Του Γιάννη Πανούση
Ο κάθε Υπουργός, και ιδίως ο Υπουργός Προστασίας του Πολίτη, οφείλει αφενός να αισθάνεται υπεύθυνος και υπόλογος για τις αποτυχίες της Αστυνομίας και αφετέρου να μη θέλει να οικειοποιηθεί τις επιτυχίες της.
Αργά τη νύχτα οι δρόμοι απολογούνται
Οι σφαλισμένες πόρτες λογοδίνουν
Γιάννης Ιωσηφέλλης, Ρεμέτζο τ’ ουρανού
Έχω την πεποίθηση ότι ο κάθε Υπουργός, και ιδίως ο Υπουργός Προστασίας του Πολίτη, οφείλει αφενός να αισθάνεται υπεύθυνος και υπόλογος για τις αποτυχίες της Αστυνομίας και αφετέρου να μη θέλει να οικειοποιηθεί τις επιτυχίες της. Σε κάθε περίπτωση δεν υποκαθιστά τον εκπρόσωπο Τύπου μετατρέποντας, το κρίσιμο για τις Ελευθερίες και τη Δημοκρατία Υπουργείο, σε Προσωπικό Επικοινωνιακό Μηχανισμό. Το ίδιο προφανώς ισχύει και για όσους έχουν χρησιμοποιήσει, σχεδόν εργολαβικά, το Υπουργείο για μικροκομματικά οφέλη, για συγκάλυψη παρανομιών των «ημετέρων» ή για ψηφοθηρίες.
Με την ευκαιρία τέτοιων φαινομένων επαναφέρω μια πάγια άποψή μου, την οποία έχω εκφράσει σε πολλές ευκαιρίες κατά το παρελθόν,σύμφωνα με την οποία η ύπαρξη ενός αυτοτελούς (ή μήπως και αυτόνομου;) Υπουργείου Δημόσιας Τάξης δεν έχει πλέον νόημα.
Η θέση αυτή δεν συνδέεται σε καμία περίπτωση με κυβερνήσεις ή κόμματα. Αφορά στην, κατά τη γνώμη μου, αναγκαία δημιουργία μιας δομής περισσότερο σύγχρονης,αποτελεσματικής και ανταποκρινόμενης καλύτερα στα νέα κοινωνικοπολιτικά και τεχνολογικά δεδομένα.
Τα μοντέλα πολλά. Από την απορρόφηση των σχετικών αρμοδιοτήτων σ’ ένα ΥπερΥπουργείο Εσωτερικών μέχρι την ίδρυση Υπουργείου Εθνικής Ασφάλειας (όπου θα εντάσσονται η Αστυνομία, το Πυροσβεστικό, το Λιμενικό Σώμα, η ΕΥΠ κλπ).
Η δική μου πρόταση, με συνεκτίμηση της Ιστορίας και της κουλτούρας ως προς τον τρόπο λειτουργίας της Δημόσιας Τάξης στη χώρα (ανεξάρτητα από τη μετονομασία της σε «Προστασία του πολίτη»), καθώς και των Φυλακών (ανεξάρτητα από τη μετονομασία τους σε «καταστήματα κράτησης»), αποτελείται από 10 άξονες:
Άξονας 1: Ενοποίηση των σημερινών Υπουργείων Δημόσιας Τάξης και Δικαιοσύνης σ’ ένα Υπουργείο Προστασίας Ελευθεριών, Δικαιωμάτων και Ασφάλειας (ΥΠ.Ε.ΔΙ.Α)
Η συγχώνευση των δύο Υπουργείων αφενός λειτουργεί εύρυθμα σε άλλες χώρες (π.χ. στην Κύπρο) κι αφετέρου δεν αφήνει περιθώριο για αντιφατικές πρακτικές (και αντιλήψεις).
Άξονας 2: Δημιουργία τριών τουλάχιστον υφυπουργών:
[1] διαχείρισης κρίσεων και πολιτικής προστασίας,
[2] αντεγκληματικής και σωφρονιστικής πολιτικής,
[3] νομοθετικής πολιτικής και διεθνών/ευρωπαϊκών συνεργασιών,
με τρεις τουλάχιστον Γενικούς Γραμματείς:
[1] διοίκησης,εποπτείας και ελέγχου,
[2] υποστήριξης της λειτουργίας της δικαιοσύνης,
[3] υποδομών και πληροφοριακών συστημάτων.
Άξονας 3: Ίδρυση Εθνικού Παρατηρητηρίου για τη Δημοκρατική αστυνόμευση και την κατάσταση στα καταστήματα κράτησης (με συμμετοχή εκπροσώπων κομμάτων, συνήγορου του πολίτη, δικηγορικού συλλόγου, ένωσης δικαστών και εισαγγελέων κλπ)
Το Παρατηρητήριο προφανώς δεν θα παρεμβαίνει στη φυσική ηγεσία της Αστυνομίας ή στη σωφρονιστική διοίκηση, αλλά θα ελέγχει τις όποιες εκτροπές στο πεδίο της αστυνομικής δράσης και της νομιμότητας στα καταστήματα κράτησης (βία, ρατσισμός, κατάχρηση εξουσίας κλπ).
Άξονας 4: Ίδρυση Ινστιτούτου Ερευνών για την εγκληματικότητα
Το Ινστιτούτο αυτό, ερευνητικό κι ανεξάρτητο, θα υπάγεται στο Υπουργείο ως γνωμοδοτικός φορέας και θα διοικείται από ειδικούς ερευνητές/επιστήμονες, με αντικείμενο τη δυναμική της εγκληματικότητας, το προφίλ δράστη/θύματος, τα στατιστικά στοιχεία κλπ.
Άξονας 5: Μεταφορά της ΕΥΠ (η οποία πρέπει να μετονομασθεί σε «Υπηρεσία Προστασίας του Δημοκρατικού Πολιτεύματος») στο γραφείο του εκάστοτε Πρωθυπουργού, με κατά περίπτωση λογοδοσία στο Προεδρείο της Βουλής.
Άξονας 6: Οι δημόσιοι υπάλληλοι που θα προσλαμβάνονται στο νέο Υπουργείο θα είναι πτυχιούχοι τμημάτων των ΑΕΙ (νομικής,κοινωνικών επιστημών κλπ), με εξειδίκευση/επιμόρφωση στους κλάδους όπου θα υπηρετήσουν (π.χ. αστυνομικές σπουδές, σωφρονιστικό δίκαιο κλπ)
Άξονας 7: Λειτουργική αυτοτέλεια Αρχηγείου Αστυνομίας, Πυροσβεστικού Σώματος κλπ
Άξονας 8: Ψήφιση νέου σωφρονιστικού κώδικα (με εναρμόνιση στις αλλαγές του Ποινικού κώδικα και του Κώδικα Ποινικής δικονομίας)
Άξονας 9: Νέο οργανόγραμμα του Υπουργείου
Άξονας 10: Νέοι κανονισμοί λειτουργίας όλων των δομών
Βέβαια κανένα μοντέλο δεν μπορεί να πετύχει όταν οι πολίτες παραμένουν καχύποπτοι και το Κράτος αρνείται τη διαφάνεια και τη λογοδοσία.
Αυτά όμως τα θέματα δεν εμπίπτουν στην προβληματική του άρθρου.
ΥΓ: «Εξ αίματος σου γράφω
Με το ποτάμι της Ιστορίας
ανοιχτό στις πληγές» [Μ. Βλάχου-Καράμβαλη, Το γράμμα]
(Ο Γιάννης Πανούσης είναι καθηγητής εγκληματολογίας, πρώην υπουργός)
ΑΠΟ ΤΟ IEIDISEIS.GR