Σταύρος Θεοδωράκης: Το Ποτάμι, το “Κίνημα” και ο σκοπός της ζωής

Του Νίκου Λακόπουλου

Tην ώρα που τα πράγματα κρίνονταν ανάμεσα στο ΣΥΡΙΖΑ και την τότε Δημοκρατική Συμπαράταξη εμφανίστηκε ως έκπληξη το κόμμα του Σταύρου Θεοδωράκη με τον πρωτότυπο τίτλο Ποτάμι -σήμα πως πάμε να τα αλλάξουμε όλα, χωρίς να γκρεμίσουμε τη χώρα.

Γίνεται να τα αλλάξεις, αν δεν γκρεμίσεις; Μπορείς να εκφράσεις το νέο, αν δεν συγκρουστείς με το παλιό; Kαι τι είναι το νέο, θέμα στυλ; O Σταύρος Θεοδωράκης με το -άδειο τελικά- σακίδιό του ήταν μια ευχάριστη πρόταση και πήρε πάνω από 6% στις ευρωεκλογές -σημάδι πως υπήρχε ένα πολιτικό ακροατήριο που περίμενε κάτι που -όπως δείχνει η κατάρρευση- δεν ήλθε ποτέ.

Ούτε κατάλαβε ποτέ τι συνέβη, ούτε τόχει καταλάβει ο Σταύρος καθώς αποχωρεί χειροκροτούμενος περισσότερο από ότι όταν ήλθε με τα κόλπα του στην πολιτική ζωή- επίτευγμα καθόλου αμελητέο. «Σκοπός της ζωής είναι να ηττάσαι από ολοένα και μεγαλύτερα πράγματα” είπε στην τελευταία εμφάνιση στην Βουλή με μια εύκολη θυμοσοφία που δείχνει ότι αν δεν άλλαξε τη χώρα, βρήκε το νόημα της ζωής.

” Aποχαιρετώ τη Βουλή πολιτικά ηττημένος, ανθρώπινα θλιμμένος, αλλά τελικά υπερήφανος για την προσφορά του Ποταμιού στην κοινωνία και την πατρίδα και αισιόδοξος ότι ο σπόρος που ρίξαμε θα φυτρώσει ξανά». 

Ποιος είναι ο σπόρος; “‘Σπανίως στην ελληνική πολιτική σκηνή συστρατεύθηκαν τόσοι σπουδαίοι σκεπτόμενοι πολίτες σε ένα Κίνημα. Με μικρή επιρροή στις πλατιές μάζες, είπαν οι τελευταίες κάλπες αλλά αυτό δεν είναι πάντα το μείζον στην πολιτική, στην εξέλιξη και στην πρόοδο. Οι μειοψηφίες είναι αυτές που δίνουν την σπίθα για να αλλάξει ο κόσμος».

‏«Για πρώτη φορά ένα κίνημα μη επαγγελματιών της πολιτικής επέζησε σε τρεις εκλογικές αναμετρήσεις χωρίς να μιμηθεί τον τρόπο οργάνωσης και δανειοδότησης των κλασικών καθεστωτικών σχημάτων. Δεν τακιμιάσαμε με συντεχνίες και συμφέροντα. Παρά την πίεση πότε από το αριστερό καθεστώς και πότε από το δεξιό καθεστώς δεν θυσιάσαμε την ανεξαρτησία μας, δεν μασήσαμε τα λόγια μας, δεν δειλιάσαμε και δεν υποχωρήσαμε».

Aν επιχειρήσουμε να κρατήσουμε κάτι ως σουβενίρ από αυτή την πορεία είναι θέσεις όπως “οι νέοι να είναι η προτεραιότητα”, “έξω τα κόμματα από το Δημόσιο, τα Πανεπιστήμια, τη Δικαιοσύνη”, Αξιοκρατία –θέσεις που αφορούν περισσότερο μια απολίτικη ηθικολογία, παρά πολιτική σκέψη.

Ήταν ωστόσο χρήσιμο το Ποτάμι στην πολιτική ζωή. Εισέφερε έδρες στη Νέα Δημοκρατία, το Κινάλ και τον ΣΥΡΙΖΑ- δείγμα πως ήταν …δίκαιο απέναντι στα κόμματα που αμφισβητούσε. Αφού αλληθώρισε προς τον Μητσοτάκη και τον Τσίπρα προσχώρησε στο Κίνημα Αλλαγής- που ήταν το παλιό σύστημα, αποχώρησε, έκανε πιρουέτες στο Κέντρο -αδυνατώντας να πει ήταν αν Αριστερά ή Δεξιά- αφού ήταν πέρα από αυτά σε ένα κενό στο οποίο έπεσε μέσα.

Το δίδαγμα είναι πως ένα κόμμα -ή έστω “κίνημα” όπως ήθελε να το λέει ο Σταύρος, ενώ ήταν απλώς ένα …πολιτικό κάμπιγκ- δεν μπορεί να σταθεί για πολύ αν δεν έχει ένα ευδιάκριτο πολιτικό σήμα, μια ξεκάθαρη ιδεολογία και αναφορά στην κοινωνία. Δεν φτάνει να είμαστε καλά παιδιά, νάχουμε στο κόμμα τον καλύτερο …δημόσιο υπάλληλο- που πήγε τελικά στο Κινάλ, να χαμογελάμε παρουσιάζοντας ως νόημα του κόμματος τον ίδιο τον εαυτό μας.

Πολύ περισσότερο ένα κόμμα για να είναι νέο πρέπει να γκρεμίσει το παλιό και να μην αυτοκαταργείται επειδή δεν πήγε καλά στις εκλογές- σημάδι πως το ενδιέφερε περισσότερο η Βουλή από την ίδια την πολιτική δράση.

Κατά τα άλλα έχασε η πολιτική, θα κερδίσει πάλι η δημοσιογραφία. Ο Μητσοτάκης πρέπει να τον ευχαριστήσει πέντε-έξι- εφτά έτοιμους βουλευτές που μιλάνε για τη Νέα Δημοκρατία σαν να ήταν εκεί από πάντα. Οι ψηφοφόροι θα στενοχωρηθούν και τα άλλα κόμματα θα χειροκροτήσουν με τα καλύτερα λόγια τον Σταύρο Θεοδωράκη καθώς φεύγει. Τελικά δεν ήταν όργανο συμφερόντων, αλλά ένας παράξενος, μοναχικός και ρομαντικός ταξιδιώτης.

Το παλιό σύστημα είναι εκεί που ήταν πάντα περιμένοντας τον σπόρο να ανθίσει και πάλι καθώς εμείς θα ψάχνουμε να βρούμε τι άφησε το Ποτάμι πίσω του και μάλλον δεν θα βρίσκουμε τίποτα εκτός από αυτή τη σοφία για τον σκοπό της ζωής.

Το κίνημα δεν ήταν δυνατό, αλλά απαλό σαν αεράκι. Και μάλλον -για να πούμε και μεις μια σοφία- σκοπός της ζωής είναι το ίδιο το ταξίδι. Αυτό που έκανες δεν είναι λίγο. Μπράβο Σταύρο!