Του Διογένη Λόππα
Η αεροπορική επίθεση που, πριν λίγες μέρες, έπληξε επιτυχώς στόχους υψηλής αξίας του επίσημου τουρκικού κράτους (αντιαεροπορικά συστήματα Hawk) αποτελεί κομβικό σημείο στην εξέλιξη του εμφυλίου και ανατρέπει για ακόμα μία φορά τις ισορροπίες. Όσοι λανθασμένα βιάστηκαν να προγράψουν τον στρατηγό Haftar μπορούν τώρα να είναι σίγουροι ότι ο ισχυρός άνδρας της Λιβύης απέχει πολύ από το πολιτικό τέλος του.
Όμως το μεγαλύτερο ερώτημα που πλανάται πάνω από την επίθεση αυτή και που την κάνει να δείχνει ακόμα θρασύτερη είναι ποιος τόλμησε να χτυπήσει στα ίσια και χωρίς περιττές αβρότητες στοιχεία της επίσημης Τουρκίας και όχι ”συνεργαζόμενων”, όπως συνέβαινε μέχρι τώρα. Ακούστηκαν διάφορες απόψεις για εμπλοκή των ΗΑΕ, της Αιγύπτου, ακόμα και της ίδιας της Γαλλίας (καθώς κάποιοι ισχυρίζονται ότι τα αεροσκάφη ήταν Rafale ή Mirage – πάλι καλά που δεν έγραψαν ότι ήταν Ελληνικά) όμως η πραγματικότητα είναι ότι οι μόνοι που γνωρίζουν την ταυτότητα των επιτιθέμενων (από τα συντρίμμια των πυραύλων) είναι οι Τούρκοι. Και αρνούνται να μιλήσουν.
Αφού λοιπόν οι Τούρκοι αρνούνται για αδιευκρίνιστους λόγους να αποκαλύψουν τον δράστη και αφού κανένας δεν ανέλαβε την ευθύνη, μπορούμε μόνο να υποθέσουμε. Η ίδια η (μη) αντίδραση όμως των Τούρκων σχεδόν αποκάλυψε την ταυτότητα των μυστηριωδών αεροσκαφών:
- Αποκλείονται οι Γάλλοι, καθώς για τέτοιου είδους χτύπημα και μάλιστα εναντίον Νατοϊκών συστημάτων θα είχαν ενημερώσει τους πάντες και βέβαια ποτέ δεν θα προχωρούσαν σε πλήγμα αν προηγουμένως δεν είχαν εξαντλήσει διπλωματικές οδούς και προειδοποιήσεις. Επίσης στην περίπτωση αυτή η Τούρκοι θα είχαν γίνει ”Τούρκοι” και θα είχαν ξεσηκώσει για την αδικία το σύμπαν ολόκληρο από τον ΟΗΕ μέχρι τον πρόεδρο της καρδιάς τους (Trump)
- Αποκλείονται οι Αιγύπτιοι καθώς ανακοίνωσαν τις κόκκινες γραμμές τους (Σύρτη) και δεν είχαν κανένα λόγο να προκαλέσουν το θηρίο σε τέτοιο βαθμό. Και πάλι οι Τούρκοι θα είχαν ξεσηκώσει θύελλα και θα είχαν σίγουρα απαντήσει στο χτύπημα.
- Αποκλείονται και τα ΗΑΕ (αστεία πράγματα), λόγω απόστασης και αδιαφορίας, ‘έλλειψης σοβαρού κινήτρου και ελλιπούς σχέσης οφέλους – κόστους. Δε χτυπάς τέτοιας αξίας στόχους από το πουθενά.
Η τριτοκοσμική τουρκική διπλωματία, αφού δεν κατάφερε να αποκρύψει το γεγονός, καθώς είχαν ήδη κυκλοφορήσει βίντεο και αναλύσεις, προβλέψιμη όπως πάντα, θέλησε να δείξει ότι προχώρησε σε κάποιου είδους αντίποινα και ανακοίνωσε (fake news) μια επίθεση με drones σε αεροπορική βάση του Haftar κατά την οποία υποτίθεται ότι εξουδετερώθηκαν αντιαεροπορικά συστήματα Pantsir (Ρωσικής προέλευσης). Φυσικά τίποτα τέτοιο δε συνέβη, όμως η νηπιακού επιπέδου τουρκική αντίδραση εσωτερικής κατανάλωσης, μάλλον μας αποκάλυψε τον δράστη.
Μπορούμε λοιπόν να είμαστε σχεδόν σίγουροι ότι η εμβληματική επίθεση που διέσυρε τους τουρκικούς σχεδιασμούς στη Λιβύη πραγματοποιήθηκε από τα άρτι αφιχθέντα MIG – 29 (χωρίς εθνόσημα) που μάλλον τα χειρίζονται Ρώσοι ”μισθοφόροι” της Wagner. Πιθανότατα τα όπλα που χρησιμοποιήθηκαν ήταν υπερηχητικοί πύραυλοι Kh – 31p (από αξιόπιστη νατοϊκή πηγή μου). Τώρα πώς ένα τέτοιο φονικό όπλο βρέθηκε στα χέρια μιας εταιρίας μισθοφόρων, δεν θα σας το αναλύσω εγώ, use your imagination!
Game changer
Οι Ρώσοι λοιπόν διέθεταν και το κίνητρο (στην ίδια βάση είχαν χάσει συστήματα Pantsir) και τη δυνατότητα και την πολιτική βούληση και, το κυριότερο, διέθεταν την απαραίτητη κάλυψη πίσω από μαχητικά χωρίς εθνόσημα που επισήμως ανήκουν στον στρατηγό Haftar.
Η συγκεκριμένη ενέργεια κρίθηκε αναγκαία επειδή οι Τούρκοι σχεδίαζαν από καιρό τη μεταστάθμευση κάποιων προϊστορικών F16 C/D που παρά την ηλικία τους θα μπορούσαν να εξασφαλίσουν ένα αξιοπρεπές no fly zone, τουλάχιστον απέναντι στα κινέζικα drones του Haftar. Επίσης θα μπορούσαν θεωρητικά να πλήξουν στόχους βαθιά μέσα στην Κυρηναϊκή αλλά και να αναχαιτίσουν τα επίσης προϊστορικά Su -24 με τα οποία μέχρι πρότινος επιχειρούσε ο Haftar. Προφανώς μετά την επίθεση αυτή κάθε σκέψη για εγκατάσταση μαχητικών στη συγκεκριμένη βάση θα πρέπει να θεωρείται ουτοπία. Δεν είναι τόσο το ότι υπέστησαν πλήγμα ακριβείας όσο το ότι υπήρξε η σαφής βούληση από την Ρωσική πλευρά για κάτι τέτοιο. Γιατί αν οι Ρώσοι θέλουν να χτυπήσουν, μπορούν να το κάνουν με χίλιους διαφορετικούς τρόπους και, γιατί όχι, με πυραύλους πλεύσης από την ασφάλεια της Μεσογείου. Συνεπώς δεν υπάρχει κανένα αξιόπιστο μέσο αποτροπής απέναντι σε μια νέα επίθεση, πράγμα που σημαίνει το εξής ένα: Διαπραγματεύσεις τώρα.
Το μήνυμα λοιπόν που εμπράκτως πέρασαν οι Ρώσοι (αν όντως χτύπησαν αυτοί) είναι ότι στη Λιβύη υπάρχουν κόκκινες γραμμές που είναι απαραβίαστες και ότι κάθε προσπάθεια ανατροπής του υπάρχοντος status quo θα έχει ανυπολόγιστο κόστος. Όσο και αν τα Hawk δεν θεωρούνται σήμερα επαρκή (φάνηκε και από το πόσο εύκολα καταστράφηκαν) θα λείψουν σίγουρα από την ήδη αναιμική τουρκική αεράμυνα, σε μια δύσκολη εποχή που οι Τούρκοι δυσκολεύονται να αγοράσουν νέα όπλα για οικονομικούς και πολιτικούς λόγους.
Πολιτικά η επίθεση αποτελεί καμπή, καθώς στέλνει ένα ηχηρότατο μήνυμα στο στρατόπεδο Sarraj – Erdogan σχετικά με την επιστροφή τους στις διαπραγματεύσεις, κάτι το οποίο μέχρι σήμερα αρνούνταν πιστεύοντας (λανθασμένα) ότι επικρατούν στο πεδίο της μάχης έπειτα από την απροκάλυπτη τουρκική υποστήριξη. Μπορεί οι Ρώσοι να μην εμπιστεύονται πλήρως τον στρατηγό Haftar, καθώς αντιλαμβάνονται ότι στόχος του είναι να γίνει ένας νέος Gaddafi, όμως θα πρέπει να είναι άφρων όποιος εκτιμήσει ότι θα αφήσουν τη Λιβύη στα χέρια των αδελφών μουσουλμάνων, ως οιονεί προτεκτοράτο του Σουλτάνου.
Όσον αφορά στα ελληνικά ζητήματα και στον πονοκέφαλο του τουρκολιβυκού μνημονίου, η game changer ισοπέδωση της τουρκικής αεράμυνας στη Λιβύη πρέπει να διαβαστεί προσεκτικά καθώς έχει μεγάλη ουρά που εκτείνεται πέραν της Τρίπολης:
- Διάβασαν λάθος όσοι βιάστηκαν να πάρουν αποστάσεις από τον στρατηγό Haftar. Μπορεί τελικά να μην είναι αυτός ο τελικός νικητής του εμφυλίου, όμως σίγουρα θα είναι παρών στην επόμενη μέρα και πιθανότατα σε νευραλγική θέση, αν κάποτε οι δύο πλευρές συμφωνήσουν σε κάποια λύση. Και είναι βέβαια ο μοναδικός που θα μπορούσε να υποστηρίξει της ελληνικές θέσεις μέσα σε ένα μελλοντικό υπουργικό συμβούλιο που θα κληθεί να λάβει αποφάσεις. Για αυτό χρειάζεται μεγάλη προσοχή και συνεχιζόμενη υποστήριξη με κάθε μέσον. Εδώ επιτρέψτε μου να αναφερθώ και σε έναν χρυσό κανόνα: Όταν ακούτε να βγαίνουν οι γνωστοί λαγοί (Ντόκος, Ροζάκης, Μπακογιάννη κλπ) να ξέρετε πάντα ότι η πραγματικότητα βρίσκεται στα ακριβώς αντίθετα από όσα λένε. Αυτός είναι και ένας καταπληκτικός οδηγός για να επιβεβαιώσετε τις απόψεις σας, αν έχετε αμφιβολίες.
- Όσο το καθεστώς Erdogan απλώνεται με στρατιωτική παρουσία σε ολοένα και περισσότερα μέτωπα, τόσο αποδυναμώνεται η άμυνά του στα μετόπισθεν και αυτό έχει ως συνέπεια την ενδυνάμωση της δικής μας διαπραγματευτικής θέσης. Η επίθεση στην τουρκική βάση θα ήταν μια υπόθεση ρουτίνας για τα ελληνικά Mirage, είναι κάτι στο οποίο ασκούνται τακτικά. Και τώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές η τουρκική αεράμυνα ήδη μετράει μείον δύο συστήματα Hawk. Αν αργότερα αναγκαστεί να μετασταθμεύσει μαχητικά στη Συρία, το Ιράκ ή τη Λιβύη αυτό σημαίνει ελληνικό πάρτι στο Αιγαίο. Συνεπώς η δική μας διαπραγματευτική θέση δεν έχει να κάνει με την εγγύτητα ενός ή περισσοτέρων νησιών από τις τουρκικές ακτές, αλλά αντίθετα από την υπεροπλία μας πέριξ του Αιγαίου.
Σωστό διάβασμα της υπόθεσης σημαίνει ότι τώρα είναι η ώρα για σκλήρυνση των θέσεών μας, για μαξιμαλισμό, αν προτιμάτε. Ο κ. Erdogan διαπράττει το ένα λάθος μετά το άλλο, γκρεμίζει συμμαχίες, δημιουργεί νέους εχθρούς και εκεί που περιμένει πληρωμή, κινδυνεύει να τα χάσει όλα. Γιατί αν η επίθεση ενός ζεύγους μαχητικών τίναξε στον αέρα τα σχέδια της Λιβύης, τότε μια αερομαχία στο Αιγαίο θα μπορούσε θεωρητικά να πριονίσει ακόμα και το θρόνο του. Αν φάνηκε κάτι ξεκάθαρα αυτό είναι ότι η σημερινή Τουρκία δεν αντέχει τα μέτωπα που έχει δημιουργήσει. Αν λοιπόν πράγματι διαθέτουμε στρατηγική, δεν είναι τώρα ώρα για υποχωρήσεις και διαπραγματεύσεις. Είναι ώρα για περισσότερη πίεση, πολιτικά σε ανατολική Μεσόγειο και Ευρώπη και στρατιωτικά με σαφείς υποδείξεις μη ανοχής από τον Έβρο μέχρι το Λιβυκό.