios-grakxos-peripoy-154-121-p-x/
Περί διακυβέρνησης
Ο Δήμος είναι μέρος της αιρετής εκτελεστικής εξουσίας και σκοπός του πρέπει να είναι η ανόρθωση αυτής της κοινωνίας που παραπαίει ανάμεσα στα χρέη και στη γραφειοκρατία. Όποιος κατορθώσει να επιτύχει σ’ αυτό το δύσκολο έργο ίσως θα μπορέσει να αποτελέσει μοναδικό μοντέλο για όλη τη χώρα.Γιατί το πρόβλημα της χώρας είναι περισσότερο θέμα διαχείρισης ανθρώπινων πόρων παρά οικονομικών.
Το γραφείο του Δημάρχου πρέπει να είναι οι συνοικίες,οι δρόμοι και οι πλατείες και η Λότζια να είναι το κτίριο των δημοτών.Δεν γίνεται ο Δήμαρχος να κάνει περιοδείες μόνο στην προεκλογική περίοδο και μετά να κλείνεται στο γραφείο του και ο κάθε πολίτης να επικοινωνεί μαζί του μέσω του δημοτικού πρωτοκόλλου.
Προτεραιοτητα μιας δημοτικής Αρχής πρέπει να είναι η Ηλεκτρονική διακυβέρνηση και η εγκαθίδρυση Αντιδημαρχίας Παραπόνων Δημοτών όπου θα είναι ο συντονιστής των δημοτικών υπηρεσιών με χρονοδιάγραμμα υποχρεωτικής υλοποίησης του αιτήματος.
Κάποτε πρέπει να αντιληφθεί η κάθε εκτελεστική αρχή ότι εκλέγεται για να παίρνει αποφάσεις και όχι να δικαιολογεί τις αδυναμίες της. Όταν ζητά την ψήφο από τους πολίτες τους υπόσχεται ότι την επομένη που θα αναλάβει την αρχή αυτοί θα ζουν σε μια άλλη πόλη που απλά θα έχει το παλιό της όνομα. Κύριο έργο π.χ της δημοτικής Αστυνομίας πρέπει να είναι να βοηθά την κυκλοφορία και όχι μόνο να γράφει τα παράνομα σταθμευμένα αυτοκίνητα.
Νομίζουμε ότι καιρός είναι ότι η μόνιμη στάθμευση αυτοκινήτων σε κεντρικά σημεία θα πρέπει να εκλείψει ώστε να δίνεται περισσότερος χώρος και σε άλλους να επισκέπτονται το κέντρο.
Επίσης αυτό που οφείλει να κάνει μία σοβαρή δημοτική αρχή είναι η έκλειψη στο μέτρο του εφικτού της κοινωνικής ανισότητας μέσω προγραμμάτων ανάλογα με την περίπτωση. Τα προγράμματα αυτά θα πρέπει να έχουν σχέση με τις μητέρες , τα παιδιά τους, τους ηλικιωμένους ή ασθενείς με προβλήματα υγείας που έχουν πρόβλημα μετακίνησης κλπ. Γιατί οι ευάλωτες ομάδες είναι αυτές που χρειάζονται την συμπαράσταση όλων μας
Περί Πολιτισμού
Πολιτιστικό κέντρο σημαίνει το μέρος παραγωγής πολιτισμού και όχι αναπαραγωγής του.Θα πρέπει να δοθεί ως ενα βάθρο απελευθέρωσης των καλλιτεχνικών ανησυχιών των ανθρώπων με κλίση στη γλυπτική, ζωγραφική,ποίησης και διηγήματος. Το Ηράκλειο που γέννησε τον Καζαντζάκη, τον Ελύτη, τον Ελ Γκρέκο ή τον Δαμασκηνό της Κρητικής σχολής ζωγραφικής και όχι μόνο, γιατί δεν μπορεί να είναι μόνο τουριστικός προορισμός αλλά πρέπει να παράξει πολιτισμό ως παρακαταθήκη της ταυτότητας μας και της ποιότητας ζωής που πρέπει να προσφέρει στους κατοίκους της. Η Κνωσός να γίνει μνημείο της Unesco και το Μουσείο να μεταφερθεί εκεί ώστε να αναβαθμιστεί η περιοχή .Αν δεν μπουν τέτοιες προτεραιότητες η πόλη θα πάψει να αναπνέει και θα γίνει ένα απλό διοικητικό κέντρο χωρίς σφυγμό.
Ωραίες οι Πυραμίδες αλλά είναι στη μέση της ερήμου, οπότε μην ερημοποιήσουμε την πόλη για να κάνουμε ένα έργο που δεν χρησιμεύει στην καθημερινότητα των κατοίκων(όταν λέμε χρήση εννοούμε κάτι ακόμα και από αισθητική σκοπιά θα βοηθούσε).
Ο Δήμος μπορεί να έχει έσοδα και έξοδα, να κάνει ισολογισμό αλλά αυτό που μετρά στο κλείσιμο κάθε οικονομικού έτους δεν είναι το οικονομικό κέρδος αλλά το κέρδος του είναι τι κοινωνική υπεραξία παρήγαγε. Αυτή θα πρέπει να είναι η κοινωνική του σταθερά και όχι οι μεταβλητές των οικονομικών του στοιχείων.Η ρευστότητα του χρήματος δεν μπορεί να αντικαταστήσει την ρευστή κοινωνική αβεβαιότητα που μόνο προβλήματα μπορεί να δημιουργεί στο δύσκολο έργο της ανόρθωσης της κοινωνίας. Ο Δήμος πρέπει να πάψει να είναι ένας ακόμα γραφειοκρατικός οργανισμός αλλά ένας ζωντανός οργανισμός που λύνει τα προβλήματα της καθημερινοτητας των πολιτών.Μόνο έτσι ο πολίτης γίνεται πραγματικά Ενεργός Πολίτης και η συμμετοχική διαδικασία είναι μέρος της ζωής του που φροντίζει ώστε να μη πηγαίνει χαμένο αυτό το παραγόμενο κοινωνικό προϊόν.
*Δημοτικός σύμβουλος Χερσονήσου- Μέλος του ΔΣ της ΚΕΔΕ