Του Γιαννάκη Λ. Ομήρου
Τα τελικά συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του 2005 καθώς και η λεγόμενη αντιδήλωση της 21ης Σεπτεμβρίου του 2005 αποτελούν μια από τις πλέον ισχυρές δεσμεύσεις της Ε.Ε ως προς τις υποχρεώσεις της Τουρκίας έναντι της Κύπρου και του Κυπριακού προβλήματος. Εξ΄ ου και επικράτησε να ονομάζονται «Κυπρογενείς».
Περιλαμβάνουν τρεις υποχρεώσεις της Τουρκίας, προκειμένου να βελτιωθούν οι Ευρωτουρκικές σχέσεις και να αναπτυχθεί ο ενταξιακός διάλογος Τουρκίας – Ε.Ε. Δηλαδή είναι προϋπόθεση η υλοποίηση – εκπλήρωση αυτών των υποχρεώσεων για να αναπτυχθούν οι όποιες Ευρωτουρκικές σχέσεις.
Αυτές οι υποχρεώσεις είναι:
- Η ανεπιφύλακτη αναγνώριση της Κυπριακής Δημοκρατίας.
- Η πλήρης εφαρμογή της τελωνειακής Ένωσης από πλευράς Τουρκίας, περιλαμβανομένης της Κυπριακής Δημοκρατίας. Αυτό σημαίνει άνοιγμα λιμανιών και αεροδρομίων της Τουρκίας σε κυπριακά πλοία και αεροπλάνα.
- Συνεργασία της Τουρκίας στη λύση του Κυπριακού προβλήματος στη βάση των περί Κύπρου ψηφισμάτων του ΟΗΕ και των αρχών και αξιών επί των οποίων εδράζεται η Ε.Ε.
Αναντίλεκτα αυτές οι ισχυρότατες διατυπώσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, κατά τρόπο σαφή και κατηγορηματικό, μη επιδεχόμενο οιασδήποτε αμφισβήτησης ή αμφισημίας, επιβάλλουν στην Τουρκία ένα σαφές επιτακτικού χαρακτήρα πλαίσιο ρητών δεσμεύσεων προς υλοποίηση προκειμένου να αναπτυχθούν και εξομαλυνθούν οι Ευρωτουρκικές σχέσεις, περιλαμβανομένης και της ακώλυτης επανάληψης – εξέλιξης του ενταξιακού διαλόγου της Τουρκίας.
Ατυχώς, παρά την παρέλευση 19 ολόκληρων χρόνων, τόσο από τα τελικά συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, όσο και από το ταυτόσημο περιεχόμενο της «αντιδήλωσης» της 21ης Σεπτεμβρίου, η Τουρκία ουδέποτε υπεβλήθη σε έλεγχο κατά πόσο εκπλήρωσε τις υποχρεώσεις της. Αντίθετα «λόγοις και έργοις» τις απορρίπτει και πεισμόνως αρνείται να τις υλοποιήσει. Από δικής μας πλευράς, αντί συνεχούς έγερσης του θέματος και απαίτησης προς τα αρμόδια Ευρωπαϊκά συλλογικά όργανα να ελέγξουν την Τουρκία και να την πειθαναγκάσουν να εφαρμόσει τις υποχρεώσεις της, αμελούμε ακατανόητα να το πράττουμε.
Και παρ’ όλο που δεν είναι προς μηδενισμό οι αναφορές στα πρόσφατα τελικά συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, εν τούτοις πόρρω απέχουν από τις αναφορές του 2005. Διότι στα τελικά συμπεράσματα του 2005, τίθεται ως προϋπόθεση η εκπλήρωση των υποχρεώσεων της Τουρκίας έναντι της Κύπρου, προκειμένου να υπάρξει εξέλιξη των Ευρωτουρκικών σχέσεων. Ενώ στα τελικά συμπεράσματα του πρόσφατου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, αναφέρεται απλώς ότι «η εποικοδομητική στάση της Τουρκίας θα είναι καθοριστική για την ενίσχυση των διαφόρων τομέων συνεργασίας που προσδιορίζονται στο έγγραφο». Προχωρώντας δε σε ευχολογικού χαρακτήρα διατύπωση «αποδίδει ιδιαίτερη σημασία στην επανέναρξη και την πρόοδο των συνομιλιών για διευθέτηση του Κυπριακού, για περαιτέρω ενίσχυση της συνεργασία Ε.Ε – Τουρκίας».
Προφανώς, οι Ευρωπαίοι Εταίροι μας ενεργούν ως αμνήμονες ρητών αποφάσεων προηγούμενων Ευρωπαϊκών Συμβουλίων, επιχειρώντας με ευχές και παρακλήσεις προς την Τουρκία, να προσπεράσουν ένα δικό τους πρόβλημα, Ευρωπαϊκό, όπως είναι το Κυπριακό.
Θέση μας ήταν και παραμένει η συνεννόηση, διαβούλευση και επίτευξη συναινέσεων στα Ευρωπαϊκά συλλογικά όργανα, προς εξυπηρέτηση των ευρύτερων συμφερόντων της Ένωσης. Όταν όμως επιχειρείται η διαγραφή και η αμνησία έναντι αποφάσεων του ανωτάτου θεσμικού οργάνου όπως είναι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, τότε επιβάλλεται η αντίδραση και η σαφής υπόμνηση της επιτακτικής υποχρέωσης τήρησης των αποφασισθέντων. Δηλαδή αυτοσεβασμού.
Πρώην Προέδρου της Βουλής Των Αντιπροσώπων