Του Διογένη Λόππα
Οι amateurs του υπουργείου τουρισμού ξαναχτύπησαν: Μετά τις θρυλικές ατάκες περί υγειονομικών διαβατηρίων, τεστ 72 ωρών και λοιπές ανοησίες, κατόρθωσαν να αναστατώσουν όλη την Ευρώπη, να δημιουργήσουν ένα βεβαιωμένο (και προφανώς καμιά δεκαριά ακόμα) διπλωματικό επεισόδιο, να κάνουν τα νεύρα των αεροπορικών τσατάλια και όλους εμάς να κοιτάμε ο ένας των άλλων με απόγνωση.
Αναφέρομαι στη νέα φαεινή ιδέα του γυρολόγου υπουργού, να ανακοινώσει λίστα χωρών που η Ελλάδα αποδέχεται ως ”ασφαλείς προορισμούς”. Χωρίς προηγουμένως να έχει μελετήσει την κατάσταση στην Ευρώπη και χωρίς να έχει αντιληφθεί καν τις επιπτώσεις που έχει η απόφαση αυτή σε άλλα υπουργεία, με πρώτο το ταλαίπωρο το εξωτερικών, καθώς και σε έναν μακρύ κατάλογο ευρωπαϊκών ιδιωτικών εταιριών, αεροπορικών και όχι μόνο. Δεδομένου ότι ο επικεφαλής του υπουργείου της γκλαμουριάς σε καμία περίπτωση δεν περιλαμβάνεται σε αυτό που θα αποκαλούσαμε ”αξιόπιστα κυβερνητικά στελέχη”, μπαίνω στον πειρασμό να προσπαθήσω να μαντέψω ποιος κατέχει την πατρότητα της ηλιθιότητας.
Ως γνωστόν, ο υπέρτατος ηγέτης αντιμετώπισε τεράστιες δυσκολίες κατά τη σύνθεση της κυβέρνησής του, επειδή η άνοδος στην εξουσία, του κόστισε υπερβολικά πολύ. Τα γραμμάτια αυτή τη φορά δεν αφορούσαν μόνο στις γνωστές βαρονίες ή στους γαλάζιους ολιγάρχες. Η διάσπαση του ”ποταμιού” και η έφοδος στο Κίνημα Αλλαγής αποδείχθηκαν ιδιαίτερα βαρύ φορτίο, όσο και η λυκοσυμμαχία με τη ”συνιστώσα της περικεφαλαίας”. Ο κ. Μητσοτάκης αναγκάστηκε να γεμίσει την κυβέρνηση με άχρηστους σημιτανθρώπους, τους μισούς κόλακες του κ. Σαμαρά και επιπλέον όσους εξαγόρασε (πολιτικά ελπίζω) για να διαλύσει το Ποτάμι με στόχο να ρίξει την κυβέρνηση, (δεδομένου ότι ο κ. Καμμένος δεν θα ψήφιζε τη συμφωνία των Πρεσπών).
Κάπως έτσι βρέθηκε σε θέση υπουργού αυτός ο απίθανος άνθρωπος, που έχει διασύρει τη χώρα μας σε όλη την Ευρώπη (στα social media γίνεται κανονικό πάρτι κάθε φορά που ανακοινώνει κάτι). Η ειρωνεία είναι ότι το συγκεκριμένο υπουργείο θεωρήθηκε χαμηλού ρίσκου, έκριναν λοιπόν ότι ήταν κατάλληλο για να ξεφορτωθούν ένα άχρηστο πολιτικό βαρίδι, πλην όμως η έλευση της πανδημίας ανέτρεψε τα δεδομένα και το μετέτρεψε σε υπουργείο πρώτης γραμμής. Βέβαια ο πρωθυπουργός δεν είναι σε θέση να διορθώσει το λάθος, προφανώς γιατί η αθέτηση της συμφωνίας θα επέφερε ενεργοποίηση κρυφών ”ρητρών” που η κυβέρνηση δεν αντέχει επικοινωνιακά και μάλιστα από έναν πολιτικό χώρο (πρώην Ποτάμι) με προνομιακή αντιμετώπιση από τα ΜΜΕ.
Αυτό βέβαια ο κ. Μητσοτάκης το γνώριζε από την αρχή και για το λόγο αυτό εγκαθίδρυσε το λεγόμενο ”επιτελικό κράτος” με τους τρεις συντονιστές – gauleiter. Μελετώντας τα προφίλ των τριών, τολμώ να υποθέσω ότι πίσω από τις αταξίες του ερασιτέχνη υπουργού υπάρχει η έγκριση του πρωθυπουργικού ανιψιού. Είναι ο μόνος από τους τρεις που είναι αρκούντως light, εντελώς άπειρος στη διπλωματία και διαθέτει αυτό το σπινθηροβόλο βλέμμα μιας γηγενούς βαλκάνιας πονηριάς και αυτοπεποίθησης του τύπου ”θα σας δείξω εγώ τώρα”. Σε κάθε περίπτωση πάντως η μεγαλοπρεπής γκάφα αντανακλά στο πρόσωπο του ίδιου του πρωθυπουργού. Είναι βέβαιο ότι ήταν τουλάχιστον ενήμερος για ένα τόσο σοβαρό θέμα.
Τι μπορεί όμως να κρύβεται πίσω από μια γκάφα τόσο προφανή; Ποια μπορεί να είναι τα κίνητρα για ένα τόσο σοβαρό πολιτικό ολίσθημα; Γιατί εδώ δεν πρόκειται για ένα μικρό εσωτερικό ζήτημα, όπως για παράδειγμα τα voucher των σκοιλ ελικίκου, αλλά για ένα ζήτημα με πολύ σοβαρές διεθνείς προεκτάσεις. Το μόνο που μπορώ να υποθέσω είναι ότι μέσα στην έξαψη της νίκης επί της πανδημίας, θέλησαν να περάσουν ένα (ακόμα) επικοινωνιακό μήνυμα, με το μυαλό τους ως συνήθως στο μέσο ψηφοφόρο τους. Όταν υποψιάζομαι τέτοιες τακτικές, παίρνω πάντα τηλέφωνό τη Θεία Κούλα, η οποία είναι ακριβώς αυτό που θα ονομάζαμε ”μέσος συντηρητικός ψηφοφόρος”. Λοιπόν, η Θεία Κούλα ήταν πάρα πολύ υπερήφανη για τη λίστα, καθώς, όπως με βεβαιότητα μου εξήγησε, η Ελλάδα ανήκει σε μια ελίτ χωρών που λόγω ικανής ηγεσίας βρέθηκαν στην πλευρά του νικητή και φέτος διακοπές και ξεκούραση δικαιούνται μόνο οι νικητές. Οι άλλοι ας πρόσεχαν. Επίσης ήταν κάθετη στο ότι δεν μπορεί να έρχεται εδώ ο κάθε τυχάρπαστος και να μολύνει με τον ιό τα δικά μας παιδιά που θα δουλεύουν στον τουρισμό. Πρέπει να προστατευθεί η πατρίδα και να μην πάνε χαμένες όλες αυτές οι φοβερές θυσίες των προηγούμενων μηνών, αλλιώς το νόημα θα είχε όλη αυτή η αναστάτωση;
Πίσω στην πραγματικότητα
Η ηλίθια ανακοίνωση, που βέβαια πρόκειται να αποσυρθεί εντός το πολύ δύο εβδομάδων, όπως ακριβώς έγινε με τα τεστ των 72 ωρών και με τις υγειονομικές βίζες, δημιούργησε ένα αχρείαστο βουνό προβλημάτων από το πουθενά. Πρακτικά προβλήματα και πολιτικά (κυρίως) προβλήματα.
Ένα μικρό παράδειγμα: Τα σύνορα Benelux – Γερμανίας είναι ανοιχτά, χωρίς κανέναν περιορισμό. Έτσι θεωρητικώς ένας Βέλγος θα μπορούσε απλά να πάρει την πτήση Φρανκφούρτη – Αθήνα. Ο τόπος προέλευσης της πτήσης θεωρείται ασφαλής, ο Βέλγος όμως, όχι. Νομικά μιλώντας, θα πρέπει να μπει σε καραντίνα. Επίσης, η αεροπορική εταιρία θα όφειλε, είτε να του απαγορεύσει την επιβίβαση, είτε να τον προειδοποιήσει για την καραντίνα. Φυσικά δε συμβαίνει τίποτα από όλα αυτά, γιατί πιάστηκαν όλοι στον ύπνο. Κανένας δεν θα μπορούσε να προβλέψει κάτι τόσο ηλίθιο, γιαυτό και αν μπείτε στις πλατφόρμες θα δείτε προγραμματισμένες πτήσεις από Βρυξέλλες για Κρήτη ή από Λουξεμβούργο για Αθήνα.
Αν βάζαμε μια παρέα παιδιών του δημοτικού να αποφασίσει, ίσως λάμβαναν υπόψιν το γεγονός ότι για να διαχωρίσουμε στην Αθήνα τους καθαρούς Γερμανούς από τους μιαρούς Βέλγους, θα έπρεπε να επαναφέρουμε τον έλεγχο διαβατηρίων, αφού αρκετά σύνορα στην υπόλοιπη Ευρώπη είναι ανοικτά. Οι Ιταλοί, όταν έκθαμβοι έμαθαν τα νέα από την Ελλάδα, έσπευσαν αμέσως να ανακοινώσουν το πλήρες και άνευ όρων άνοιγμα των συνόρων τους για τους τουρίστες (σιγά μην άφηναν όλα τα γερμανικά ευρώ να καταλήξουν στην Ελλάδα). Ο ίδιος ο Ιταλός πρωθυπουργός στράφηκε ταυτόχρονα απέναντι στις εξωπραγματικές ελληνικές αιτιάσεις και έκανε απολύτως σαφές ότι δεν πρόκειται να επιτρέψει διαχωρισμούς των Ευρωπαίων σε μιαρούς και καθαρούς (μυρίζει βέτο). Από πηγή του υπουργείου των εξωτερικών του Λουξεμβούργου μαθαίνω ότι έγιναν έξαλλοι με την Αθήνα, προχώρησαν σε ανεπίσημες οχλήσεις σε κατώτερο επίπεδο και αν η κατάσταση δεν αλλάξει σύντομα, θα προβούν σε ρηματική διακοίνωση ενώ ήδη έχει ενημερωθεί η Κομισιόν.
Είναι βέβαια γεγονός ότι η επίμαχη λίστα φωτογραφίζει τη Γερμανία. Απευθύνεται σχεδόν αποκλειστικά στο Γερμανό τουρίστα. Δεν περιμέναμε τίποτα λιγότερο από έναν πολιτικό χώρο και μία συγκεκριμένη πολιτική οικογένεια που παραδοσιακά λειτουργούν ως dealer των γερμανικών συμφερόντων. Είναι επίσης προφανές ότι υπήρξαν πολιτικές πιέσεις από τους Γερμανούς. Η κυβέρνηση Merkel δεν έχει καμία ιδέα στο πώς να αντιμετωπίσει μια κρίση που δείχνει να την ξεπερνά. Πλην όμως, σύρθηκε σε μερικές δύσκολες και πιεστικές αποφάσεις, όπως η ενίσχυση με δημόσιο χρήμα δύο κολοσσών του τουρισμού, δηλαδή της Lufthansa και της Tui. Αφού λοιπόν δόθηκαν τα χρήματα αυτά, θα έπρεπε να ανοίξουν πάραυτα και τα πεδία λειτουργίας των δύο εμβληματικών εταιριών. Δηλαδή ο Ευρωπαϊκός νότος.
Δυστυχώς, ούτε αυτό αποδείχθηκε τόσο εύκολο, καθώς υπάρχουν σοβαρές επιπλοκές, οικονομικές και πολιτικές μέσα στην ίδια τη Γερμανία. Και ενώ οι Γερμανοί ήταν έτοιμοι να κηρύξουν την έναρξη της τουριστικής περιόδου, η απόφασή τους αναβλήθηκε. Ο λόγος της αναβολής είναι διττός. Από τη μία πλευρά υπάρχει ο σοβαρός υγειονομικός προβληματισμός, δηλαδή οι Γερμανοί να μολυνθούν μαζικά στο εξωτερικό και να επιστρέψουν δημιουργώντας ένα γενικό χάος. Από την άλλη υπάρχει ο έντονος οικονομικός προβληματισμός, ιδιαίτερα από τους Βαυαρούς, οι οποίοι επιθυμούν αποκλειστικά εσωτερικό γερμανικό τουρισμό για τρεις λόγους:
- Θεωρούν μεγάλο ατόπημα, την ώρα που η βιομηχανία τους (BMW) πλήττεται θανάσιμα, αυτοί να σκορπούν αλόγιστα χρήματα σε διακοπές στο εξωτερικό, κινδυνεύοντας με σίγουρο εμπορικό έλλειμμα, πράγμα αδιανόητο για την ιδιοσυγκρασία τους.
- Η Βαυαρία το καλοκαίρι είναι ένας παράδεισος, κυρίως στα σύνορα με την Αυστρία. Εδώ και πολλά χρόνια αποτελεί εναλλακτικό τουριστικό προορισμό και τώρα είναι η μεγάλη ευκαιρία για τη δημιουργία ενός νέου leading brand, που θα δώσει νέα ώθηση στην ευμάρειά τους.
- Όσο η Γαλλία παραμένει κλειστή, θεωρούν ότι αν οι ίδιοι επιτρέψουν τον τουρισμό, θα γίνουν τα πιόνια σε ένα παιχνίδι των Γάλλων. Πιστεύουν δηλαδή ότι οι πονηροί Γάλλοι θα κατακρατούν πολύτιμους πόρους εφαρμόζοντας εσωτερικό τουρισμό, την ώρα που τα γερμανικά ευρώ θα δίνουν το φιλί της ζωής στο σπάταλο νότο.
Για να είμαστε ειλικρινείς, τα κλειδιά αυτού του περίπλοκου ζητήματος κρατάει η Γαλλία, η οποία αρνείται πεισματικά να ανοίξει τα σύνορά της. Πολλοί διαβλέπουν έναν τακτικισμό πίσω από αυτή την εμμονή ή τουλάχιστον πίεση προς την αδύναμη γερμανική κυβέρνηση που δείχνει να έχει εγκλωβιστεί ανάμεσα στον χλιαρό φιλοευρωπαϊσμό της frau Merkel και στον οικονομικό σωβινισμό των κυβερνητικών της εταίρων εκ Βαυαρίας. Όσο λοιπόν οι Γάλλοι διστάζουν, τόσο οι Γερμανοί θα είναι επιφυλακτικοί. Και όσο οι Γερμανοί παραμένουν επιφυλακτικοί, κάθε ενέργεια των Ιταλών, των Ισπανών και των Ελλήνων κινδυνεύει να δείχνει κωμικοτραγική.
Τώρα, αν ανήκετε στην κατηγορία όλων αυτών που όπως εγώ αυτοεξοριστήκατε στα χρόνια της κρίσης και για κάποιους λόγους πρέπει να ταξιδέψετε αυτό το καλοκαίρι στην πατρίδα σας, κρατήστε μικρό καλάθι και πρώτα από όλα, αγνοήστε πλήρως τις δήθεν οδηγίες της ελληνικής κυβέρνησης: Ή τα σύνορα (τουλάχιστον η ζώνη Schengen) θα ανοίξουν για όλους χωρίς προϋποθέσεις ή για κανέναν. Και αυτό θα αποφασιστεί έπειτα από ακόμα μία δύσκολη Γαλλογερμανική διαπραγμάτευση και όχι έπειτα από τις φαντασιώσεις του ελληνικού επιτελικού μπορντέλου. Ελπίζω, πριν τις 15 Ιουνίου. Και δε βάζω στοίχημα για το αποτέλεσμα.