Του Διογένη Λόππα
Διαβάζοντας τα χάλια της Μητσοτακικής διπλωματίας (σε συνέχειες, δυστυχώς) μου έρχεται συνεχώς στο μυαλό ένας στίχος του Γιάννη Αγγελάκα: Πού σταματά αυτή η άγρια κατηφόρα. Θεωρώ εντελώς απίθανο ο σπουδαίος δημιουργός να εμπνεύστηκε από μια ασημαντότητα σαν αυτή που περιφέρει ο πιο προετοιμασμένος πρωθυπουργός (σίγουρα η ατάκα δεν περιελάμβανε την εξωτερική πολιτική, σωστά;) ωστόσο μοιάζει σα να γράφτηκε για αυτόν, προσέξτε τι κατέθεσε ο ποιητής:
Άπλωνες στα σύννεφα την τσόχα και με μιας
έναν αιώνα κέρδιζες ποντάροντας μια ώρα
Τώρα θυμώνεις ξεφυσάς και όλο ρωτάς
που σταματάει αυτή η άγρια κατηφόρα
Δεν είχα κανένα καλό προαίσθημα για τη σύνοδο του Βερολίνου, έχοντας μελετήσει σε βάθος την ιστορία της Γερμανικής διπλωματίας. Από την εποχή ακόμα του Γουλιέλμου μοιάζει σα να μην πέρασε μια μέρα. Διέκρινα και τη λανθάνουσα χαιρεκακία όταν δικαιολόγησαν τον αποκλεισμό της Ελλάδας από τη σύνοδο και θαύμασα τις στοχευμένες διαρροές στον φιλικό τύπο περί βέτο του (απομονωμένου) κ. Erdogan. Μετά λοιπόν τον on-line εξευτελισμό του πρωθυπουργού (και κατά συνέπεια της χώρας) στο Λευκό Οίκο και τη φυσική ψυχρότητα που οπωσδήποτε ένας (οποιοσδήποτε) Μητσοτάκης επιβάλλεται να καλλιεργεί απέναντι στη Μόσχα, ήρθε και η σειρά της Γερμανίας να επιβεβαιώσει με τον πιο εμφατικό τρόπο πόσο ακριβώς υπολογίζει την άριστη κυβέρνησή μας.
Η αλήθεια είναι ότι μετά το Γοργοπόταμο οι Γερμανοί αναγκάστηκαν δύο φορές μόνο να μας πάρουν στα σοβαρά: Η πρώτη ήταν όταν ο Παπανδρέου ο Τρίτος τόλμησε να υπονοήσει κάτι για δημοψήφισμα. Αμέσως κινητοποιήθηκαν οι βαριές εφεδρείες (Ευ. Βενιζέλος) και η τάξη αποκαταστάθηκε σε ώρες, ενώ σε ελάχιστο πολιτικό χρόνο ο κ. Παπαδήμος είχε αντικαταστήσει τον κατά φαντασίαν αντάρτη.
Η δεύτερη ήταν όταν ενεοί παρακολουθούσαν την είσοδο του κυρίου με το παρδαλό πουκάμισο στο Eurogroup και τα ακαταλαβίστικα που προσπαθούσε να τους εξηγήσει με το ύφος του κ. Καθηγητή. Φανταστείτε το σοκ, σε ένα γκρουπ μικροπολιτικής του χειρίστου είδους να παρεισφρήσει κάποιος που όχι μόνο γνωρίζει άριστα οικονομικά, αλλά είναι και της σοσιαλιστικής (φτου κακά) σχολής! Τη συνέχεια την ξέρετε.
Οι νικητές
Η πολυθρύλητη σύνοδος του Βερολίνου έβγαλε νικητή: Ο Απομονωμένος τα μάζεψε πάλι όλα και αποσύρθηκε περιχαρής. Μαζί και ο παμπόνηρος κ. Lavrov, ο μακράν αρτιότερος διπλωμάτης της εποχής μας. Φαίνεται πως Ρωσία και Τουρκία έχουν ήδη κάνει ταμείο και έχουν μοιράσει τα τρόπαια. Η εκεχειρία που συμφωνήθηκε είναι μια διπλωματική ήττα του κ Haftar, λίγο πριν οι δυνάμεις του επικρατήσουν ολοκληρωτικά στον εμφύλιο. Υποτίθεται ότι απετράπη και η αποστολή τουρκικών ενισχύσεων, όμως για τους γνωρίζοντες αυτό ήταν μια καθαρή μπλόφα:
Οι Τούρκοι θα μπορούσαν να στείλουν μερικές εκατοντάδες μισθοφόρους από την Idlib, αλλά σε καμία περίπτωση τακτικές δυνάμεις. Μεγάλο ρίσκο, μεγάλη απόσταση, μεγάλο κόστος. Λίγο πιο πίσω, στα παρασκήνια, μπορούν να χαμογελούν και οι Γερμανοί, αφού κατάφεραν να παρουσιαστούν ως δυναμικοί διαμεσολαβητές και το κυριότερο κατάφεραν να τορπιλίσουν τον αμερικανικής έμπνευσης East Med, καθώς βάζοντας επίσημα την Τουρκία στη Λιβυκή σκακιέρα, de facto νομιμοποιούν (έστω υπογείως) και τις απαιτήσεις της περί ”συνεταιρισμού” στην ανατολική μεσόγειο.
Οι Χαμένοι
Μαζί όμως με τον τουρκικό στρατό (που δεν θα πήγαινε ποτέ), δεν θα πάει ούτε ο Αιγυπτιακός (που θα πήγαινε εύκολα λόγω εγγύτητας), αλλά ούτε και οι Ρωσικές ή Γαλλικές βοήθειες προς τις δυνάμεις του κ. Haftar. Έτσι ο αναγνωρισμένος από τον ΟΗΕ Λίβυος πρωθυπουργός με μοναδικό του στήριγμα την Τουρκία, όχι μόνο παίρνει ανάσες, αλλά και δικαιούται να ελπίζει σε μελλοντικά οφίτσια. Την ίδια ώρα η τουρκολιβυκή συμφωνία παραμένει πιο ενεργής από ποτέ και αρχίζει να επικάθεται στη διεθνή λογική, όπως παλαιότερα η πάλαι ποτέ FYROM, ως ”Δημοκρατία της Μακεδονίας”, τα Ίμια ως διαφιλονικούμενη περιοχή και τα κατεχόμενα εδάφη της Κύπρου ως οιονεί κράτος. Ο δε κ. Pompeo που είναι λαλίστατος όταν απευθύνεται σε δυνητικούς ψηφοφόρους της ομογένειας, έβγαλε το σκασμό μπροστά στους κ.κ. Erdogan και Lavrov, προφανώς γιατί αυτές τις εντολές είχε από τον εντολέα του.
Το διακύβευμα της συνόδου για τη Λιβύη, για να μην παραμυθιαζόμαστε περί του κατατρεγμένου Λιβυκού λαού, περί της μάστιγας των μεταναστευτικών ροών ή περί ανεπιθύμητων proxy wars ήταν η νομιμοποίηση ή μη της Τουρκικής εμπλοκής. Και αυτό γιατί με τα σημερινά δεδομένα ισχύος, κάθε προσπάθεια αξιοποίησης πόρων θα χρειάζεται την έγκριση της Τουρκίας. Γι’ αυτό και ο κ. Erdogan επεδίωκε πάση θυσία την εκδίωξη της Ελλάδας από τη σύνοδο και γι’ αυτό οι Γερμανοί με περισσή ευκολία απέρριψαν ένα λογικότατο αίτημα μιας υποτίθεται συμμαχικής χώρας.
Γιατί αν η Ελλάδα ήταν εκεί, η τουρκολιβυκή συμφωνία θα έπεφτε αμέσως στο τραπέζι και θα έφερνε σε δυσχερή θέση πολλούς συμμετέχοντες και δεν θα γινόταν δυνατή η συμφωνία για εκεχειρία, χωρίς πρότερη ακύρωση της συμφωνίας με την Τουρκία.
Ο δε κ. Haftar, παρά τις άτσαλες (ύστατες) προσπάθειες των μαθητευόμενων μάγων του κ. Μητσοτάκη, περιθωριοποιήθηκε σε βαθμό παρεξηγήσεως, αφού όπως λένε παρέμεινε απομονωμένος καθ’ όλη τη διάρκεια της συνόδου, οπότε τελικά η Ελλάδα δεν ευτύχησε να εκπροσωπηθεί ούτε δι’ αντιπροσώπου. Σε αντίθεση με τον ”διεθνώς απομονωμένο”, ο οποίος πήρε κεφάλια.
Συνεπώς εκεχειρία χωρίς ακύρωση της τουρκολιβυκής συμφωνίας σημαίνει de facto γκριζάρισμα της υφαλοκρηπίδας (και μετέπειτα ΑΟΖ) των ελληνικών νησιών, κάτι το οποίο, αν στη ανατολική μεσόγειο αποτελεί ακόμα μια εθνική ήττα, μεταφρασμένο στο Αιγαίο συνεπάγεται εθνική καταστροφή.
Η ήττα ή η επικράτηση στη Μεσόγειο περνάει από το Κουρδιστάν
Αυτό που καταλάβαιναν πολύ καλά οι κυβερνήσεις πριν την έλευση του τραγικού για τα εθνικά ζητήματα κ. Σημίτη ήταν η σημασία των Κούρδων ως ανάχωμα στον τουρκικό επεκτατισμό – αναθεωρητισμό. Γνώριζαν πάρα πολύ καλά και έκαναν πράξη το γεγονός ότι ο χειρότερος εφιάλτης των Τούρκων είναι το Κουρδικό ζήτημα. Κουρδικό ανεξάρτητο κράτος, έστω και έξω από την τουρκική επικράτεια, θα σημάνει αυτόματα τη διάλυση κάθε ψευτο-Οθωμανικού οράματος.
Προκαλεί έκπληξη για τους ερευνητές της εποχής και αποτελεί βέβαια όνειδος για τη χώρα μας η παράδοση του ηγέτη των Κούρδων έπειτα από τους χειρισμούς του τότε ανεκδιήγητου υπουργού των εξωτερικών και βέβαια με τη σύμφωνη γνώμη ενός ενδοτικού πρωθυπουργού, χωρίς ίχνος από την καπατσοσύνη του Καραμανλή του πρώτου ή του Παπανδρέου του Δεύτερου.
Σήμερα προκαλεί αντιπαράθεση το γεγονός της φερόμενης αποστολής μιας συστοιχίας Patriot στη Σαουδική Αραβία. Αλλά αν πράγματι πρέπει να ξεκινήσουμε να στέλνουμε δυνάμεις στη γειτονιά ή και ευρύτερα, ίσως επειδή οι συνθήκες το επιβάλλουν, θα έπρεπε πρώτα να ενισχύσουμε εκεί που πραγματικά έχουμε εθνικό συμφέρον.
Ο Απομονωμένος δεν θα είχε βάλει ποτέ στο στόχαστρό του τον αδύναμο κ. Sarraj, αν πρώτα δεν είχε επιβληθεί δυναμικά στο μέτωπο της Συρίας απέναντι σε δύο υπερδυνάμεις. Αν τότε η διπλωματία μας και, γιατί όχι, και η στρατιωτική μας ισχύς είχαν βρει το σωστό μονοπάτι (κάντο όπως ο Ανδρέας το λένε στην πιάτσα) τώρα δεν θα πνιγόμασταν αύτανδροι ανοιχτά της Τρίπολης.
Και αν τώρα, έστω και από αυτή τη μειονεκτική θέση που μας οδήγησαν οι αδαείς μυστικοσύμβουλοι του καλύτερου βιογραφικού της χώρας, δεν κάνουμε κάποια μαγική κίνηση απελπισίας, το επόμενο φιάσκο θα είναι στο Αιγαίο και αργά ή γρήγορα στη Θράκη.
Δεν ευτυχήσαμε τις δύσκολες αυτές ώρες να έχουμε στο τιμόνι έναν ηγέτη. Ο πρωθυπουργός εμετρήθη απολύτως ανεπαρκής και με εξαιρετικά μειονεκτική κρίση. Δε θέλω αλήθεια να σκέφτομαι τι άλλο θα παθαίναμε αν ο κ. Erdogan δεν ήταν διεθνώς απομονωμένος…
Επισήμανση προς συντρόφους:
Για όσους δεν το έχουν αντιληφθεί, η κατάθεση του μνημονίου Τουρκίας – Λιβύης ισοδυναμεί με κήρυξη (υβριδικού σε πρώτη φάση) πολέμου. Είναι ένα σαφές statement, ένα τελεσίγραφο περί δυναμικής μεταβολής του υπάρχοντος Status Quo. Με βάση τις αντίστοιχες μελέτες ιστορικών δειγμάτων, η κανονική σύρραξη είναι πρακτικά αναπόφευκτη, εκτός εάν υπάρξει πρότερη συνθηκολόγηση λόγω αδυναμίας υπεράσπισης του Status Quo. Συνεπώς στο σημείο αυτό και για όσο καιρό μας απομένει οφείλουμε πρώτον να εξοπλίσουμε έξυπνα και γρήγορα τις μονάδες που θα κρίνουν τη σύγκρουση και δεύτερον να εξασφαλίσουμε όσο δυνατόν περισσότερες ουσιαστικές συμμαχίες.
Αν λοιπόν μας ζητηθεί να στείλουμε μία φρεγάτα κάπου ή μια μοίρα μαχητικών κάπου αλλού ή μια συστοιχία Patriot στη Σαουδική Αραβία, είναι προς το συμφέρον μας να το πράξουμε. Γιατί μόνο έτσι θα ελπίζουμε σε μια μοίρα Σαουδαραβικών F15 στο ακρωτήρι, όταν θα είμαστε σε απόγνωση (προφανώς δεν περιμένουμε κανένα Ιρανικό αντιτορπιλικό, που αν έρθει θα έρθει εναντίον μας). Επίσης είναι ευχής έργον το ότι τα πληρώματά μας θα εκπαιδευτούν σε πραγματικές συνθήκες και θα φέρουν πίσω πολύτιμη εμπειρία.
Οι θέσεις των αντιαεροπορικών μας πυραύλων είναι γνωστές στο ΝΑΤΟ και κάθε μετακίνηση παρακολουθείται. Σε περίπτωση πολέμου, θα είναι ο πρώτος στόχος. Για το λόγο αυτό θα μετασταθμεύσουν αμέσως σε θέσεις διασποράς. Άρα λοιπόν το να στείλουμε ένα σύστημα από τη Θεσσαλονίκη στην Κρήτη, θα μας πάρει περίπου τον ίδιο χρόνο για να το στείλουμε από την Abha στην Κρήτη και επιπλέον το πλήρωμα θα είναι ήδη εξοικειωμένο.
Είμαι υπέρ του αριστερόμετρου, πιστεύω βαθύτατα ότι το έχουμε ανάγκη ως χώρα και ως κοινωνία. Όμως είναι κάποια ζητήματα που είναι καλύτερα να το βάλουμε για λίγο στην άκρη. Κατανοώ επίσης και την ανάγκη της καθημερινής πολιτικής αντιπαράθεσης, αλλά να δούμε και λίγο ευρύτερα, δε βλάπτει. Μακάρι το ελάττωμα της κυβέρνησης να ήταν οι νατοϊκές αποστολές εξωτερικού. Δυστυχώς είναι άλλο και τα πράγματα ζόρισαν επικίνδυνα.