Της Κατερίνας Μπρέγιαννη
Απέναντι στις κυβερνητικές θριαμβολογίες και τη διθυραμβική παρουσίαση του κυβερνητικού σχεδίου για τον εμβολιασμό στέκεται η ψύχραιμη αντιμετώπιση έγκριτων επιστημόνων, που υπογραμμίζουν ότι απαιτείται χρόνος για την παρακολούθησή του στις πραγματικές συνθήκες, προϋπόθεση απαραίτητη για να διασφαλιστεί η αποτελεσματικότητα και η ασφάλειά του.
Επιπλέον επισημαίνουν τις δυσκολίες να επιτευχθεί ο εμβολιασμός τους επόμενους μήνες καθώς το εμβόλιο ακόμα βρίσκεται σε πρώιμα στάδια. Το βέβαιο είναι ότι το όποιο εμβόλιο δεν αποτελεί πανάκεια ούτε διασφαλίζει την άμεση επιστροφή μας στην προ κορωνοϊού εποχή. Απαιτείται μια στρατηγική αντιμετώπιση της πανδημίας, που δεν μπορεί να καταστεί εφικτή χωρίς την ενδυνάμωση του δημόσιου συστήματος Υγείας.
Αλέξης Μπένος: Εικονική πραγματικότητα το εμβόλιο
Το εμβόλιο είναι σε μια ανοιχτή διαδικασία, κανείς δεν μπορεί να κάνει την Κασσάνδρα υποστηρίζοντας ότι δεν θα υπάρξει ποτέ, ούτε ότι θα υπάρξει. Οφείλουμε να προσμετρήσουμε ότι για άλλους κορωνοϊούς εμβόλιο δεν έχει υπάρξει ώς τώρα, χωρίς αυτό να αποκλείει τίποτα, εξήγησε ο καθηγητής Υγιεινής – Κοινωνικής Ιατρικής στο Εργαστήριο Υγιεινής της Ιατρικής Σχολής του ΑΠΘ Αλέξης Μπένος.
Απαραίτητη προϋπόθεση για να προχωρήσει το εμβόλιο είναι η διασφάλιση της αποτελεσματικότητάς του. Αυτό που ώς τώρα γνωρίζουμε είναι ότι τα ήπια κρούσματα πάνε καλύτερα. Τι γίνεται όμως με τα βαριά περιστατικά και τους θανάτους; αναρωτήθηκε ο κ. Μπένος. Επιπρόσθετα, δεν γνωρίζουμε πόση διάρκεια θα έχει η ανοσία από το εμβόλιο. «Κρατάει έναν μήνα η ανοσία, έναν χρόνο; Αυτά δεν μπορούν να εκτιμηθούν σήμερα» είπε. Με δεδομένο μάλιστα ότι το κυριότερο είναι η ασφάλεια, το όποιο εμβόλιο χρειάζεται μακροχρόνια παρακολούθηση για να διαπιστωθεί ότι την παρέχει. Μπορεί δηλαδή να κάνεις το εμβόλιο που προλαμβάνει τον κορονοϊό και να πάθεις, για παράδειγμα, μετά κάποια εγκεφαλίτιδα. Αυτό έχει συμβεί με άλλα εμβόλια, που τελικά δεν προχώρησαν.
Εκτός από το εμπόριο ελπίδας στο οποίο επενδύει η κυβέρνηση, το κυριότερο είναι ότι ήδη έχουν μετατεθεί πόροι από τα δημόσια ταμεία στις ιδιωτικές αυτές εταιρείες που θα βγάλουν τα εμβόλια, ως προκαταβολή. Αυτό συνιστά μεγάλη οικονομική απώλεια, διότι δίνουμε λεφτά για κάτι που ακόμα δεν έχουμε δει, για κάτι που δεν υπάρχει, υποστήριξε ο καθηγητής.
Αναφορικά με το χρονοδιάγραμμα, επισήμανε ότι για να διανεμηθεί το εμβόλιο τον Ιανουάριο στην Ελλάδα θα πρέπει να έχει προηγηθεί η έγκρισή του. Με τα δεδομένα που ξέρουμε ώς σήμερα, γρήγορο εμβόλιο σημαίνει ψεύτικες ελπίδες, ενώ με τον εφησυχασμό που δημιουργείται από την προσμονή του εμβολίου ο κόσμος αποπροσανατολίζεται και οι ιθύνοντες δεν αναλαμβάνουν ποτέ τις ευθύνες τους.
Γρηγόρης Γεροτζιάφας: Πρώιμη η ανάλυση για το εμβόλιο
Την ανάγκη να ενταχθεί το εμβόλιο σε μια γενικότερη στρατηγική ενός συνολικού συστήματος αντιμετώπισης της πανδημίας επισήμανε ο καθηγητής αιματολογίας και του Sorbonne University. Ο κ Γεροτζιάφας είναι Διευθυντής Κέντρου Θρόμβωσης του Νοσοκομείου Tenon και του ερευνητικού τμήματος INSERM U938, είναι επίσης επιστημονικός σύμβουλος του ομίλου Metropolitan Hospital και Υγεία.
Το εμβόλιο όπως εξήγησε αποτελεί τον τρίτο πυλώνα σε ένα σύστημα αντιμετώπισης της επιδημίας που πρέπει να περιλαμβάνει ακόμα τα μέτρα αποστασιοποίησης και ιχνηλάτησης καθώς και την ανάπτυξη πρωτοβάθμιας περίθαλψης με κέντρο το Covid. Η ενδυνάμωση των νοσοκομείων είναι απαραίτητη για την αντιμετώπιση των επανειλημμένων κυμάτων ασθενών με σοβαρό COVID-19 ωστε να μην διαταράσσεται η ομαλή περίθαλψη των ασθενών με άλλες παθήσεις.
Μια πολιτική αντιμετώπισης της επιδημίας που βασίζεται αποκλειστικά στο εμβόλιο έχει μεγάλο κίνδυνο να αποτύχει ή να έχει ένα μερικό αποτέλεσμα που δεν θα είναι αρκετό για την ελάττωση των ασθενών με COVID-19 που χρειάζονται νοσηλεία υπογράμμισε.
Ειδικότερα για το εμβόλιο, ο κ. Γεροτζιάφας ανέφερε πως ακόμα δεν υπάρχουν δημοσιευμένα επιστημονικά δεδομένα για κανένα από τα εμβόλια που βρίσκονται σε κλινική μελέτη φάσης 3. «Τα μόνα αποτελέσματα που έχουμε είναι της ενδιάμεσης ανάλυσης, μια πρώιμη ανάλυση δηλαδή η οποία δίνει αποτελεσματικότητα της τάξης του 90%. Ωστόσο, δεν γνωρίζουμε τα λεπτομερή χαρακτηριστικά του δείγματος των ανθρώπων που εντάχθηκαν στην μελέτη, της ένταση της νοσολογικής απάντησης, την διάρκεια της ανοσίας. Τέλος δεν γνωρίζουμε την κάλυψη που θα προσφέρουν τα εμβόλια στους ανθρώπους που μετά την έκθεση στον SARS-CoV-2 κινδυνεύουν να αναπτύξουν σοβαρής μορφής COVID-19. Μεθοδολογικά μιλώντας θα πρέπει η διεθνής επιστημονική κοινότητα να γνωρίζει τα ακριβή δεδομένα. Τέλος δεν πρέπει να ξεχνούμε οτι συνήθως υπάρχει μια διαφορά μεταξύ της αποτελεσματικότητας των φαρμάκων που βρίσκουμε στις μελέτες φάσης 3 και της αποτελεσματικότητάς τους όταν χρησιμοποιούνται στην πραγματική ζωή. Τέλος υπάρχει το μεγάλο ζήτημα της οργάνωσης της βιομηχανικής παράγωγής των εμβολίων και της διάθεσής τους. Να σημειώσουμε οτι αυτές είναι διαδικασίες που υπόκεινται σε αυστηρούς ελέγχους. Αρα η επιστημονική κατοχύρωση της αποτελεσματικότητας και της ασφάλειας των εμβολίων καθώς επίσης της παραγωγής και διάθεσής τους είναι μια πολύπλοκη επιχείρηση που καθιστά δύσκολο τον στόχο του εμβολιασμού μέσα στους προσεχείς μήνες του χειμώνα. Με αυτούς τους όρους γίνεται σήμερα η συζήτηση για τον εμβολιασμό στην Γαλλία, συμπλήρωσε.
Δεν επιτρέπεται λοιπόν να βασίσουμε τον σχεδιασμό της πολιτικής αντιμετώπισης της πανδημίας σε δελτία τύπου και γενικές εκτιμήσεις. Υπενθύμισε επίσης οτι στην προχθεσινή έκδοση του έγκυρου περιοδικού JAMA άρθρο που υπογράφεται από τον Anthony S. Fauci υπογραμμίζει οτι δεδομένης της έντασης και της διάρκειας της επιδημίας πρέπει να γίνουν επενδύσεις για την ανάπτυξη θεραπειών που βελτιώνουν την έκβαση των ασθενών με COVID-19 και προλαμβάνουν την νοσηλεία τους. Δηλαδή στις ΗΠΑ όπως ανοίγει ήδη το θέμα της ένταξης του εμβολίου σε μια συνολική πολιτική διαχείρισης της επιδημίας, Με αντίστοιχο τρόπο ξεκίνησε και η συζήτηση στην Γαλλία μετά από την δημοσίευση άρθρο παρέμβασης της ομάδας μας στην εφημερίδα Le Monde συμπλήρωσε.
Πουλίκος Πουλικάκος: Απαιτείται ενεργητική πολιτική εξάλειψης μέχρι τον γενικό εμβολιασμό
«Είναι μεγάλο λάθος πολλών δυτικών κυβερνήσεων ο χειρισμός της πανδημίας μετά την πρώτη φάση του αιφνιδιασμού, υπό την έννοια ότι έγινε μία επιλογή συμβίωσης με τον κορονοϊό και όχι εξάλειψης του κάτι που είναι και ηθικά απαράδεκτο αλλά και πρακτικά ατελέσφορο» υποστήριξε ο Αναπληρωτής Kαθηγητής Ογκολογικών Επιστημών της Ιατρικής Σχολής Icahn στο Mount Sinai της Νέας Υόρκης, Πουλίκος Πουλικάκος.
Αποτελεί μια λαθεμένη πρακτική, η λογική αποδοχής της διάδοσης του ιού στην κοινότητα και η αντιμετώπιση στη λογική του «ακορντεόν», τα ανοιγοκλείνω, χωρίς δηλαδή να υπάρχει ενεργητική προσπάθεια εξάλειψης του ιού. Με τον τρόπο αυτό δίνεται στους πολίτες το λάθος μήνυμα. Η πολιτική αυτή σε σχέση με την πανδημία έχει οδηγήσει ήδη σε απαράδεκτα πολλά θύματα, και είναι επιπλέον δυσλειτουργική. Η κοινωνική και οικονομική δραστηριότητα δεν μπορεί έτσι κι αλλιώς να συνεχιστεί απρόσκοπτα σε συνθήκες εξάπλωσης του ιού, ακόμα και αν τα συστήματα υγείας συγκυριακά αντέχουν. Η καταστροφή στις κοινωνίες είναι τεράστια και θα συνεχίσει, αν δεν υιοθετηθεί μια λογική εξάλειψης. Οι λογικές της συνύπαρξης με τον ιό ακολουθήθηκαν δυστυχώς όχι μόνο στην Ελλάδα μετά τον Ιούνιο, αλλά και σε πολλές Δυτικοευρωπαικές χώρες, καθώς και σε πολλές Πολιτείες στις ΗΠΑ, κυρίως σε αυτές με Ρεπουμπλικανούς κυβερνήτες.
Ο κ. Πουλικάκος υπογράμμισε πως δεν μπορούμε να πηγαίνουμε με «μπαλώματα» με την προσδοκία ότι θα έρθει το εμβόλιο και τελειώσαμε. «Διότι, ακόμα και με τα ως τώρα δεδομένα είναι αδύνατο να μην έχουμε έναν ορίζοντα τουλάχιστον 6 μηνών μπροστά μας και το ερώτημα είναι σε τι κοινωνική κατάσταση θα φτάσουμε εκεί; Και θα πρέπει να φτάσουμε όσοι περισσότεροι γίνεται εκεί, όχι να αφήσουμε τους πιο ευάλωτους συνανθρώπους μας πίσω» ανέφερε χαρακτηριστικά.
Σε αντιδιαστολή με τη χώρα μας, το άνοιγμα που έγινε στη Νέα Υόρκη και ορισμένες άλλες (όχι σε όλες) πολιτείες στις ΗΠΑ ήταν σταθερά συνδεδεμένο με συγκεκριμένες μετρήσεις (χαμηλή διασπορά του ιού, διαθεσιμότητα κλινών και ΜΕΘ κοκ) οι οποίες ενέπλεκαν όλη την κοινωνία. Έχω την αίσθηση ότι στην Ελλάδα προσπαθούμε να «το κλέψουμε» το λοκντάουν, μέχρι να βγει το εμβόλιο. Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά, “σε συνθήκες αύξησης των διασωληνωμένων δεν μπορείς να συζητάς το πόσο θα διαρκέσουν τα μέτρα και αν θα γιορταστούν τα Χριστούγεννα”. Η επιθετική προσπάθεια περιορισμού της διάδοσης του ιού στην κοινότητα θα πρέπει να κρατάει μέχρι να υπάρξει πτώση στους διασωληνωμένους για να αποσυμφορηθεί το δημόσιο σύστημα υγείας. Στο απόλυτα λάθος μήνυμα που εκπέμπεται ήρθε να προστεθεί το εμβόλιο. Με δεδομένο, ότι ο εμβολιασμός σε όλες τις χώρες (και στην Ελλάδα) θα είναι σταδιακός, ακόμα και αν ξεκινούσε τον επόμενο μήνα, θα απαιτούνταν αρκετοί μήνες για να επιφέρει αποτέλεσμα σε ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού. Και όλα αυτά βέβαια αν πραγματοποιηθεί το πιο αισιόδοξο σενάριο. Όμως συνεχώς ποντάραμε στη Δύση στο πιο αισιόδοξο σενάριο: πρώτα ότι ο ιός δεν θα έρθει στη Δύση, στη συνέχεια ότι κάποιο από τα γνωστά φάρμακα θα αλλάξει την πορεία της νόσου, μετά ότι με ημίμετρα και λειψούς ελέγχους θα ελεγχθεί η διάδοση, τώρα το εμβόλιο. Αυτή είναι η μεθοδολογία που έχει φέρει μια σειρά χώρες της Δύσης στη σημερινή τραγική κατάσταση.
Ο κ. Πουλικάκος αναφέρθηκε αναλυτικά στα προβλήματα που υπάρχουν, όπως είναι οι τεράστιες υποδομές που απαιτούνται για την ταχεία παραγωγή του εμβολίου στις αναγκαίες ποσότητες, καθώς και τα σοβαρά ζητήματα στη συντήρηση και διανομή διότι πολλά από αυτά τα εμβόλια χρειάζονται βαθιά κατάψυξη. Επιπλέον, δεν είναι δεδομένο ότι όλα τα εμβόλια διασφαλίζουν και τους τρεις παράγοντες που είναι απαραίτητοι για την μέγιστη αποτελεσματικότητα των εμβολίων, δηλαδή, προστασία από την προσβολή, από τη νόσηση και από τη μετάδοση. «Μπορεί ένα εμβόλιο να σε προστατεύει από το να νοσήσεις, αλλά όχι από το να το μεταδόσεις» εξήγησε. Από την άλλη, έτσι όπως είναι τώρα το κλίμα, με όλες τις ελπίδες να εναποτίθενται στο εμβόλιο, η παραμικρή παρέκκλιση από το πιο αισιόδοξο σενάριο, που όμως είναι πιθανή με βάση την εμπειρία, όπως για παράδειγμα κάποια ανεπιθύμητη παρενέργεια κάποιου από τα εμβόλια, θα αποσταθεροποιήσει ακόμα περισσότερο τις κοινωνίες μας και θα δώσει τροφή σε αντιεμβολιαστικές και άλλες συνωμοσιολογικές θεωρίες.
Τέλος επισήμανε ότι «το εμβόλιο είναι ένα χρήσιμο εργαλείο στη μάχη κατά της πανδημίας αλλά δεν μπορεί να υποκαταστήσει την ενεργή προσπάθεια εξάλειψης». Αυτό εφάρμοσαν μια σειρά χώρες της Ανατολής, όχι μόνο η Κίνα, αλλά και χώρες με μη αυταρχικά καθεστώτα, όπως η Νότια Κορέα, η Αυστραλία, η Ταιβάν κα. Κινητοποίησαν τους πολίτες τους, απέκλεισαν τον ιό από τις κοινωνίες τους, τώρα λειτουργούν και άρα μπορούν να ελπίζουν στο εμβόλιο. Αντίθετα στη Δύση η τραγωδία έχει δυστυχώς ακόμα δρόμο μπροστά μας.
Γιάννης Καλομενίδης: Απαιτείται χρόνος για να διαπιστωθεί η πραγματική επίδραση του εμβολίου
Υπάρχουν δύο εμβόλια τα οποία δείχνουν ότι όταν χορηγούνται παράγονται αντισώματα στη συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων, ενώ το ένα από τα δύο φαίνεται ότι μπορεί να προλαμβάνει λοιμώξεις, εξηγεί ο υπεύθυνος γιατρός Covid στο Νοσοκομείο “Ευαγγελισμός” Γιάννης Καλομενίδης.
Παρ’ όλο που αυτά αποτελούν μια πολύ καλή βάση για να αρχίσει κανείς, για να βεβαιωθούμε για τη βοήθεια που μπορεί να παρέχουν στην αναχαίτιση της πανδημίας πρέπει να εφαρμοστούν στην πράξη. Να έχει εμβολιαστεί δηλαδή μια σημαντική μερίδα του πληθυσμού με όλα τα χαρακτηριστικά, υγιείς, ευάλωτοι ή ανοσοκατεσταλμένοι. Την πραγματική επίδραση θα τη γνωρίζουμε μόνο όταν προχωρήσει σημαντικά ο εμβολιασμός. Του χρόνου τέτοια εποχή θα μπορούμε να έχουμε τις πρώτες εικόνες, συμπλήρωσε υπογραμμίζοντας πως είναι άλλο πράγμα το να κάνω μια κλινική μελέτη -ακόμα και αντιπροσωπευτικού δείγματος πληθυσμού- και άλλο το τι προσφέρει το εμβόλιο όταν χορηγείται σε πραγματικές συνθήκες. Για παράδειγμα, ώς τώρα δεν γνωρίζουμε αν αυτοί που μολύνονται και νοσούν πιο ελαφριά μεταδίδουν τη νόσο και πόσο.
Χρειάζεται χρόνος και εφαρμογή σε πραγματικές συνθήκες, πρόσθεσε, και ώς τότε οι κοινωνίες πρέπει να οργανώνονται σαν να μην υπάρχει, τηρώντας δηλαδή όλα τα μέτρα, μάσκες, αποστάσεις, ιχνηλάτηση κ.λπ. Δεν είναι κάτι το οποίο θα τελειώσει εύκολα, εκτίμησε ο γιατρός. Είναι μια βοήθεια ο περιορισμός των μολυσματικών, αλλά δεν λύνει το πρόβλημα καθώς δεν γνωρίζουμε αν σταματάει η μετάδοση. Το ίδιο άλλωστε ισχύει και για τη γρίπη. Μιλώντας, τέλος, για ενδεχόμενους κινδύνους υποστήριξε ότι, παρ’ όλο που το εμβόλιο δείχνει αρκετά καλό προφίλ ασφάλειας, παρενέργειες υπάρχουν σε όλα τα φάρμακα.
Πηγή: avgi.gr