Του Απόστολου Λουλουδάκη
Στη σύγχρονη εποχή και ειδικά την τελευταία δεκαετία η ανθρωπότητα βρίσκεται αντιμέτωπη με ένα πλήθος περιβαλλοντικών, κοινωνικών και οικονομικών προβλημάτων. Ολοένα και περισσότερο εντείνονται οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής καθώς και η έλλειψη φυσικών πόρων με τον αντίκτυπό τους να ξεπερνά τα στενά όρια ενός κράτους και να εξαπλώνεται απειλητικά σε όλο τον κόσμο. Στο νησί μας, άλλωστε, είναι ακόμη νωπά τα καταστροφικά αποτελέσματα των ακραίων καιρικών φαινομένων του 2020 και 2021.
Στο πλαίσιο αυτό, η διατήρηση των φυσικών πόρων και για τις μελλοντικές γενιές προτάσσει την παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές (ΑΠΕ), η οποία αναγνωρίζεται ευρέως ως εκείνος ο παράγοντας που συμβάλλει περισσότερο στην άμβλυνση της κλιματικής αλλαγής. Η σημασία της ανάπτυξης των ΑΠΕ έχει καταγραφεί σε πολλές διεθνείς και εθνικές έρευνες και είναι καλά εδραιωμένη στη συνείδηση και στο μυαλό των ανθρώπων.
Μολονότι, λοιπόν, η αιολική και ηλιακή ενέργεια είναι αναμφίβολα η βασική εναλλακτική στο εισαγόμενο πετρέλαιο και φυσικό αέριο, ο τρόπος που μονοπωλούνται αυτά τα φυσικά διαθέσιμα από μεγάλους ομίλους, τόσο στη χώρα μας όσο και διεθνώς, οδηγεί τις τοπικές κοινωνίες αντί να αγκαλιάζουν τις ΑΠΕ, να τις αντιμετωπίζουν με καχυποψία. Μάλιστα, το μέγεθος των έργων ΑΠΕ και οι περιοχές που επιλέγουν οι μεγάλοι όμιλοι να τα χωροθετήσουν, έχει ως αποτέλεσμα η καχυποψία να μετατρέπεται σε εχθρότητα.
Τα φαραωνικά έργα των ομίλων ΤΕΡΝΑ και Κοπελούζου στο νησί μας, αποτελούν μια τέτοια περίπτωση. Μια περίπτωση, η οποία γίνεται ακόμη πιο κραυγαλέα, λαμβάνοντας υπόψη την πρόσφατη ρουσφετολογική διάταξη που ψήφισε η Κυβέρνηση, σε άσχετο με την ενέργεια Νομοσχέδιο.
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή.
Τα έτη 2010 και 2011, οι όμιλοι ΤΕΡΝΑ και Κοπελούζου λαμβάνουν, από τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας, Άδειες Παραγωγής για την ανάπτυξη αιολικών σταθμών και στους τέσσερις νομούς της Κρήτης, συνολικής ισχύος περίπου 2.000 MW. Επειδή το ηλεκτρικό σύστημα του νησιού εκείνη την περίοδο ήταν κορεσμένο, με αποτέλεσμα να μην είναι εφικτή η έκδοση αδειών, οι δύο όμιλοι έλαβαν τις άδειες με τον ειδικό όρο υλοποίησης ανεξάρτητης διασύνδεσης υψηλής τάσης στο Σύστημα της ηπειρωτικής χώρας, με ίδιο κόστος και ίδια κεφάλαια.
Συγκεκριμένα, ο όμιλος Κοπελούζου λαμβάνει 36 Άδειες Παραγωγής για αιολικούς σταθμούς και στους τέσσερις νομούς της Κρήτης, η ισχύς των οποίων κυμαίνεται από 18 έως 30 MW, και συνολικά αθροίζουν σε ένα ενιαίο έργο 1.005 MW. Αντίστοιχα η ΤΕΡΝΑ λαμβάνει 27 Άδειες Παραγωγής για αιολικά έργα ισχύος από 21 έως 50 MW, τα οποία ανήκουν σε ένα ενιαίο έργο ισχύος 954 MW.
Ένα παράδειγμα τέτοιας Άδειας είναι η απόφαση ΡΑΕ υπ’ αριθμ. 182/2011 (ΑΔΑ: 4Α1ΞΙΔΞ-Ο), σύμφωνα με την οποία χορηγείται άδειας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από αιολικό σταθμό ισχύος 45 ΜW στη θέση «Ανεμοκέφαλα – Χαλάρα – Μέσα Βατές» των ∆ήμων Σφακίων και Αποκορώνου, στην εταιρεία «ΤΕΡΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ Α.Β.Ε.Τ.Ε.». Στην άδεια διαβάζουμε:
1. «Η παρούσα άδεια παραγωγής αφορά αιολικό σταθμό ο οποίος αποτελεί τμήμα ενός ενιαίου έργου αιολικών σταθμών, συνολικής ισχύος 954MW, οι οποίοι χωροθετούνται στη νήσο Κρήτη, με ανεξάρτητη διασύνδεση στο Σύστημα της ηπειρωτικής χώρας για την υλοποίηση της οποίας, ευθύνη έχει ο φορέας υλοποίησης της, δηλ. η εταιρεία «ΤΕΡΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ Α.Β.Ε.Τ.Ε.».»
2. «Σε περίπτωση διαπίστωσης αδυναμίας υλοποίησης του έργου της ανεξάρτητης διασύνδεσης, η άδεια παραγωγής ανακαλείται.»
3. «Ο φορέας υλοποίησης της διασύνδεσης, δηλ. η εταιρεία «ΤΕΡΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ Α.Β.Ε.Τ.Ε.» μεριμνά για την αδειοδότηση και κατασκευή των έργων διασύνδεσης και βαρύνεται εξ’ ολοκλήρου με τις δαπάνες για την κατασκευή πλήρους διασύνδεσης […] σε περίπτωση μελλοντικής διασύνδεσης του νησιού από τον ΑΔΜΗΕ ο φορέας (δηλ. η ΤΕΡΝΑ) δεν απαλλάσσεται από το βάρος των εν λόγω δαπανών.»
Αντίστοιχες υποχρεώσεις και δεσμεύσεις ισχύουν και για τις Άδειες που έλαβε ο όμιλος Κοπελούζου (βλ. χαρακτηριστικά Απόφαση ΡΑΕ υπ’ αριθ. 910/2011, ΑΔΑ: 4Α58ΙΔΞ-ΖΙΤ).
Συμπέρασμα:
Την εποχή που έγινε η αδειοδότηση, δεν υπήρχαν ακόμα σχέδια για διασύνδεση της Κρήτης με την ηπειρωτική Ελλάδα, επομένως η κατασκευή καλωδίου από τους ιδιώτες ήταν δεδομένη. Με αυτόν τον τρόπο, όπως διαφημίστηκε εκείνη την περίοδο, θα δινόταν λύση στο ενεργειακό πρόβλημα της Κρήτης και θα απελευθερωνόταν ενεργειακός χώρος στο νησί. Για αυτό άλλωστε οι άδειες τους δόθηκαν κατά παρέκκλιση και με την πρόβλεψη ανάκλησης σε περίπτωση που δεν υλοποιούνταν τα έργα διασύνδεσης με ίδια κεφάλαια, τα οποία άλλωστε θα αποσβένονταν από την επένδυση των φαραωνικών αιολικών πάρκων.
Και το σκάνδαλο συνεχίζεται…
Το 2017, η ΤΕΡΝΑ και ο όμιλος Κοπελούζου αποφάσισαν να συγχωνεύσουν σε ένα κοινό έργο τα δύο μεγάλα αιολικά σχέδια για την Κρήτη, με στόχο να διευκολυνθούν οι διαδικασίες χρηματοδότησης από το πακέτο Γιουνκέρ, αλλά και για να τεθεί γενικότερα μια πιο ρεαλιστική προοπτική υλοποίησης (sic).
Τελευταία πράξη…;
Η πρώτη φάση της διασύνδεσης της Κρήτης με την ηπειρωτική Ελλάδα ολοκληρώθηκε τον περασμένο Ιούνιο, ενώ η διασύνδεση Αττική – Κρήτη ολοκληρώνεται σε δύο χρόνια. Παρόλα αυτά, οι δύο μεγάλοι όμιλοι, εδώ και 10 χρόνια που διαθέτουν τις άδειες δεν έχουν απλώσει ούτε πετονιά!
Έτσι, αντί να τους αφαιρεθούν οι άδειες, όπως ρητά προβλέπεται στις Αποφάσεις της Ανεξάρτητης Αρχής, η Κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας επιβραβεύει τους εθνικούς μας εργολάβους με τροπολογία του Υπουργείου Περιβάλλοντος σύμφωνα με την οποία: « Έργα ΑΠΕ, που κατά την έναρξη ισχύος του παρόντος, διαθέτουν άδεια παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας που εκδόθηκε προ της 1ης Ιανουαρίου 2016, τα οποία αποτελούν τμήμα ενός ενιαίου έργου, το οποίο αναπτύσσεται σε νησί … με πρόβλεψη υλοποίησης ανεξάρτητης υποθαλάσσιας διασύνδεσης … από κοινό φορέα υλοποίησης …, δύναται να υλοποιηθούν χωρίς την υποχρέωση κατασκευής της εν λόγω ανεξάρτητης υποθαλάσσιας διασύνδεσης, …».
Και επειδή οι ιθαγενείς χρειάζονται καθρεφτάκια…η κυβέρνηση δια του αρμόδιου Υπουργού κου Σκρέκα νομοθέτησε την απελευθέρωση ηλεκτρικού χώρου έως 100 MW για την είσοδο φωτοβολταϊκών έργων έως 500 kW στην Κρήτη. Μάλιστα, για την προτεραιοποίηση των έργων με απόλυτη διαφάνεια (sic), στις αρχές του φθινοπώρου είχαν δηλώσει αλλά ακόμη δεν έχει ανοίξει η διαδικασία, θα τεθεί σε λειτουργία ειδική ηλεκτρονική πλατφόρμα από τον ΔΕΔΔΗΕ, ώστε με το αξιοκρατικό κριτήριο της…ταχύτητας πατήματος πλήκτρου…να βραβευθεί ο πιο γρήγορος.
Όπως φαίνεται για την κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας το μέγεθος και η ταχύτητα αποτελούν κριτήρια αριστείας.
Μέλος της κεντρικής επιτροπής του ΜεΡΑ25