Toυ Μανώλη Ροζάκη
Αναρωτιέμαι πραγματικά, ποιά είναι η ερώτηση πού τελικά απαντά και αγγίζει τον πυρήνα της σημερινής ελληνικής πραγματικότητας.
Ξεκινώντας από το ολίγον διαστρεβλωμενο “αμερικανικό όνειρο” και την κατάσταση στην οποία “κερδίζει αυτός που αξίζει”, μέχρι το απότομο και άδοξο πέρασμα στη σύγχρονη εργασιακή και κοινωνική ζούγκλα που λειτουργεί με όρους ενός πλανητικού καζίνο. Εκεί όπου “αξίζει μόνον αυτός πού κερδίζει” με οποιονδήποτε τρόπο, βαδίζουμε τελικά μόνοι στο τέλος της διαδρομής, μέσα σε ένα θλιβερό, ομιχλώδες και στην ουσία ανοηματικό – επιτρέψτε μου να πω – Καφκικό τοπίο.
Με φόντο μίαν απέραντη έρημο και έναν κόσμο καρικατούρα, όπου κάθε φιγούρα είναι ξένη και απειλητική, η ελληνική κοινωνία συνθλίβεται μέσα στο πρόσωπο του κυρίου Κ., βιώνοντας αντιφατικά αισθήματα ενοχής και απάθειας, ευτέλειας και αλαζονείας. Η κατάληξη έρχεται με τη συνοδεία ενός δραματικού τόνου, αγγίζοντας την πλήρη αναλγησία.
Το πρόσωπο αυτό, που είναι συνάμα το πρόσωπο τού αφέντη/ηγέτη αλλά και του ταπεινωμένου δούλου, κατακερματίζεται και σπάει σε χίλια κομμάτια (ο αφέντης γίνεται δούλος τού δούλου, όπως έλεγε ο Χέγκελ). Η διάρρηξη της ατομικής και κοινωνικής συνοχής ενέχει στοιχεία μίας δραματικής ιστορίας, μέσα στην οποία η υποταγή και ο παραλογισμός της αυταρχικότητας, καταρρακώνουν κάθε φρόνημα, δημιουργώντας ένα συνεχές αδιέξοδο. Το όνειρο που γίνεται πια ένας ατέρμονος εφιάλτης.
Είναι “το σημείο που πρεπει να φτάσουμε, πέραν τού οποίου δεν υπάρχει επιστροφή” τέμνοντας εγκάρσια την θολή και διαστρεβλωμενη εικόνα του κόσμου, και σπάζοντας οριστικά τη σιωπή. Αυτή είναι και η τραγική διάσταση της πτώσης, που όμως κυοφορεί την πνευματική και πολιτική αναγέννηση.
Έτσι λοιπόν, δύναται να γεννηθεί αυτή “η πρωτότυπη σκέψη που θέτει/δημιουργει φιγούρες άλλες … και αυτό δεν μπορεί να γίνει χωρίς να σχιστεί και να ξαναδημιουργηθει το υπαρχον φόντο, ο δεδομένος ορίζοντας”. (Κ. Καστοριάδης).
Ας παλέψουμε για να ξανακερδίσουμε την αξιοπρέπειά μάς, δείχνοντας ταπεινότητα στον αδύναμο, στεκοντας υπερήφανοι μπροστά στον ισχυρό.
Η διεύρυνση των ανισοτήτων δεν είναι μία φυσική ροπή της κοινωνίας μας. Ούτε και η άμβλυνση τους σημαίνει, όπως στρεβλώς διακινείται, μια άχρωμη κοινωνική ομοιομορφία (νομίζω ότι από αυτό κινδυνεύουμε ιδιαίτερα σήμερα, ενόσω οι κοινωνικές ανισότητες βρίσκονται στο ακρότατο όριό τους).
Ας αγωνιστούμε τελικά για την ουσιαστική ανάταση του ανθρώπινου βίου, ξορκίζοντας το φόβο, την απελπισία και την αλαζονεία. Είναι καιρός πια να δώσουμε νόημα στη ζωή μας, στις σκέψεις και τις πράξεις μας, στους στόχους και τα όνειρά μας. Να γίνουμε λοιπόν ξανά μία ανθρώπινη και λειτουργική κοινωνία.
.