Ο δεκάλογος χειραγώγησης της κοινής γνώμης

Του Παναγιώτη Γεωργιάδη

Η οικονομική κρίση που βίωσε η χώρα μας, έπληξε καίρια το βιοτικό επίπεδο των πολιτών. Από το 2010 οι συνταξιούχοι υπέστησαν 23 περικοπές στις συντάξεις τους, οι εργαζόμενοι στον ιδιωτικό τομέα απώλεια αποδοχών 19,1%, ενώ οι δημόσιοι υπάλληλοι μειώσεις που υπερέβησαν το 30%.

Με ποιο τρόπο χειραγωγήθηκε η κοινή γνώμη, για να αποδεχθούν οι πολίτες ως αναγκαίο κακό την «φτωχοποίηση τους»; Ο διεθνούς φήμης ακαδημαϊκός και στοχαστής Νόαμ Τσόμσκι, έχει επισημάνει δέκα τεχνικές για τη χειραγώγηση της κοινής γνώμης, που κατά την γνώμη μου εφαρμόστηκαν και θα εφαρμοστούν με μεγαλύτερη ένταση στο μέλλον.

1. Η τεχνική της διασκέδασης : κρατήστε αποπροσανατολισμένη την προσοχή του κοινού, μακριά από τα αληθινά κοινωνικά προβλήματα, αιχμαλωτισμένη σε θέματα χωρίς καμιά πραγματική σημασία. Δεν είναι τυχαίο ότι τα «πρωινάδικα», «μεσημεριανάδικα», «reality’s» και talents shows καλύπτουν άνω του 70% του τηλεοπτικού χρόνου, αποχαυνώνοντας τον τηλεθεατή, ενώ video games όπως το γνωστό σε όλους «fortnite» έχουν κυριεύσει στην κυριολεξία το μυαλό πολλών εφήβων.

2 . Η τεχνική της δημιουργίας προβλημάτων, και στη συνέχεια παροχής των λύσεων: δημιουργείται μια οικονομική ή ανθρωπιστική κρίση για να εξαναγκασθούν οι πολίτες να αποδεχθούν ως αναγκαίο κακό τον περιορισμό των κοινωνικών δικαιωμάτων και την αποδόμηση των δημοσίων υπηρεσιών. Οι περικοπές δαπανών, μειώσεις μισθών και συντάξεων επιβλήθηκαν ως αναγκαία λύση, προκαλώντας «κοινωνικό αυτοματισμό» και στοχοποίηση των συνταξιούχων και των δημοσίων υπαλλήλων, που ωστόσο μοιρολατρικά ως «ένοχοι» τις αποδέχθηκαν.

3. Η τεχνική της υποβάθμισης : για να γίνει αποδεκτό ένα απαράδεκτο μέτρο, αρκεί να εφαρμοστεί σταδιακά κατά «φθίνουσα κλίμακα» για μια διάρκεια 10 ετών. Δεν είναι τυχαίο ότι οι ανωτέρω δραστικές περικοπές δαπανών, μισθών και συντάξεων εφαρμόστηκαν σταδιακά από το 2010.

4. Η στρατηγική της αναβολής (Σαλαμοποίηση) : είναι πιο εύκολο να αποδεχτεί κάποιος αντί μιας άμεσης θυσίας στο παρόν, μια μελλοντική, χαρακτηριστικό παράδειγμα η μείωση των μελλοντικών συντάξεων, που θα λάβουν οι σημερινοί εργαζόμενοι.

5 . Η στρατηγική του να απευθύνεσαι στο κοινό σαν να είναι μωρά παιδιά : η πλειονότητα των διαφημίσεων χρησιμοποιούν έναν αφηγηματικό λόγο και επιχειρήματα εξουθενωτικά παιδιάστικα, με σκοπό να προκαλέσουν στον καταναλωτή αντίστοιχα παιδικού τύπου παρορμητικές αντιδράσεις.

6 . Η τεχνική του να απευθύνεστε στο συναίσθημα μάλλον παρά στη λογική : η επίκληση στο συναίσθημα είναι μια κλασική τεχνική βραχυκύκλωσης της ορθολογιστικής σκέψης και κριτικής αντίληψης. Η χρησιμοποίηση του φάσματος των αισθημάτων επιτρέπει να ανοίξει η θύρα του ασυνείδητου για να εμφυτευθούν, επιθυμίες, φόβοι και συμπεριφορές.

7. Η τεχνική του να κρατάτε το κοινό σε άγνοια και ανοησία : η ποιότητα της εκπαίδευσης που παρέχεται στις κατώτερες κοινωνικές τάξεις πρέπει να είναι πιο φτωχή, ώστε ο διαχωρισμός από τις ανώτερες τάξεις να μη γίνεται αντιληπτός σε όλες τις διαστάσεις του. Η υποβάθμιση της δημόσιας εκπαίδευσης με την περιστολή δαπανών και η στοχοποίηση των ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων ως κέντρων ανομίας, έχει αυτή την σκοπιμότητα.

8. Η τεχνική του να ενθαρρύνεις το κοινό να αρέσκεται στη μετριότητα : συνίσταται στο να παρακινείς το κοινό να βρίσκει «cool» ό,τι είναι ανόητο, φτηνιάρικο και ακαλλιέργητο. Instagram facebook και λοιπά μέσα κοινωνικής δικτύωσης κρατούν απασχολημένο το μυαλό των περισσοτέρων με ανούσιο τρόπο, ενώ πρότυπα τύπου «kardasian» έχουν επιβληθεί στην συνείδηση πολλών.

9. Η τεχνική του να αντικαθιστάς την εξέγερση με την ενοχή : Οι συνταξιούχοι και οι εργαζόμενοι της χώρας μας, στοχοποιήθηκαν συστηματικά ως αποκλειστικά υπαίτιοι της οικονομικής κατάρρευσης της και τιμωρήθηκαν με ανελέητη περικοπή συντάξεων και μισθών, που στωικά αποδέχθηκαν αυτό-ενοχοποιούμενοι, χωρίς να ξεσηκωθούν μαζικά.

10. Η τεχνική του να γνωρίζεις τα άτομα καλύτερα από όσο γνωρίζουν τα ίδια τον εαυτό τους : η πρόοδος της επιστήμης στον χώρο της νευροβιολογίας και εφαρμοσμένης ψυχολογίας, οδήγησε σε μια εξελιγμένη γνώση της φυσιολογίας και ψυχολογίας του ανθρώπου. Οι φαινομενικά αθώες εφαρμογές του facebook, πως θα μοιάζεις ηλικιωμένος, τι επάγγελμα σου ταιριάζει κλπ. αποτελούν μέσο συλλογής προσωπικών δεδομένων και βιομετρικών στοιχείων, με στόχο την εξατομικευμένη καταγραφή και διαμόρφωση τάσεων, προτιμήσεων και αναγκών.

Ο George Orwell, στο προφητικό βιβλίο του με τίτλο «1984» είχε γράψει «Οι άνθρωποι σε αυτή την κοινωνία δεν έχουν παρελθόν. Εφόσον δεν δουλεύουν το μυαλό τους δεν έχουν μνήμη. Δεν έχουν αναμνήσεις. Όποιος ελέγχει το παρελθόν ελέγχει το μέλλον, και όποιος ελέγχει το παρόν, ελέγχει το παρελθόν». Πόσο απέχουμε άραγε από μια “Οργουελική κοινωνία”;

Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω – facebook pages: PG Law Firm,  Panagiotis Georgiadis